Thủ đoạn buôn lậu thuốc lá ngày càng tinh vi, phức tạp

Vi phạm số lượng lớn

Theo ghi nhận, thời gian qua, nhiều vụ việc buôn lậu thuốc lá điếu với số lượng lớn liên tục được phát hiện, xử lý. Đơn cử gần đây nhất, ngày 17/4/2023, Đội Kiểm soát chống buôn lậu hàng giả và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ (Đội 4) - Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) chủ trì, phối hợp với Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 - Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh để kiểm tra thực tế lô hàng thuốc lá trong container thuộc tờ khai vận chuyển số 500389166620 ngày 18/3/2023, phát hiện có 1.173 thùng thuốc lá, gồm gần 600.000 bao (hơn 11,7 triệu điếu) thuốc lá hiệu MARLBORO (màu đỏ), MARLBORO Gold, ESSE và SEVEN, nghi vấn vi phạm quyền sở hữu trí tuệ. Qua kiểm tra thực tế, cơ quan hải quan phát hiện 4 loại thuốc lá trên có dấu hiệu vi phạm quyền sở hữu trí tuệ đối với sản phẩm được đăng ký bảo hộ tại Việt Nam.

Phát hiện vụ buôn lậu 11,7 triệu điếu thuốc lá tại cảng Sài Gòn khu vực I. Ảnh: Lê Hòa

Thực tế, từ khi cập cảng, thực hiện công tác kiểm soát hải quan, Đội 4 đã phát hiện dấu hiệu nghi vấn. Ngày 19/3, Đội 4 đã trao đổi thông tin và đề nghị Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 về việc giám sát trọng điểm và phối hợp kiểm tra hàng hóa trong container này. Lô hàng này xuất xứ KH (Campuchia), do Công ty TNHH Vận chuyển Hùng Long (Tân Bình, TP. Hồ Chí Minh) là người khai/ nhà vận chuyển quá cảnh từ Campuchia qua cửa khẩu Xa Mát (Tây Ninh) tới cảng Cát Lái (TP. Hồ Chí Minh) để xuất khẩu đi Trung Quốc. Công ty xuất khẩu lô hàng này là Chheang Lada Import Export co., ltd; Campuchia.

Theo khai báo hải quan của Công ty Hùng Long, số hàng hóa thuốc lá gồm: Nhãn hiệu MARLBORO RED 300 thùng, MARLBORO WHITE 220 thùng, SEVEN STARS 14 MR 200 thùng, ESSE EXPLODE THE BEADS 453 thùng. PTVC: VN-51C15526/70R00773, tổng trọng lượng tịnh: 16.422 Kg, HYS SỐ: 721893097130. Trị giá số hàng hóa này là 129.030 USD.

Một vụ việc điển hình khác đang được Công an TP. Hồ Chí Minh mở rộng điều tra là vụ Công ty TNHH Hoàng Mai Global (Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh) xuất trái phép container chưa 405.000 bao thuốc lá điếu ngụy trang mặt hàng băng keo do Cục Hải quan TP. Hồ Chí Minh bắt giữ.

Trước đó, 1 container thuốc lá điếu, gồm 1.500 cây thuốc lá hiệu Thăng Long và Marlboro, không khai báo hải quan được ngụy trang trong lô hàng rau, quả tươi xuất khẩu qua cảng Cát Lái cũng đã bị Đội Kiểm soát chống buôn lậu khu vực miền Nam (Đội 3), Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng cục Hải quan) chủ trì phối hợp với Chi cục Hải quan cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực 1 ngăn chặn kịp thời.

Ngụy trang trong các lô hàng xuất khẩu, trộn hàng quá cảnh

Qua các vụ việc đã bị phát hiện, bắt giữ, xử lý nói trên có thể thấy nổi lên những thủ đoạn tinh vi mới của các đối tượng buôn lậu thuốc lá điếu là lợi dụng hình thức vận chuyển hàng quá cảnh để trà trộn.

