Thủ tướng Haiti vẫn chưa thể về nước, bạo loạn băng đảng tiếp tục bùng phát

Các quan chức nói với hãng tin AP rằng ông Henry đã hạ cánh vào chiều muộn thứ Ba xuống Sân bay Quốc tế Luiz Munoz Marin ở Thủ đô San Juan của Puerto Rico.

Ông dự kiến sẽ tiếp tục di chuyển tới Cộng hòa Dominica và sau đó trở về Haiti. Hiện chưa rõ ông sẽ trở về bằng đường bộ hay đường hàng không khi mà Haiti đã đóng cửa biên giới trên không và các băng đảng đang kiểm soát sân bay.

Thủ tướng Haiti Ariel Henry được cho rằng đang ở Puerto Rico trong hành trình trở lại Haiti. Ảnh: FT

Các băng đảng đã nổ súng vào cảnh sát vào cuối ngày thứ Hai bên ngoài Sân bay Quốc tế Toussaint Louverture ở Thủ đô Port-au-Prince của Haiti, nơi ông Henry có thể sẽ hạ cánh nếu ông trở về nước. Sân bay này vẫn đóng cửa cho đến cuối ngày thứ Ba.

Các trường học và ngân hàng cũng đóng cửa vào thứ Ba, và giao thông công cộng cũng ngừng hoạt động. “Haiti hiện nằm dưới sự kiểm soát của các băng nhóm. Chính quyền không có mặt”, Michel St-Louis, 40 tuổi, đứng trước đồn cảnh sát bị đốt cháy ở Thủ đô Port-au-Prince cho biết.

Ông Henry được nhìn thấy lần cuối vào thứ Sáu tuần trước tại Kenya trong chuyến đi nhằm thúc đẩy một cứu lực lượng an ninh đa quốc gia mà quốc gia Đông Phi này sẽ dẫn đầu dưới sự bảo trợ của Liên hợp quốc để đến dẹp nạn băng đảng ở Haiti.

Ông Henry rời Haiti hơn một tuần trước để tham dự một cuộc họp của các nhà lãnh đạo Caribe ở Guyana. Sau đó, một tuyên bố được đưa ra về việc cuộc bầu cử Haiti sẽ tiếp tục bị lùi đến giữa năm 2025. Thông báo này dường như là nguyên nhân gây ra vụ bùng nổ bạo lực mới nhất.

Vụ bạo loạn được khởi xướng và dẫn đầu bởi một thủ lĩnh băng đảng quyền lực, Jimmy Cherizier. Hắn ta là một cựu cảnh sát và được biết đến với biệt danh Barbecue (Thịt nướng), người tự phong cho mình là một chiến binh thập tự chinh của Robin Hood. Hắn ta nói rằng sẽ ngăn cản sự trở lại của ông Henry và buộc ông phải từ chức.

Trùm băng đảng Jimmy Cherizier, hay còn được gọi với biệt danh Barbecue (Thịt nướng) do sở thích thiêu sống các nạn nhân. Ảnh: AP

Đỉnh điểm của cuộc tấn công băng đảng và có sự phối hợp diễn ra vào cuối tuần vừa rồi khi chúng tấn công Nhà tù Quốc gia và một nhà tù khác, giải thoát cho hơn 5.000 tù nhân ra đường phố thủ đô, nhiều trong số họ đang thụ án giết người, bắt cóc và các tội phạm nghiêm trọng khác.

Ông Henry, một bác sĩ có giọng nói nhẹ nhàng, tự nhận mình là nhân vật chuyển tiếp và người hòa giải. Dù nhận được sự ủng hộ của chính quyền Mỹ, song ông Henry lại bị chỉ trích ở quê nhà.

Kể từ khi ông lên nắm quyền hơn hai năm trước sau vụ cố Tổng thống Jovenel Moise bị ám sát, nền kinh tế nước này rơi tự do, giá thực phẩm tăng vọt và bạo lực băng đảng gia tăng. Ngoài ra, ông Henry cũng không đưa ra được một cam kết nào về cuộc tổng bầu cử Haiti, vốn đã không được tổ chức kể từ năm 2015.

Năm ngoái, hơn 8.400 người Haiti được cho là đã thiệt mạng, bị thương hoặc bị bắt cóc do bạo lực băng đảng, cao hơn gấp đôi con số được báo cáo vào năm 2022. Liên hợp quốc ước tính gần một nửa trong số 11 triệu người Haiti cần hỗ trợ nhân đạo.

Hoàng Anh (theo AP, FT, IE)