Tàn tích của Xưởng đóng tàu Ukraine - nơi từng chế tạo tàu sân bay

Ngay lối vào cổng nhà máy đóng tàu Biển Đen, có một bức tranh ghép từ thời Liên Xô đã phai màu, mô tả một cô gái trẻ, mảnh mai, tràn đầy sức sống với mái tóc ngắn. Trước mặt cô gái này, một cô gái tóc đen vạm vỡ, đang ngồi sau một cái máy, mặc bộ quần áo công nhân màu xanh lam, cẩn thận đúc các chi tiết kim loại.

Tất cả các tàu sân bay và tàu tuần dương của Liên Xô trước đây, đều được đóng tại Nhà máy đóng tàu Biển Đen; nhưng giờ đây nó đang trải qua thời kỳ tồi tệ nhất. Nhà máy đóng tàu từng có hơn 30.000 công nhân, nhưng nay chỉ còn 2.000 công nhân, nhưng họ cũng sắp bị sa thải.

Vào tháng 6/2021, Tòa án Kinh tế khu vực Nikolaev đã thông qua báo cáo thanh lý cuối cùng về Nhà máy Đóng tàu Biển Đen, công ty đã bị tuyên bố phá sản cách đây vài năm. Xưởng đóng tàu vang bóng một thời này không còn tài sản gì, tất cả sẽ được phát mại và bán, tiền bán được sẽ dùng để trả nợ.

Trong những năm huy hoàng, nhà máy Biển Đen được tắm trong vinh quang. Bước vào nhà máy đóng tàu khổng lồ hàng đầu thế giới một thời, khi đó là những chiếc xe buýt, chứ không phải chó hoang, chạy trên những con đường dài của nhà máy. Nhưng bây giờ, có rất nhiều sắt vụn chất thành đống ở đây, và chỉ còn những con chó hoang màu trắng xám sống trong gian nhà gỗ ọp ẹp bên cạnh.

Không gian hoang vắng như đang che dấu những gì còn sót lại của công trình, như muốn lưu giữ lại quá khứ rực rỡ. Khu nhà xưởng của nhà máy này giống như một bức tranh vẽ của một họa sĩ hiện thực, từng được mọi người ngưỡng mộ, nhưng sau đó bị lãng quên, giống như những món đồ chơi Giáng sinh bị lãng quên sau kỳ nghỉ Tết Dương lịch.

Một người đàn ông trạc tuổi 80 đi đi lại lại gần hàng rào cao và đổ nát của nhà máy. Người đàn ông này là Vladimir Ivanovich, ông ấy biết mọi thứ ở đây. Ông ấy đã làm việc trong nhà máy này cách đây 40 năm; Ivanovic nói rằng, ông làm việc ở một xưởng rất hiện đại, nhưng bây giờ không có gì trong xưởng của ông.

Tương lai của Nhà máy đóng tàu Biển Đen hiện không chắc chắn. Cuộc khủng hoảng của Xưởng bắt đầu sau khi Liên Xô tan rã. Khi khách hàng chính của họ (Hải quân Liên Xô) biến mất, không có khách hàng mới nào xuất hiện. Ukraine không nhận được đơn đặt hàng quốc gia, và nhà máy Biển Đen cũng khó thâm nhập thị trường thế giới.

Có một số lý do dẫn đến việc phá sản và sau đó là việc thanh lý nhà máy; đầu tiên là cuộc khủng hoảng trong ngành đóng tàu Ukraine. Cuộc khủng hoảng này bắt đầu ngay từ khi làn sóng khủng hoảng kinh tế thế giới năm 2008, và sau đó là cuộc thay đổi quyền lực ở Ukraine năm 2014.

Một đòn giáng mạnh vào nhà máy đóng tàu là việc chính phủ Ukraine đình chỉ xây dựng dự án tàu khu trục hạng nhẹ. Tổng số tiền của dự án lên tới 387,5 triệu hryvnia Ukraine (1 USD = 26,7 hryvnia), và Nhà máy đóng tàu Biển Đen nhận được hơn 200 triệu hryvnia Ukraine.