Thủ đoạn này thể hiện rõ nhất trong vụ bắt 11,7 triệu điếu thuốc lá nghi là hàng giả đã nêu ở đầu bài viết. Theo ông Bùi Xuân Diệu - quyền Đội trưởng Đội 4, lô hàng container hàng quá cảnh từ Campuchia đi Trung Quốc. Tại thời điểm kiểm tra thực tế hàng hóa, Công ty TNHH Vận chuyển Hùng Long không cung cấp được hồ sơ liên quan đến việc ủy quyền xuất nhập khẩu, vận chuyển hàng hóa là mặt hàng thuốc lá điếu nhãn hiệu MARLBORO, SEVEN, ESSE của các chủ sở hữu nhãn hiệu (PHILIP MORRIS BRANDS SARL, ROTHMANS OF PALL MALL LIMITED, KT & G Corporation) đã được bảo hộ tại Việt Nam.

Còn trong vụ việc của Công ty TNHH Hoàng Mai Global lại là một thủ đoạn khác. Lô hàng được doanh nghiệp khai báo trên tờ khai hải quan gồm gần 12 tấn băng keo dán bằng nhựa, xuất xứ Việt Nam, trị giá trên 600 triệu đồng. Kiểm tra thực tế, cơ quan hải quan phát hiện phần lớn hàng hóa trong container sai so với khai báo hải quan.

Theo đó, cơ quan hải quan phát hiện doanh nghiệp chỉ ngụy trang phía đầu container là 4 kiện hàng băng keo theo đúng như khai báo trên tờ khai hải quan, còn toàn bộ hàng hóa phía bên trong container là thuốc lá, gồm 810 thùng carton. Các thùng carton có hình dáng và kích thước như thùng carton chứa hàng hóa là băng keo để lồng bên ngoài các thùng chứa thuốc lá.

Xử lý người đứng đầu đơn vị khi để xảy ra các hành vi vi phạm trên địa bàn quản lý

Trong công văn gửi các địa phương, Tổng cục Hải quan nhấn mạnh khi phát hiện vi phạm, bên cạnh việc xử lý theo pháp luật, cần làm rõ các dấu hiệu tiếp tay, bảo kê cho hàng hóa vận chuyển qua các khu vực này của công chức hải quan cũng như các lực lượng chức năng khác. Tổng cục Hải quan sẽ xem xét kiểm điểm trách nhiệm, xử lý người đứng đầu đơn vị khi để xảy ra các hành vi vi phạm trên địa bàn quản lý.

Doanh nghiệp khai nhận, ngụy trang như vậy, khi kiểm tra qua máy soi, các thùng hàng sẽ có kích thước đồng nhất, giống hệt nhau. Kiểm đếm chi tiết, cơ quan hải quan phát hiện có 405.000 bao thuốc lá điếu, nhãn hiệu ESSE các loại. Trị giá ước tính số hàng này khoảng 10,5 tỷ đồng. Đáng chú ý, trên bao bì các thùng carton chứa thuốc lá đã được dán nhãn kiểm soát của Hải quan Campuchia.

Cơ quan hải quan nghi vấn hàng hóa có nguồn gốc từ Campuchia được đưa vào Việt Nam để xuất khẩu sang nước thứ ba. Theo quy định hiện hành, thuốc lá là mặt hàng xuất khẩu có điều kiện, chỉ doanh nghiệp được nhà nước chỉ định mới được phép xuất khẩu. Chính vì vậy, một số doanh nghiệp đã tìm mọi cách cất giấu tinh vi, ngụy trang trong các lô hàng xuất khẩu, như: hoa quả, rau tươi, hàng gia dụng…

Nhằm ngăn ngừa gian lận, vừa qua, Tổng cục Hải quan đã có công văn gửi cục hải quan các tỉnh, thành phố đề nghị tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, giám sát đối hàng quá cảnh, hàng tạm nhập tái xuất, hàng gửi kho ngoại quan. Với hàng hóa quá cảnh, Tổng cục Hải quan yêu cầu phải được giám sát bằng seal định vị điện tử.

Trong quá trình theo dõi, giám sát qua hệ thống nếu phát hiện phương tiện chứa hàng, niêm phong hải quan có dấu hiệu không đảm bảo nguyên trạng, phương tiện vận chuyển đi không đúng lộ trình, thời gian, tắt tín hiệu định vị thì thực hiện kiểm tra thực tế hàng hóa ngay tại cửa khẩu xuất./.

Hồng Vân