Thị trường xuất bản Kinh thánh sôi động trong thời đại số hóa

Từ xưa tới nay, Kinh Thánh là một cuốn sách rất đặc biệt: Là nơi gửi gắm giá trị tâm linh của cá nhân và xã hội, là câu chuyện về sự sáng tạo của vũ trụ, hay về một nhà tiên tri sinh ra ở Palestine vào thế kỷ thứ nhất, người rao giảng về tình yêu và sự nghèo khổ, đồng thời tạo ra một tôn giáo mới lan rộng khắp thế giới.

Sự phong phú của các ấn bản Kinh Thánh

Chuyên gia Javier Alonso, nhà ngữ văn Semitic, học giả Kinh thánh và giáo sư tại Đại học IE ở Tây Ban Nha, giải thích: “Kinh thánh là một bộ sưu tập sách, có nguồn gốc tách biệt với nhau. Kinh thánh có rất nhiều tác giả ở mọi nơi và được viết vào những thời điểm khác nhau trong lịch sử”.

Một cuốn Kinh thánh King James từ năm 1617 được trưng bày tại Bảo tàng Kinh thánh ở Washington. Ảnh: EFE.

Những cuốn Kinh thánh dần được tập hợp trong quá trình biên tập: Đầu tiên là Kinh Cựu Ước, được cho là được Hội đồng Jamnia hoàn thiện vào khoảng năm 90 sau Công nguyên; sau đó là kinh Tân Ước, được hình thành dần dần cho đến thế kỷ thứ ba.

Ông Alonso cho biết thêm: “Trong dòng lịch sử này, một bộ Kinh thánh kinh điển đã được xây dựng, tập hợp văn bản phản ánh các xu hướng chính của Cơ đốc giáo”.

Theo truyền thuyết, tại sự kiện đầu tiên của Hội đồng Nicaea, được tổ chức vào năm 325 sau Công Nguyên, nhằm xác định tính chính thống của bộ Kinh thánh này, một con chim bồ câu đã bay đến và đậu trên bốn cuốn Kinh phúc âm kinh điển: Luke, Matthew, John và Mark.

Ông Alonso cho biết: “Có lẽ chỉ có 7 lá thư của Thánh Paul là những văn bản Kinh thánh duy nhất chúng ta biết tác giả. Bởi vì thế hệ hiện nay không biết các nhà truyền giáo xưa kia là ai”.

Về mặt ngôn ngữ, kinh Cựu Ước được viết đầu tiên bằng tiếng Do Thái, được dịch sang tiếng Aramaic và sau đó được dịch sang tiếng Hy Lạp. Kinh Tân Ước được viết trực tiếp bằng tiếng Hy Lạp cổ, từ đó được dịch sang tiếng Latinh và là hình mẫu cho các ngôn ngữ châu Âu hiện đại.

Thị trường xuất bản Kinh thánh

Không chỉ là tác phẩm có giá trị tâm linh và lịch sử, Kinh thánh cũng là một thị trường lớn. Năm 2020, theo Sách Kỷ lục Guinness, Kinh thánh đã bán được 100 triệu bản tại 100 quốc gia và với 23 ngôn ngữ.

Hiệp hội Kinh thánh Anh ước tính có khoảng 5-7 tỷ bản sao đã được bán trong suốt lịch sử.

Kinh Thánh không chỉ xuất hiện trong các nhà thờ, một số trường học, thậm chí trên tủ đầu giường của nhiều phòng khách sạn. Hiệp hội các nhà xuất bản Mỹ nhận thấy trong 10 tháng đầu năm 2023, lợi nhuận của các nhà xuất bản tôn giáo đã tăng 7%, lên 674 triệu USD.

Một tù nhân chia sẻ cuốn Kinh thánh trong phòng giam của đồn cảnh sát Usme ở Bogotá, Colombia vào ngày 23 tháng 3 năm 2023. Ảnh: Elpais.

Nhà xuất bản Verbo Divino, trong 75 năm tồn tại, đã phân phối khoảng 100 triệu bản Kinh thánh, cho biết: “Trong thời gian gần đây, thị trường xuất bản Kinh thánh đã trải qua một loạt biến đổi đáng kể. Cách Kinh Thánh được sản xuất, phân phối và tiêu thụ cũng phát triển theo thời gian”.

Số hóa cũng đã tác động đến thị trường này khi hiện nay, các ấn bản Kinh thánh điện tử và các ứng dụng điện thoại di động giúp truy cập Kinh thánh dễ dàng ngày càng trở nên phổ biến.

Một hiện tượng khác là sự đa dạng hóa trong cách dịch, hình thức và phong cách trình bày. Hiện có Kinh thánh dành cho trẻ em, Kinh thánh có hình minh họa và Kinh thánh rút gọn (được tóm tắt trong 100 câu chuyện). Cuốn A Woman After God’s Own Heart Bible là Kinh thánh tập trung vào phụ nữ. Ngoài ra còn có phiên bản truyện tranh The Book of Genesis (Sáng thế ký) có hình ảnh minh họa rất chân thực. Ngoài ra còn có những cuốn Kinh thánh có bìa hoa hay những cuốn sách giải đố về Kinh thánh.

Đặc thù dịch và chuyển ngữ

Việc biên tập Kinh thánh đi kèm với một số đặc điểm: một mặt là tuân thủ tính nghiêm ngặt của nội dung (vì đây là một văn bản thiêng liêng nên mỗi từ đều quan trọng) và mặt khác là các nội dung giải thích, tham khảo chéo nhằm giúp cộng đồng từng khu vực dễ hiểu.

Nhà xuất bản Verbo Divino cho biết: “Các nội dung giải thích cung cấp thêm thông tin về bối cảnh lịch sử, văn hóa và ngôn ngữ của văn bản, giúp làm phong phú thêm trải nghiệm đọc và nghiên cứu Kinh thánh”. Cũng có các văn bản Kinh Thánh Nghiên cứu, bao gồm nhiều tài liệu khác nhau như bản đồ, bài luận và các mốc thời gian.

Dưới dạng văn bản, Kinh thánh cũng có những đặc thù riêng. Ông Alonso nói: “Kinh thánh là sự kết hợp của nhiều thể loại văn học, với những giọng văn và chất lượng viết khác nhau”. Ví dụ, Song of Songs (Sách Diễm ca) là một kiệt tác thơ ca, trong khi các phần khác của Kinh thánh tập trung vào những câu chuyện lịch sử không có nhiều giá trị văn học. Hay The Books of Kings có bản chất lịch sử sắc nét trong khi The Book of Genesis kể các câu chuyện thần thoại.

Với những giá trị đa dạng như vậy, không khó hiểu khi Kinh thánh tiếp tục là một trong những ấn phẩm tôn giáo quan trọng nhất trong lịch sử, đồng thời vẫn tiếp tục mang lại giá trị lớn cho ngành xuất bản toàn cầu.

Minh Hoa