Thị trấn du lịch nổi tiếng của Lào nguy cơ mất danh hiệu UNESCO
Những thay đổi về xây dựng ở thị trấn cổ Luông Pha Bang, Lào đi ngược với phương pháp bảo tồn di sản của UNESCO. Điều này khiến điểm đến này có thể mất danh hiệu di sản thế giới.
Luông Pha Bang là một trong những thị trấn lâu đời nhất ở Lào. Nơi này từng trở thành cố đô và trung tâm tôn giáo của đất nước trong phần lớn chiều dài lịch sử, được UNESCO công nhận trở thành di sản văn hóa thế giới năm 1995.
Nằm giữa sông Mê Kông và sông Nam Khan, Luông Pha Bang sở hữu phong cảnh đẹp như tranh vẽ bởi sự kết hợp giữa vẻ đẹp thiên nhiên và kiến trúc Lào - Pháp quyến rũ. Đến đây, du khách sẽ tìm thấy các nhà sư trong bộ áo choàng màu cam rực rỡ rảo bước qua các công trình xây dựng có hàng cột quét vôi trắng của thị trấn, đi kèm thuyền đuôi dài nối nhau chạy dọc theo dòng sông giữa những ngọn đồi cây gỗ cứng nhiệt đới.
Tuy nhiên, đằng sau bầu không khí cổ kính, dễ gần của thị trấn là cảm giác lo lắng ngày càng tăng của người dân địa phương và các nhà bảo tồn. Một báo cáo gần đây của UNESCO nêu lên một số vấn đề đáng lo ngại, nếu không được giải quyết, có thể Luông Pha Bang sẽ mất danh hiệu Di sản Thế giới.
Luông Pha Bang được nhiều du khách chú ý bởi mang nét văn hóa lâu đời của người Lào.
Việc phát triển xây dựng khiến Luông Pha Bang mất đi một số ngôi nhà và công trình kiến trúc truyền thống. Đồng thời, điểm đến này còn bị ảnh hưởng bởi tình trạng quá tải khách du lịch và mai một đời sống văn hóa.
Sự gia tăng không kiểm soát dẫn tới tác động tiêu cực. Số lượng khách du lịch đã tăng gấp 10 lần trong hai thập kỷ qua, với gần 800.000 du khách nước ngoài trong ba quý đầu năm 2023.
Do giá bất động sản tăng cao, nhiều người dân địa phương chọn cách bán hoặc cho thuê nhà và chuyển ra ngoài thành phố. Ngày nay, chủ bất động sản có thể là người Việt Nam, Trung Quốc.
Với ít người dân địa phương hỗ trợ hơn, các tu viện phải thu hẹp quy mô, trong khi lễ cúng dường nổi tiếng ngày nay dường như chỉ phục vụ khách du lịch. Ở một buổi lễ gần đây, số người cúng dường nước ngoài đông hơn người Lào, thể hiện đời sống văn hóa có phần mai một. Trong khi đó, người dân địa phương xuất hiện tình trạng bán hàng "chặt chém" gây khó chịu với khách thập phương.
Đặc biệt, báo cáo của UNESCO nhấn mạnh việc xây dựng đập thủy điện Luông Pha Bang cách thượng nguồn 25 km bởi liên doanh Lào - Thái và con đập thứ 2 sẽ được xây dựng trong khu vực thời gian tới sẽ biến thị trấn ven sông cổ đại thành một "thị trấn ven hồ".
Một công trình bị phá bỏ để nhường chỗ cho khu phát triển mới ở Luông Pha Bang.
Minja Yang - cựu Phó Giám đốc Trung tâm di sản thế giới UNESCO - nhận định nếu con đập thứ 2 thực sự được xây dựng thì Luông Pha Bang sẽ mất danh hiệu UNESCO về di sản thế giới. Ông nhấn mạnh mô hình thị trấn ven sông gắn liền thói quen sinh hoạt lâu đời ở Luông Pha Bang là một trong những yếu tố quan trọng khiến địa điểm này được UNESCO ghi nhận. Tùy thuộc vào cấp độ của di sản, bất kỳ sự phát triển mới nào đều phải được sự chấp thuận của Văn phòng Di sản Thế giới tại địa phương.
Trong khi đó, một nhân viên chính quyền địa phương ở Luông Pha Bang cũng bày tỏ mối lo ngại về vấn đề trên.
“UNESCO đã đưa ra cho chúng tôi nhiều quy tắc để tuân theo, nhưng bây giờ chúng tôi làm ngược lại”, một viên chức tại Lào chia sẻ.
