Tiềm ẩn rủi ro từ chơi “họ” online

Việc tổ chức chơi “họ” trên mạng không khó. Người nào muốn làm chủ “bát họ” sẽ kêu gọi người chơi trên mạng xã hội hoặc thông qua một diễn đàn trên mạng. Để tạo niềm tin cho các thành viên tham gia, chủ “họ” có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin cá nhân của mình cho mọi người như tên tuổi, địa chỉ, số điện thoại, chứng minh thư nhân dân… Đối với những thành viên tham gia còn đơn giản hơn, họ chỉ cần chụp ảnh hai mặt chứng minh nhân dân (hoặc hộ chiếu) rồi đăng lên mạng.

Ảnh minh họa.

Theo chị Lan Anh (ở Linh Đàm, Hoàng Mai, người đã từng tham gia chơi “họ” trên mạng): “Mỗi thành viên tham gia đóng vài triệu (tùy “bát họ” gửi qua tài khoản cho “chủ họ”. Sau đó, thành viên nào có nhu cầu lấy tiền trước thì đăng ký, nhưng ngoài tiền đóng “họ”, người lấy trước sẽ phải nộp thêm khoản tiền lãi cho người nhận sau. Lãi suất này thường do “chủ họ” đặt ra và được sự đồng ý của các thành viên. Thông thường, người nhận sau được hưởng lãi cao hơn từ 4-5 lần so với lãi suất của ngân hàng. Trong khi đó, người nhận trước chỉ phải thanh toán khoản tiền lãi thấp hơn nhiều so với lãi suất vay ngân hàng”. Việc tham gia chơi “họ” trên mạng đơn giản, thuận tiện và người chơi cũng có thể tham gia “bát họ” nào phù hợp với túi tiền. Mặc dù biết chơi “họ” tiềm ẩn nhiều nguy cơ rủi ro nhưng số người tham gia chơi “họ” trên mạng vẫn đang có dấu hiệu gia tăng.

Thực tế cho thấy, nếu chơi “họ” qua mạng, sự liên kết giữa các thành viên không chặt chẽ. Trong khi, “bát họ” như một vòng tròn khép kín với nhiều liên kết, chỉ cần đứt một mối thì “bát họ” dễ vỡ bất cứ lúc nào. Bên cạnh đó, việc chơi “họ” qua mạng chẳng khác nào hành vi tiếp tay cho tội phạm bởi nhiều “chủ họ” lấy tiền của người chơi rồi bỏ trốn hoặc chây ỳ nhằm mục đích chiếm dụng vốn. Người chơi cuối cùng sẽ là nạn nhân, muốn tố cáo cũng mất thời gian, đồng thời thiếu cơ sở để cơ quan công an vào cuộc.

Trao đổi với phóng viên, Luật sư Trịnh Nam Ninh (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: Bộ Luật Dân sự năm 2005 quy định “họ” là hình thức giao dịch về tài sản theo tập quán trên cơ sở thỏa thuận của một nhóm người tập hợp nhau lại cùng định ra số người, thời gian, số tiền hoặc tài sản khác, thể thức góp, lĩnh “họ” và quyền, nghĩa vụ của các thành viên. Hình thức này nhằm mục đích tương trợ trong nhân dân được thực hiện theo quy định của pháp luật. Pháp luật nghiêm cấm việc tổ chức “họ” dưới hình thức cho vay nặng lãi… Do hình thức chơi họ online còn khá mới nên các cơ quan chức năng cần nghiên cứu để có điều chỉnh, bổ sung kịp thời những quy định pháp luật nhằm tăng cường công tác quản lý Nhà nước và bảo vệ quyền, lợi ích của người dân.

Luật sư Trịnh Nam Ninh cho rằng: Hiện nay, chơi “họ” là một hình thức huy động tiền phổ biến có từ hàng chục năm nay. Tình trạng vỡ “họ”, lừa đảo luôn được xem là chuyện hàng ngày. Thực tế cho thấy, không ít vụ lừa đảo, người thật, tiền thật, thậm chí kẻ lừa đảo còn “bán đứng” cả anh em, lừa bạn bè rồi ôm tiền bỏ trốn nói gì đến việc chơi “họ” online. Việc chơi “họ” online chẳng khác nào tiếp tay cho những đối tượng có ý định lừa đảo. Tuy nhiên, cũng cần phải nói rằng xuất phát từ lòng tham, ham lãi cao, nhiều người đã tạo cơ hội cho kẻ lừa đảo thực hiện hành vi của mình.

Người chơi cần hiểu rõ quy định của pháp luật, chỉ nên tham gia khi biết rõ về người “chủ họ”, nơi làm việc và thu nhập của những người cùng chơi. Bên cạnh đó, việc chơi “họ” phải được lập thành văn bản rõ ràng, trong đó ghi rõ số liệu nộp, ngày tháng nộp, lấy tiền, chu kỳ đóng tiền, hình thức thanh toán, quyền và trách nhiệm của chủ “họ” và các thành viên tham gia. Khi xảy ra tranh chấp, nếu các bên không tự hòa giải, thương lượng được thì bên bị thiệt hại có thể khởi kiện ra tòa án để được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình...

“Theo Công an TP Hà Nội: Chơi “họ” online là cuộc chơi mà phần rủi ro hầu hết nghiêng về người tham gia. Giao dịch tiền qua tài khoản ngân hàng hoặc trực tiếp giữa các người chơi với “chủ họ” là thật; song việc đảm bảo cho những giao dịch ấy chủ yếu qua mạng thực sự không đáng tin cậy. Nếu gặp “chủ họ” có mục đích lừa đảo, thiệt hại sẽ thuộc về các thành viên tham gia. Công an TP Hà Nội khuyến cáo: Chơi “họ” là sự mong manh ranh giới vi phạm pháp luật đối với “chủ họ”. Đầu tiên, bản chất của việc mở “bát họ”, kêu gọi thành viên, là hình thức kinh doanh; mà theo quy định, mọi hoạt động kinh doanh đều phải đăng ký và phải được cấp phép. Nếu làm chặt, “chủ họ” sẽ bị áp chế tài kinh doanh trái phép.

Bên cạnh đó, chơi “họ” dễ cấu thành tội phạm cho vay nặng lãi; nếu lãi suất thanh toán đối với các thành viên vượt quá trần quy định Ngân hàng Nhà nước đề ra. Một yếu tố rủi ro khác, là nguy cơ của tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Sự quay vòng, sức ép về lãi suất, số thành viên tham gia đông và khi số tiền trong “bát họ” quá lớn, cộng thêm nhiều yếu tố khác, khó có thể đảm bảo tội phạm không nảy sinh. Cơ quan chức năng cần kiểm tra thường xuyên để nắm bắt hoạt động tổ chức chơi “họ” trên mạng; phát hiện sớm dấu hiệu tội phạm và khuyến cáo người dân không nên vì ảo tưởng, ham kiếm tiền từ việc tham gia chơi “họ” trên mạng.

Thanh Hà