Thời tiết thay đổi thất thường, cách nào phòng tránh nhiễm khuẩn tai mũi họng ở trẻ?

Theo thống kê của tổ chức Y tế thế giới, nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính là nguyên nhân gây ra gần 20% tổng số ca tử vong cho trẻ em dưới 5 tuổi tử vong.

Tại hội nghị “Cập nhật chẩn đoán-điều trị tai-mũi-họng-thính học và phẫu thuật đầu-cổ 2024” do Hội Tai Mũi Họng TP Hồ Chí Minh tổ chức mới đây, các chuyên gia cho biết, tai mũi họng là nhóm bệnh lý thường gặp ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là ở trẻ em. Do ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường đặc biệt là hiện tượng El Nino khắc nghiệt hiện nay càng làm tăng tính nghiêm trọng của bệnh lý tai mũi họng ở trẻ em.

Trong các bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính, viêm phổi là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tử vong của trẻ em trên thế giới. Các bệnh nhiễm khuẩn tai mũi họng phổ biến bao gồm: Viêm mũi họng cấp, viêm amidan, viêm tai giữa, viêm mũi xoang.

Các bệnh nhiễm khuẩn tai mũi họng phổ biến thường gặp ở trẻ như viêm mũi họng cấp, viêm amidan, viêm tai giữa, viêm mũi xoang,… (Ảnh minh họa. IT)

Nguyên nhân trẻ thường xuyên bị nhiễm khuẩn tai mũi họng

BSCK II Lâm Hoàng Yến - Khoa Tai mũi họng, Bệnh viện Nhân dân 115 cho biết, tai, mũi và họng là những cơ quan có cấu trúc và cơ chế hoạt động phức tạp và có liên quan đến nhau. Do vị trí cửa ngõ của đường hô hấp, tai mũi họng là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với không khí và thức ăn hàng ngày, đồng thời với cả các tác nhân gây bệnh như khói bụi, vi khuẩn, virus… Các bệnh nhiễm khuẩn tai mũi họng phổ biến thường gặp như viêm mũi họng cấp, viêm amidan, viêm tai giữa, viêm mũi xoang,…

“Nhiễm trùng tai mũi họng phổ biến ở đối tượng trẻ em và thường xuyên tái phát nhiều lần. Nếu không được điều trị dứt điểm, chúng có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm cầu thận, viêm màng não, viêm xương chũm, biến chứng nội sọ,...”, bác sĩ Yến cho hay.

Theo bác sĩ Yến, trẻ em dễ mắc bệnh nhiễm khuẩn tai mũi họng có thể do những khiếm khuyết trong hệ thống miễn dịch.

Nghiên cứu đã được chứng minh rằng 57% trẻ em bị viêm đường hô hấp tái phát (ít nhất ba đợt một năm trong ít nhất 2 năm) bị thiếu một trong các kháng thể IgG và 17% bị thiếu IgA. Thiếu kháng thể IgG khá nổi bật ở trẻ nhỏ, cho thấy sự non nớt của hệ thống miễn dịch và là một trong những yếu tố có thể gây bệnh.

Các khiếm khuyết trong hệ thống miễn dịch và thiếu hụt IgA được biết là có liên quan đến nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên do vi khuẩn và virus gây ra. “Ngoài ra, trẻ có thể chịu những ảnh hưởng của môi trường bên ngoài như ô nhiễm, khí hậu thay đổi cộng thêm những tổn thương do Covid-19 làm suy giảm chức năng hô hấp và tăng nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng tai mũi họng”, bác sĩ Yến cho hay.

BSCK II Lâm Hoàng Yến – Khoa Tai mũi họng, Bệnh viện Nhân Dân 115, ly giải vi khuẩn sẽ là giải pháp hữu hiệu giúp cơ thể nâng cao khả năng đề kháng

Cách điều trị nhiễm khuẩn tai mũi họng ở trẻ

Theo BSCKII Lâm Hoàng Yến, hiện nay, biện pháp điều trị nhiễm khuẩn tai mũi họng phổ biến là điều trị triệu chứng và sử dụng kháng sinh nếu nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn.

Với những nguyên nhân là virus thì việc lựa chọn điều trị bằng kháng sinh hoàn toàn không có hiệu quả. Tuy nhiên, hiện nay vẫn có tình trạng sử dụng kháng sinh không cần thiết và lựa chọn điều trị kém khá phổ biến, lạm dụng liều lượng và/hoặc thời gian đều góp phần tạo sự đề kháng của vi khuẩn, gây độc tính có thể tránh được và tăng chi phí điều trị.

Đối với các bệnh lý nhiễm khuẩn tai mũi họng, nguyên nhân chủ yếu có thể là virus. Nếu viêm đường hô hấp do nguyên nhân là virus thì có thể phòng ngừa bằng cách tiêm phòng vắc xin cúm hàng năm để phòng ngừa.

Đối với nguyên nhân là vi khuẩn hiện nay mới chỉ có phế cầu là có vắc xin đặc hiệu, đây cũng là loại vi khuẩn gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Vắc xin có vai trò quan trọng phòng ngừa nhiễm khuẩn tai mũi họng ở trẻ. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều loại vi khuẩn gây bệnh tai mũi họng mà chưa có vắc xin đặc hiệu như Klebsiella pneumoniae, Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogene. Đối với những chủng vi khuẩn này, ly giải vi khuẩn sẽ là giải pháp hữu hiệu giúp cơ thể nâng cao khả năng phòng thủ.

Ly giải vi khuẩn được tạo thành bởi một hỗn hợp các kháng nguyên vi khuẩn có nguồn gốc từ các loài vi khuẩn khác nhau thường gây ra bệnh lý tai mũi họng. Các loài thường được bao gồm: Staphylococcus aureus, Streptococcus pyogenes, Klebsiella pneumoniae...

Mỗi chiết xuất được chuẩn bị với hàng tỷ vi khuẩn này. Các kháng nguyên thu được sau khi nuôi cấy hàng loạt các chủng vi khuẩn này, sử dụng cách ly giải tế bào cơ học và đông khô. Các kháng nguyên khác nhau được trộn lẫn cùng các tá dược được thêm vào để bào chế thành dạng viên nén.

Theo BS.CKII Lâm Hoàng Yến, ly giải vi khuẩn không còn khả năng gây bệnh và có khả năng kích hoạt hệ miễn dịch đặc hiệu trong cơ thể để sản xuất kháng thể chống lại các tác nhân gây bệnh và cơ thể có khả năng ghi nhớ các tác nhân gây bệnh này. Từ đó, cho phép xây dựng cho cơ thể khả năng đề kháng kéo dài theo thời gian nhất định. Với cơ chế tương tự vaccine, có thể coi ly giải vi khuẩn là một dạng “vaccine hô hấp” đường uống.

Tâm An