Sốt xuất huyết hoành hành khắp châu Mỹ

Một nhân viên y tế phun thuốc chống muỗi ở Buenos Aires, Argentina. Nguồn: AP.

Lây lan ngay cả ở mùa khô

Tiến sĩ Jarbas Barbosa - Giám đốc Tổ chức Y tế Liên Mỹ (PAHO), văn phòng khu vực của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) ở châu Mỹ cho biết, con số trên gấp 3 lần số trường hợp được báo cáo vào thời điểm này năm ngoái. Theo các quan chức PAHO, cả năm 2023, kỷ lục 4,5 triệu ca nhiễm bệnh được ghi nhận trong khu vực, dự đoán năm nay kỷ lục mới sẽ được thiết lập.

Các quan chức của PAHO cho biết, thông thường, bệnh sốt xuất huyết sẽ bùng phát vào mùa mưa trong vài tháng nữa, nhưng tại một số khu vực đã xuất hiện những ca bệnh sốt xuất huyết đầu tiên.

Virus sốt xuất huyết lây lan sang người khi bị muỗi nhiễm bệnh đốt. Nguyên nhân gây ra sự gia tăng này là do nhiệt độ tăng cao, đô thị hóa nhanh chóng, hạn hán và lũ lụt liên quan đến biến đổi khí hậu, vệ sinh kém và thiếu hệ thống y tế hiệu quả ở một số quốc gia. Loại virus này có thể gây đau đầu dữ dội, sốt, nôn mửa, phát ban và các triệu chứng khác. Trong khi hầu hết những người nhiễm bệnh không có triệu chứng, những trường hợp nặng có thể dẫn đến tử vong. Không có cách điều trị cụ thể nào ngoài thuốc giảm đau.

Hầu hết các ca nhiễm hiện nay đều ở Nam bán cầu, với hơn 80% ở Brazil, tiếp theo là Paraguay, Argentina, Peru và Colombia. Khoảng 1.000 ca tử vong đã được báo cáo ở châu Mỹ trong năm nay.

Theo Trợ lý Giám đốc PAHO, Tiến sĩ Rhonda Sealey-Thomas, chỉ riêng ở vùng Caribe, hơn 25.000 trường hợp đã được báo cáo, trong đó Guiana thuộc Pháp, Martinique, Guadeloupe, Puerto Rico và Cộng hòa Dominica bị ảnh hưởng nhiều nhất.

Ngày 8/4, Bộ trưởng Y tế Puerto Rico đã công bố dịch sốt xuất huyết, với hơn 540 trường hợp, trong đó có ít nhất 341 người phải nhập viện. Những con số này đáng lo ngại vì nhiều nơi trên đảo hiện vẫn đang bị hạn hán, trong khi tháng mưa nhiều nhất là tháng 8. Tại Brazil, số ca nhiễm tăng vọt đã buộc Rio de Janeiro phải ban bố tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng vào tháng trước lễ hội hóa trang. Peru cũng đã làm điều tương tự với hầu hết các tỉnh, thành của mình.

Tiến sĩ Sylvain Aldighieri từ PAHO cho rằng, có 4 loại virus sốt xuất huyết khác nhau lưu hành ở châu Mỹ, vì vậy chúng ta phải chuẩn bị cho tình huống này. Một số quốc gia đã thả giống muỗi đặc biệt có chứa vi khuẩn Wolbachia để chống lại bệnh sốt xuất huyết.

Tháng trước, anh Josian Bruno, sống ở thủ đô San Juan của Puerto Rico, bị sốt và đau nhức cơ thể. Kết quả xét nghiệm trong phòng thí nghiệm xác nhận người đàn ông 38 tuổi bị suy thận do mất nước nghiêm trọng. Anh ấy phải nằm viện 6 ngày và nhận được kết quả xét nghiệm dương tính với bệnh sốt xuất huyết sau 1 ngày xuất viện.