Trong số tiền mà Nhà máy đóng tàu Biển Đen nhận được là 123,6 triệu hryvnia, đã được sử dụng để thanh toán trước cho các nhà thầu nước ngoài. Tuy nhiên, chính phủ Ukraine đã ngừng tài trợ vào năm 2014, như vậy Xưởng đóng tàu Biển Đen chỉ có thể đóng 80% thân tàu.

Vào thời điểm đó, Tổng thống Ukraine Poroshenko đã gây áp lực chính trị lên nhà máy Biển Đen và ông muốn chuyển khoản tài trợ giành cho Nhà máy đóng tàu Biển Đen, sang doanh nghiệp của mình.

Chưa hết, Văn phòng Bộ Tư pháp Ukraine (nơi phát mại việc thu giữ tài sản của Nhà máy đóng tàu Biển Đen), đã ngăn cản việc thực hiện kế hoạch khôi phục nhà máy đóng tàu. Do đó, giải pháp duy nhất có thể về mặt pháp lý cho vấn đề này là thanh lý tài sản phá sản.

Nhưng một câu hỏi khác là, dự án tàu khu trục nhỏ mà chính phủ Ukraine đã phân bổ 215 triệu hryvnia thì sao? Có nguồn tin cho rằng tàu khu trục nhỏ có thể được tháo dỡ thành kim loại để bán; một thông tin khác cho rằng, con tàu đang chuẩn bị được chuyển đến các nhà máy đóng tàu khác để tiếp tục hoàn thiện.

Dưới thời Liên Xô, Xưởng đóng tàu Biển Đen có hơn 30.000 công nhân, nó giống như một thành phố thu nhỏ. Nhà máy có cơ sở hạ tầng riêng như nhà ga, trạm cứu hỏa, nhà máy luyện kim. Các ụ nổi, trạm trung chuyển tên lửa, căn cứ tàu ngầm, tàu phá băng, tàu lai dắt, tàu săn cá voi, tàu chở hàng khô, tàu nghiên cứu,… cũng đã được phát triển và đóng tại đây.

Chiếc cần cẩu sắt khổng lồ cao 25 tầng và có thể nhìn thấy từ cách nhà máy vài km, biểu tượng một thời của Nhà máy; tuy nhiên số phận của cần cẩu khổng lồ này sắp kết thúc, và nó có thể bị tháo dỡ và bán sắt vụn.

Trong khu vực nhà máy hoang tàn, còn gặp hai người nghỉ hưu của nhà máy đang hồi tưởng về quá khứ huy hoàng. Những người lao động bình thường làm việc ở đây lúc đó, giống như giám đốc của những công ty tốt nhất trên thế giới. Khi đó nhà máy đông người qua lại, nhưng bây giờ vắng tanh.

Dấu ấn của thời gian có thể được nhìn thấy ở khắp mọi nơi, chẳng hạn như trên những chiếc ghế dài bằng gỗ cũ với lớp sơn xanh bong tróc, trên những tượng đài kỷ niệm các sự kiện của Chiến tranh Vệ quốc Vĩ đại, và lịch ăn tối trên những chiếc bàn sặc sỡ, đã bị nắng làm rám nắng.

Và chiếc đồng hồ cũ phía trên căng tin nhà máy đã ngừng hoạt động từ lâu. Nó như thể thời gian đang phản đối, không muốn tiếp tục và như để cho người ta gợi nhớ về một quá khứ huy hoàng, nơi từng đóng những chiếc tàu sân bay của Hải quân Liên Xô. Nguồn ảnh: Pinterest.

Tàu sân bay Kuznetsov "ngạo nghễ" trong biên chế lực lượng Hải quân Nga. Nguồn: Magpa.

Tiến Minh