Thái Lan: Nhà Vua băng hà, đất nước rơi vào bất ổn?

Mặc dù tình trạng sức khỏe của Nhà Vua đã diễn biến xấu đi trong nhiều năm qua, nhưng Hoàng cung Thái Lan chưa bao giờ công bố kế hoạch truyền ngôi kế vị. Kết quả là gần như không có thông tin gì về việc đất nước này sẽ xoay xở ra sao khi họ phải chuẩn bị cho quá trình chuyển giao ngai vàng lần đầu tiên trong 70 năm qua.

Điều làm tình hình trở nên phức tạp hơn nữa đó là Luật chống xúc phạm hoàng gia của Thái Lan cấm các công dân bình luận về Nhà Vua cũng như công khai thảo luận về tương lai không có ngài. Hãng tin AFP đã tổng hợp một số thông tin tại thời điểm mang tính bước ngoặt này trong lịch sử Thái Lan:

Ai là người kế vị ngai vàng?

Người kế vị là Hoàng Thái tử Maha Vajiralongkorn, 64 tuổi, con trai duy nhất của Nhà Vua Bhumibol. Ngay sau khi thông tin Nhà Vua Bhumibol băng hà được công bố, Thủ tướng Prayut Chan-o-cha đã phát biểu trên truyền hình rằng Quốc hội sẽ có phiên họp đột xuất vào tối 13/10 và được thông báo rằng Nhà Vua đã chỉ định người kế vị là ông Vajiralongkorn.

Nhà Vua Bhumibol lên ngôi năm 1946, cùng ngày anh trai của ông được phát hiện đã bị bắn chết một cách bí ẩn. Tuy nhiên, tại Thái Lan, lễ kế vị có thể được trì hoãn tổ chức sau nhiều năm. Ông Vajiralongkorn không nhận được sự yêu mến của người dân như cha đẻ của ông và giới phân tích cho rằng rất khó dự đoán ông sẽ trở thành một Nhà Vua như thế nào.

Khi trưởng thành, ông Vajiralongkorn giành thời gian sinh sống chủ yếu ở châu Âu, nhưng ông đã đảm nhiệm thêm các nghĩa vụ của hoàng gia tại quê hương trong giai đoạn cuối trị vì của cha ông.

Việc kế vị ảnh hưởng đến người dân Thái Lan như thế nào?

Có thể dự đoán được rằng nỗi đau thương tột cùng sẽ bao trùm quốc gia này. Phát biểu với hãng tin AFP, ông David Streckfuss, chuyên gia về chế độ quân chủ Thái Lan, nói: “Việc Nhà Vua băng hà sẽ làm thay đổi hoàn toàn đất nước Thái Lan về mặt tâm lý”.

Nhiều người Thái Lan tôn thờ Nhà Vua như vị thánh sống và có thể xúc động đến rơi lệ khi bày tỏ về lòng thành kính của họ. Chân dung Nhà Vua được treo ở nhiều gia đình và trên khắp đường phố Thái Lan.

Luật cấm xúc phạm hoàng gia của Thái Lan giúp bảo vệ Nhà Vua khỏi những chỉ trích công khai, trong khi bộ máy tuyên truyền hoàng gia ca ngợi Ngài như nhà lãnh tụ tinh thần và luôn bảo vệ người dân nghèo. Một số người ca ngợi Nhà Vua vì công lao của ông trong việc hàn gắn những rạn nứt tại Thái Lan, quốc gia bị chia rẽ nghiêm trọng do 7 thập kỷ chìm trong bất ổn chính trị.

Thitinan Pongsudhirak, một chuyên gia về chính trị tại Đại học Chulalongkorn, nói: “Người dân tỏ ra lo lắng và hoang mang về tương lai sắp tới bởi vai trò của Nhà Vua trong quá khứ là vô cùng cần thiết và quan trọng trong việc đưa Thái Lan phát triển từ vùng đất sông nước hẻo lánh thành một quốc gia hiện đại”.

Nguy cơ bạo động?

Có thể gần như chắc chắn rằng bạo động sẽ không xảy ra tại Thái Lan bởi quân đội vẫn đang nắm quyền kiểm soát chặt chẽ quốc gia này kể từ sau cuộc đảo chính năm 2014. Các tướng lĩnh quân đội đã trấn áp những người bất đồng chính kiến và tăng cường khởi tố các vụ vi phạm luật chống xúc phạm Hoàng tộc, và thậm chí còn bắt giam những người chỉ trích Nhà Vua.

Paul Chambers, chuyên gia về quân đội Thái Lan, dự đoán “quân đội sẽ siết chặt hơn các biện pháp kiểm soát an ninh và trì hoãn tiến trình chuyển giao dân chủ”. Chính quyền quân đội đã cam kết sẽ tổ chức tổng tuyển cử vào cuối năm 2017 song thời hạn này có thể sẽ bị đẩy lùi xa hơn.

Quân đội Thái Lan từ lâu luôn tự nhận mình là người bảo vệ chế độ quân chủ và việc truy tố các vụ vi phạm luật chống xúc phạm hoàng gia đã được tăng cường dưới sự lãnh đạo của chính quyền quân đội. Báo cáo gửi các khách hàng của công ty tư vấn rủi ro Eurasia Group trong tuần này có đoạn: “Hầu hết các dấu hiệu đều cho thấy (Thái Lan) sẽ có một sự chuyển giao ngôi vị êm thấm”.

Tác động đối với doanh nghiệp?

Bởi tính chất nhạy cảm của vấn đề, các quan chức chính phủ và hoàng gia đã không công bố bất kỳ thông tin nào về kế hoạch sau khi Nhà Vua băng hà, trong khi lo ngại về tình hình sức khỏe của ông trong thời gian qua đã khiến thị trường chao đảo.

Trong bài phát biểu trên truyền hình, Thủ tướng Prayut cho biết quan chức chính phủ và các nhân viên doanh nghiệp nhà nước Thái Lan sẽ để tang trong 1 năm và đề nghị người dân Thái Lan cũng làm vậy.

Các trường học và doanh nghiệp có thể sẽ đóng cửa trong vài ngày tới. Tuy nhiên, Chính phủ Thái Lan biết rõ rằng việc đóng cửa doanh nghiệp và các bộ ban ngành kéo dài có thể tác động xấu đến nền kinh tế vốn đang chật vật của nước này, đặc biệt khi mùa du lịch cao điểm sẽ bắt đầu vào tháng 12 tới.

Theo truyền thống, thi thể của các thành viên hoàng tộc và lãnh tụ Phật giáo sẽ được bảo quản trong vài tháng trước khi lễ hỏa táng được tiến hành. Trong quá khứ, tang lễ hoàng gia được tổ chức quy mô lớn với sự tham gia của các nhà sư và binh sĩ cùng hàng nghìn người dân Thái Lan tập trung trên các đường phố.

TTXVN