Mặc dù vaccine sốt xuất huyết mới có sẵn với số lượng hạn chế, nhưng nó cần có 2 liều với khoảng thời gian 3 tháng. Tiến sĩ Barbosa cho biết, các quan chức đang theo dõi xem vaccine hoạt động tốt như thế nào, trong khi vaccine tiêm một lần sẽ không có sẵn cho đến năm sau.

Thiếu thuốc chống muỗi

Tại Argentina, các kệ bán thuốc xịt muỗi đã trống rỗng khi người dân đua nhau săn lùng và đành phải sử dụng các giải pháp thay thế bằng cách tự pha chế thuốc chống muỗi. Giá tăng cao đang gây sốc ngay cả với những người Argentina đã quen với lạm phát 3 con số và mở ra cuộc khủng hoảng mới nhất của đất nước: Không có đủ thuốc chống muỗi.

Khi quốc gia Nam Mỹ này đang phải đối mặt với đợt bùng phát dịch sốt xuất huyết tồi tệ nhất trong thời gian gần đây, thuốc xịt côn trùng đã trở thành mặt hàng “hot” trong mùa này. Nó cháy hàng đến mức được bán hết ở tất cả các cửa hàng ở Thủ đô Buenos Aires và có giá “cắt cổ” trên mạng. Quá chán ngán với những yêu cầu cung cấp thuốc chống côn trùng, các hiệu thuốc trên khắp Buenos Aires đã treo biển hết thuốc chống muỗi trước cửa hàng.

Chị Ana Infante - một cư dân của thành phố Buenos Aires cho biết: “Chúng tôi đã đến ít nhất 30 hiệu thuốc trên khắp thành phố nhưng không nơi nào còn thuốc. Điều này buộc tôi phải tham gia vào cuộc đua điên cuồng tìm thuốc chống muỗi khi đồng nghiệp của tôi bị ốm nặng vì sốt xuất huyết vào tuần trước”.

Khi sự phẫn nộ của công chúng ngày càng gia tăng và tình trạng thiếu thuốc chống muỗi trở thành vấn đề quốc gia, chính phủ đã buộc phải can thiệp. Tuần trước, chính quyền Argentina đã dỡ bỏ các hạn chế nhập khẩu đối với thuốc chống muỗi sản xuất ở nước ngoài để tăng nguồn cung và thông báo họ sẽ tăng cường sản xuất tại các phòng thí nghiệm địa phương.

Bộ trưởng Y tế Mario Russo phát biểu trên kênh truyền hình địa phương: “Chúng tôi đã làm việc với các nhà sản xuất để họ thay đổi năng lực sản xuất và họ đang làm việc đó với công suất tối đa”.

Kể từ tháng 2 năm nay, các nhà bán buôn đã tăng giá và một số người Argentina đã dự trữ thuốc chống côn trùng để bán lại khi hết hàng. Hiện nay, hầu hết các loại kem dưỡng da và thuốc xịt côn trùng đều có giá từ 20 đến 40 USD - gấp 5 hoặc 10 lần giá thị trường ban đầu. Ông Adrían Contrares - một người bán đồ chơi tại công viên khu phố ở phía Bắc Buenos Aires, cho biết: “Số tiền đó bằng một ngày thu nhập của tôi. Ai có đủ khả năng để mua nó?”.

Ông Contrares và những người Argentina khác đang sử dụng các phương pháp tự chế tại nhà để xua đuổi côn trùng. Ông đốt hộp đựng trứng và ném những que hương sả vào những ngọn lửa nhỏ kêu lách tách. Người thợ làm bánh 60 tuổi Pablo Vulgo khẳng định, khói là chất xua đuổi tốt nhất của thiên nhiên.

“

Các chuyên gia y tế cho rằng, sự gia tăng sốt xuất huyết là do nhiều yếu tố, bao gồm hiệu ứng ấm lên của đại dương El Nino và biến đổi khí hậu. Những trận mưa như trút nước gần đây làm ngập lụt nhiều thành phố ở châu Mỹ đã tạo điều kiện lý tưởng cho muỗi sinh sản.

Hà Anh