Thợ mỏ, nghề nguy hiểm

Giải cứu thợ mỏ bị mắc kẹt trong hầm mỏ ở Coahuila (Mexico). ẢNH: EPA.

Hơn 10 năm làm công việc chui xuống lòng đất ở bang Coahuila, thợ mỏ Antonio Bartolo đã rút ra rằng mỗi một lần đi sâu xuống lòng đất làm việc là một lần phải đối mặt với hiểm nguy. Công việc buộc anh phải xuống sâu tới 100 mét dưới mặt đất chỉ với một chiếc mũ bảo hiểm. “Chúng tôi luôn phải cảnh giác với những tảng đá rơi, ròng rọc bị lỗi, khí độc và nguy cơ hầm ngập nước. Rất ít lựa chọn khác để kiếm được 135 USD mỗi tuần nếu đào được 18 tấn than” - Bartolo nói.

Mạo hiểm bán mạng sống để kiếm tiền nhưng phần lớn thợ khai thác than ở Mexico chỉ được trả lương bằng tiền mặt hàng tuần mà gần như không có ràng buộc bảo vệ quyền lợi nào với chủ lao động. Bà Aleida Azamar - chuyên gia phân tích về khai khoáng cho biết, thường các thợ mỏ sẽ phải làm việc liên tục 14 giờ một ngày, tức là họ sẽ phải lên xuống 70 vòng cho mỗi ca làm việc. Các mỏ cũng có cơ chế tăng thêm thù lao 30 USD nếu họ khai thác được thêm 2 tấn than. Tuy nhiên, đó vẫn là cái giá quá rẻ để đánh đổi nguy cơ có thể thiệt mạng vào bất cứ lúc nào.

Hồi đầu tháng 8 năm nay, một vụ sập mỏ kinh hoàng đã xảy ra tại thành phố Sabinas, bang Coahuila, miền bắc Mexico. Các thợ mỏ bị mắc kẹt từ ngày 3/8 sau khi một bức tường hầm bị sập gây ra tình trạng ngập lụt trong đường hầm. Có 5 thợ mỏ đã được giải thoát khỏi mỏ này, đó là con số quá ít ỏi. Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador kêu gọi đẩy mạnh nỗ lực để giải cứu các công nhân bị mắc kẹt. 400 binh sĩ và các lực lượng khác, bao gồm 6 thợ lặn quân sự, đã tham gia cứu hộ, nhưng vào mỏ là quá nguy hiểm nên tiến độ giải cứu hết sức khó khăn.

Nước đã ập xuống hầm mỏ, lên cao tới 34 mét, sau 2 ngày nước rút vẫn còn cao tới 9,5 mét. Theo Bộ Lao động Mexico, mỏ than này bắt đầu hoạt động từ tháng 1 năm nay. Trước khi mỏ than bị sập, chưa có bất kỳ kiến nghị nào liên quan đến vấn đề an toàn lao động tại đây. Trong những năm qua, tại bang Coahuila xảy ra nhiều vụ tai nạn gây thương vong trong hoạt động khai thác than. Nghiêm trọng nhất là vụ nổ tại mỏ Pasta de Conchos vào năm 2006 khiến 65 người thiệt mạng. Năm 2021, một vụ tai nạn hầm mỏ cũng đã khiến 7 thợ mỏ thiệt mạng.

Thợ mỏ là một trong những nghề nguy hiểm nhất thế giới khi phải làm việc dưới lòng đất ngột ngạt, thiếu dưỡng khí và tai nạn có thể ập tới bất cứ lúc nào. Ước tính có hàng ngàn công nhân, thợ mỏ tử vong mỗi năm vì các tai nạn liên quan đến sập hầm, đặc biệt trong quá trình khai thác khoáng sản như than đá... Có nhiều nguyên nhân gây ra những vụ sập hầm mỏ, như rò rỉ khí độc hại hydrogen sulfua (H2S) hoặc khí tự nhiên phát nổ, đặc biệt là khí mỏ than hay khí metan; hoặc các nguyên nhân khác như khai thác khoáng sản gây ra lở đất, nước ngập, các lỗi về cơ khí, kết cấu giá đỡ không đúng...

Có thể kể đến một số vụ tai nạn mỏ than lớn và thảm khốc nhất trong lịch sử. Ngày 10/3/1906, thảm họa tại mỏ than tại Courrieres (Pháp) đã khiến 1.099 công nhân tử vong, bao gồm cả trẻ em. Đây là tai nạn mỏ than tồi tệ nhất lịch sử châu Âu.

Ngày 1/12/1907, một vụ nổ xảy ra tại khu mỏ Naomi cách thành phố Fayette (bang Pennsylvania, Mỹ) 3,2 km đã khiến ít nhất 34 người, tử vong. Cũng trong năm 1907, ngày 6/12, một vụ sập hầm mỏ khác xảy ra tại thị trấn Monongah (bang West Virginia, Mỹ) đã khiến 362 người tử vong. Chưa hết, cùng trong tháng 12/1907, cũng tại nước Mỹ (bang Penssylvania), vào ngày 19, một vụ tai nạn hầm mỏ khác đã khiến 239 người, bao gồm cả trẻ em, tử vong.

Suốt trong thế kỷ XX, còn nhiều vụ sập hầm mỏ khác nữa, lấy đi sinh mạng hàng ngàn con người. Sang thế kỷ XXI, vào ngày 5/4/2010, thảm họa đã xảy ra tại khu mỏ Upper Big Branch (bang West Virginia, Mỹ) khi một vụ nổ than khiến 29 trên tổng số 31 thợ mỏ đang làm việc bị tử vong. Tới ngày 19/11 cùng năm, một vụ nổ xảy ra vào lúc 3 giờ 45 chiều tại mỏ than Pike River (New Zealand) khiến 29 công nhân đang làm việc tử vong ngay lập tức.

Còn nếu không kể vụ sập lò than đầu tháng 8 năm nay tại bang Coahuila (Mexico) thì vụ sập mỏ than mới nhất mang tính thảm họa là vào ngày 13/5/2014, xảy ra tại huyện Soma (tỉnh Manisa, Thổ Nhĩ Kỳ), khiến 301 công nhân tử nạn.

BẢO THƯ