Tăng khả năng tiếp cận tri thức, thụ hưởng văn hóa

Phát triển, lan tỏa văn hóa đọc

Tháng 10.2023, Giám đốc Thư viện tỉnh Yên Bái Đồng Thị Hồng Hạnh vui mừng cho chúng tôi biết, 25 tủ sách cộng đồng cho 25 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số thuộc bốn huyện Lục Yên, Văn Chấn, Văn Yên, Mù Cang Chải đã bắt đầu đi vào hoạt động. Quá trình triển khai xây dựng tủ sách, Thư viện tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với Phòng Văn hóa và Thông tin, Trung tâm Truyền thông và Văn hóa, đặc biệt là UBND các xã để phù hợp với tình hình thực tế và nhu cầu địa phương.

Xây dựng "Tủ sách cộng đồng" cho đồng bào các dân tộc thiểu số và miền núi là một nhiệm vụ của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030. Theo bà Hạnh, việc xây dựng tủ sách cộng đồng cho 25 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi khó khăn trên địa bàn tỉnh nhằm tạo điều kiện cho bà con nhân dân tiếp cận với nguồn thông tin, tri thức hiện đại. “Xây dựng các tủ sách cộng đồng còn góp phần phát triển văn hóa đọc trong đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, giúp đồng bào có thêm nguồn tài liệu phục vụ cho học tập, nghiên cứu, giải trí, trau dồi kiến thức khoa học kỹ thuật, ứng dụng vào sản xuất, nâng cao dân trí, phát triển kinh tế - xã hội”.

Chủ tịch UBND xã Chế Cu Nha, huyện Mù Cang Chải Sùng Thành Công chia sẻ rất vui khi xã có tủ sách cộng đồng. Người dân trong xã chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số với điều kiện sống còn nhiều khó khăn. “Tủ sách giúp chúng tôi lan tỏa phong trào đọc sách cho cán bộ và bà con, từ đó nâng cao nhận thức cho họ về pháp luật, hôn nhân gia đình, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Để khai thác sử dụng hiệu quả tủ sách, chúng tôi giao nhiệm vụ cho cán bộ văn hóa quản lý; tích cực giới thiệu, tuyên truyền người dân tiếp cận sách, hướng dẫn mọi người đọc trực tiếp tại nơi đặt tủ sách hoặc cho mượn về nhà".

Việc xây dựng tủ sách cộng đồng cho các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi Yên Bái không chỉ nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần cho bà con, mà còn góp phần giáo dục ý thức bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nâng cao mức thụ hưởng văn hóa gắn với phát triển du lịch cộng đồng.

Tủ sách cộng đồng phát triển văn hóa đọc cho đồng bào thiểu số huyện Bảo Lâm, Cao Bằng. Ảnh: Trần Hiệp

Chú trọng khai thác hiệu quả

Vận động xây dựng tủ sách cộng đồng tại Tuyên Quang được thực hiện sớm hơn, từ cuối năm 2022. Thư viện tỉnh đã phối hợp với 6 huyện trên địa bàn tổ chức bàn giao Tủ sách cộng đồng cho 9 xã thuộc các huyện Hàm Yên, Yên Sơn, Chiêm Hóa, Sơn Dương, Lâm Bình, Na Hang. Mỗi tủ sách trị giá 30 triệu đồng gồm 1 tủ đựng sách và gần 300 bản sách, được đặt tại nhà văn hóa trung tâm xã, thuận tiện cho cán bộ, đảng viên và nhân dân đến tham khảo, tìm đọc.

Quá trình xây dựng tủ sách, Thư viện tỉnh Tuyên Quang chú trọng tính hiệu quả khai thác tủ sách và các biện pháp tuyên truyền. Giám đốc Thư viện tỉnh Tuyên Quang Đỗ Thu Hương cho biết: “Cấp ủy, chính quyền các xã đã thông tin kịp thời về tủ sách; vận động, giới thiệu cho cán bộ, công chức và nhân dân đến nghiên cứu, đọc, mượn sách. Đồng thời, thông báo nội dung sách trên các bảng tin, trạm tin, loa truyền thanh tới đồng bào. Dự kiến, đến tháng 12.2023 sẽ có 20 xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số trong tỉnh được hỗ trợ thiết bị xây dựng tủ sách cộng đồng”.

Tại Lạng Sơn, năm 2022 Thư viện tỉnh đã bàn giao 12 tủ sách/12 xã (257 bản sách/tủ) của 10 huyện. Các tủ sách hướng đến tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về văn hóa, thể thao, gia đình; cung cấp thông tin, phổ biến giáo dục pháp luật về hôn nhân, phòng ngừa tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, xây dựng đời sống văn hóa cơ sở; xây dựng và phát triển văn hóa đọc trong cộng đồng dân tộc thiểu số… Năm 2023, Lạng Sơn đã triển khai xây dựng tủ sách tại 6 xã tại các huyện Bình Gia, Tràng Định, Đình Lập, Hữu Lũng, Chi Lăng, Văn Quan.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Cao Bằng cũng giao Thư viện tỉnh xây dựng 145 tủ sách cộng đồng tại các xã vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Theo Giám đốc Thư viện tỉnh Cao Bằng Phạm Ngọc Khoa, căn cứ vào nhu cầu thực tế của địa phương, năm 2022, Thư viện tỉnh mới thực hiện 3 tủ sách. Sang năm 2023, 24 tủ sách đã được triển khai phục vụ đồng bào tại các xã thuộc huyện Quảng Hòa, Trùng Khánh, Nguyên Bình, Hà Quảng, Hòa An, Thạch An, Bảo Lạc, Hạ Lang và Bảo Lâm. Trong đó, 10 tủ sách được Công đoàn Báo Đại biểu Nhân dân hỗ trợ, bàn giao cho huyện Bảo Lâm vào giữa tháng 10.

“Quá trình xây dựng tủ sách, hàng trăm đầu sách được Thư viện và đơn vị tài trợ lựa chọn, chú trọng nhiều nhất ở các nội dung giới thiệu nét đẹp văn hóa đặc sắc của gia đình, thôn bản, làng xã trong cộng đồng các dân tộc thiểu số và miền núi; các mô hình phát triển du lịch bền vững tại các khu, điểm du lịch vùng dân tộc thiểu số.… Để tủ sách cộng đồng phong phú, hấp dẫn độc giả, Thư viện lên kế hoạch luân chuyển sách hàng quý, hàng tháng nhằm làm cho nguồn tài liệu luôn mới mẻ, góp phần tích cực phát triển văn hóa đọc vùng đồng bào dân tộc thiểu số”, ông Phạm Ngọc Khoa cho hay.

Hồng Hà