Thực hành Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương tại Miếu Lãi Lèn

Nghi thức thực hành Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương tại Miếu Lãi Lèn, xã Kim Đức, thành phố Việt Trì. Ảnh tư liệu.

Truyền thuyết kể lại, Vua Hùng đi tìm đất xây thành, ba anh em Vua Hùng đi qua thôn Phù Đức vào buổi trưa, thấy mảnh đất này sơn thủy hữu tình, có núi, có sông, dân cư lại đông đúc nên đã dừng chân nghỉ lại. Dân chúng xung quanh thấy cờ lọng của Vua đã hiếu kỳ kéo nhau đến xem, rồi họ rủ nhau về mang sản vật địa phương dâng lên Vua. Từ trên gò đất, các vị nhìn ra bãi cỏ trước mặt thấy lũ mục đồng vừa chơi vừa hát, chỗ thì đánh vật, chỗ thì kéo co, Đức Thánh Cả liền bảo tùy tùng ra gọi chúng vào hát cho nghe và đem một số điệu hát dạy thêm cho lũ trẻ những bài hát xướng, cầu chúc năm mới... Để khắc ghi công ơn Người đã truyền dạy những điệu hát, dân chúng ở đây đã lập miếu thờ, lấy tên là Lãi Lèn.Hàng năm, tại Miếu Lãi Lèn, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được duy trì và trao truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Việc thờ Vua của nhân dân địa phương tại Miếu Lãi Lèn không chỉ thể hiện đức tin của người dân vào các vị thánh thần bảo hộ mà còn trở thành đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, biết ơn những bậc tiền nhân có công dựng nước.Nghi lễ dâng hương, tế các Vua Hùng được nhân dân làng Phù Đức thực hiện chính thức ba lần trong năm, nhằm vào ngày âm lịch. Đó là vào dịp Tết Nguyên đán, ngày Giỗ Tổ Hùng Vương - lễ hội Đền Hùng 10/3 và ngày tiệc làng 12/9 hay còn gọi là tiệc Hoàn Cung. Tương truyền, khi xưa, Miếu nằm trong nội đê nên cứ vào mùa nước dâng cao, dân làng lại phải chuyển ngai Vua về Đình tránh nước. Từ đó, cứ đến ngày này, nhân dân lại tổ chức rước kiệu Vua về Miếu, cả làng mở tiệc và vui hội làng với những trò chơi dân gian như đánh đu, chọi gà, đánh vật… cầu cho mưa thuận gió hòa, nhà nhà no ấm, hạnh phúc.Ông Nguyễn Xuân Hội - thủ từ Miếu Lãi Lèn cho biết: Việc thực hành Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương tại Miếu Lãi Lèn luôn có nghi thức tế lễ và hát Xoan. Lễ tế gồm 18 bánh chưng, 18 bánh giầy dâng lên 18 vị Vua Hùng. Sau đó, dân làng lại tiếp tục tổ chức những canh hát nghi lễ để thờ Vua, để trình diễn lại những điệu hát múa cổ được Vua truyền dạy thủa nào với mục đích cầu mong Vua giáng phúc cho dân làng một năm an hòa, đó là hát Xoan. Ngày nay, những người cao tuổi của Làng Phù Đức, xã Kim Đức luôn quan tâm đến việc dạy và học những hình thức diễn xướng dân gian liên quan đến Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương. Để chuẩn bị cho mỗi kỳ lễ hội và gìn giữ truyền thống, Ban khánh tiết và đội tế phải giảng dạy, tập luyện các nghi thức thờ cúng cho những người kế tục. Cách đọc văn tế được chủ tế năm trước dạy cho chủ tế năm sau. Với giá trị về lịch sử và văn hóa, Miếu Lãi Lèn được UBND tỉnh Phú Thọ cho đầu tư phục dựng và hoàn thành năm 2017 gồm Miếu Lãi Lèn, Tả vu, Hữu vu, Bình phong, Nghi môn, Nhà trưng bày nghệ thuật Hát Xoan... mang đậm nét kiến trúc truyền thống cùng hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, đáp ứng đầy đủ hoạt động thực hành, truyền dạy, trình diễn giới thiệu, quảng bá di sản văn hóa Hát Xoan gắn với Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương như một bảo tàng sống về di sản. Việc tổ chức lễ hội hàng năm cũng như các hoạt động văn hóa dân gian thường xuyên, trở thành điểm đến hấp dẫn, linh thiêng đối với du khách và là một điểm nhấn về văn hóa cội nguồn. Đồng chí Nguyễn Thị Tâm - Bí thư Đảng ủy xã Kim Đức khẳng định: Miếu Lãi Lèn không chỉ là không gian linh thiêng, đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng, hưởng thụ văn hóa tinh thần của nhân dân Kim Đức mà còn là một công trình văn hóa, không gian văn hóa đặc sắc. Việc bảo tồn và phát huy giá trị vốn có của di tích, cùng với sự đầu tư, tôn tạo, khôi phục các lễ hội gắn với phát triển du lịch, vai trò của cộng đồng dân cư trong việc giữ gìn hát Xoan và thực hành Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương tại Miếu Lãi Lèn luôn là điểm đến của nhân dân mỗi khi hành hương về Đất Tổ.

Mộc Lâm