Tác nhân gây tăng nhiệt kỷ lục trong mùa hè
Tình trạng biến đổi khí hậu do con người gây ra là tác nhân dẫn tới các mức nhiệt phá kỷ lục ảnh hưởng đến cuộc sống của hàng tỷ người dân Bán cầu Bắc trong mùa hè này.
Người dân giải nhiệt tránh nóng tại khu vực đài phun nước ở Bordeaux, Pháp. Ảnh: AFP/TTXVN
Đây là kết quả nghiên cứu mới của tổ chức phi lợi nhuận Climate Central (Trung tâm khí hậu), đánh giá thực trạng khí hậu trong giai đoạn từ tháng 6 - 8/2023. Nghiên cứu phát hiện ra rằng khí thải gây hiệu ứng nhà kính trong khí quyển kể từ cuộc cách mạng công nghiệp đã làm gia tăng đáng kể nguy cơ xảy ra các đợt nắng nóng thiêu đốt châu Á, châu Phi, châu Âu và Bắc Mỹ.
Trên 3,8 tỷ người - tức là gần một nửa dân số toàn cầu - phải hứng chịu nắng nóng cực độ trong 30 ngày trở lên, trong khi ít nhất 1,5 tỷ người phải sống trong điều kiện thời tiết như vậy mỗi ngày trong 3 tháng hè. Phó Chủ tịch khoa học của Climate Central, ông Andrew Pershing, cho biết hầu như không có ai trên Trái Đất thoát được ảnh hưởng của tình trạng ấm lên toàn cầu trong 3 tháng qua.
Ở tất cả các quốc gia được phân tích, kể cả các nước ở Nam Bán cầu đang trong thời điểm mát mẻ nhất trong năm, nhóm nghiên cứu nhận thấy nhiệt độ ở các mức hầu như khó hoặc không thể xảy ra nêu không có tác động từ biến đổi khí hậu do con người gây ra. Có thể khẳng định, ô nhiễm carbon chính là nguyên nhân gây ra nắng nóng kỷ lục trong mùa hè năm nay.
Phân tích này dựa trên các phương pháp đối chiếu chéo để xác định các mức nhiệt độ hằng ngày có thể ghi nhận ở mỗi quốc gia trong hai kịch bản gồm không ô nhiễm và có ô nhiễm carbon như hiện nay. Cũng sử dụng phương pháp này, các nhà khoa học đã xác định được ảnh hưởng mà các hiện tượng thời tiết cực đoan gây ra với khí hậu, trong đó có điều kiện thời tiết dễ hỏa hoạn dẫn đến các đám cháy rừng gần đây ở tỉnh Quebec (Canada).
Climate Central đã xây dựng biểu Chỉ số biến đổi khí hậu (CSI) dao động từ -5 đến 5, với các mức dương biểu thị những mức nhiệt ngày càng xuất hiện thường xuyên do tình trạng biến đổi khí hậu. CSI ở mức 0 có nghĩa là biến đổi khí hậu không có ảnh hưởng dễ nhận biết. Trong khi đó, CSI mức 3 đồng nghĩa rằng biến đổi khí hậu khiến khả năng xuất hiện một mức nhiệt độ cụ thể ở thời điểm và địa điểm nhất định cao hơn gấp 3 lần.
Theo tính toán của các nhà khoa học, trong thời gian từ tháng 6 - 8 vừa qua, 48% dân số thế giới đã trải qua 30 ngày với CSI từ 3 trở lên, trong khi 25% dân số chịu đựng mức ảnh hưởng gay gắt này trong cả 3 tháng hè. Trong khi đó, mức độ ảnh hưởng toàn cầu đã lên đến đỉnh điểm vào ngày 16/8 vừa qua, khi 4,2 tỷ người trên toàn thế giới trải qua điều kiện thời tiết nắng nóng cực độ do biến đổi khí hậu gây ra.
