Sầu riêng được ưa chuộng đến mức trở thành quà cưới ở Trung Quốc

Tại quê hương của cô gái Ma Qian, vùng nông thôn thuộc tỉnh Hà Nam (Trung Quốc), người ta thường gửi từ 4 đến 6 món quà cho bạn bè và người thân khi họ đính hôn hoặc kết hôn.

Những món quà thường bao gồm nho, xúc xích giăm bông, sữa và nấm khô.

Nhưng giờ đây, sầu riêng, loại trái cây nhiệt đới có mùi vị đặc trưng đến từ Đông Nam Á đang ngày càng được ưa chuộng ở Trung Quốc, đến mức trở thành quà mừng cưới.

Quả sầu riêng tuyển chọn trưng bày trong một sự kiện xúc tiến thương mại với Trung Quốc tổ chức tại TP HCM. Ảnh: Người Lao động.

“Tháng trước, em họ của tôi đính hôn và mẹ chồng muốn tôi chuẩn bị quà cưới. Yêu cầu của bà là thay nho bằng sầu riêng, vì nghĩ rằng làm quà như vậy sẽ trang nhã và thời thượng hơn”, Ma Qian, 20 tuổi, chủ một xưởng vẽ tranh nhỏ chia sẻ.

“Trong năm nay, mẹ chồng và nhiều người dân địa phương lần đầu tiên được thưởng thức sầu riêng và nhanh chóng yêu thích hương vị này. Buồn cười mẹ chồng tôi vốn là bà cụ nông thôn điển hình tiết kiệm, nay lại hay mách nước con cháu mua sầu riêng đãi bà”, người phụ nữ 20 tuổi kể.

Hiện tại, sầu riêng đang được ví von như “cherry freedom” (tạm dịch: tự do cherry) - có nghĩa là khả năng mua trái cây đắt tiền mà không cần suy nghĩ nhiều - từ lâu đã trở thành một từ thông dụng ở Trung Quốc như một biểu tượng của sự giàu có và thịnh vượng.

Được hỗ trợ bởi thuế thấp và thủ tục hải quan hợp lý hóa theo hiệp định thương mại Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), chủ yếu là giữa Trung Quốc và 10 thành viên của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á, nhập khẩu sầu riêng và các loại trái cây nhiệt đới khác đã tăng vọt và thâm nhập vào nhiều thị trường, bao gồm cả các thành phố cấp thấp hơn.

“Sầu riêng đang là mặt hàng hot của giới trẻ tỉnh lẻ. Tại các quán cà phê, có bánh lớp sầu riêng, sầu riêng sống và dừa”, Ma nói thêm.

Theo lời kể của Ma, mỗi kg sầu riêng có giá 40 nhân dân tệ, đôi khi lên tới 60 nhân dân tệ/kg.

Thái Lan, Malaysia, Việt Nam và Philippines - tất cả đều là thành viên RCEP - là những nhà cung cấp sầu riêng chính cho Trung Quốc.

Các nhà đầu tư Trung Quốc đầy tham vọng và lạc quan hiện đang đổ xô vào thị trường, từ việc ký hợp đồng với các vườn cây ăn trái ở Việt Nam và Thái Lan đến xây dựng các dịch vụ hậu cần chuỗi lạnh và nền tảng thương mại điện tử.

Bất chấp các biện pháp kiểm soát nhập khẩu rất hạn chế như một phần trong chính sách kiềm chế đại dịch Covid-19, Trung Quốc đã nhập khẩu sầu riêng tươi nhiều khoảng bốn lần vào năm 2022 so với năm 2017, nâng tổng giá trị lên hơn 4 tỷ USD.

Trong quý đầu tiên của năm 2023, nhập khẩu của quốc gia này đã tăng hơn 150%, theo dữ liệu hải quan Trung Quốc.

Nhập khẩu sầu riêng của Trung Quốc trong quý đầu tiên của năm 2023 đã tăng hơn 150%, theo dữ liệu hải quan Trung Quốc. Ảnh: VCG qua Getty Images.

Dữ liệu cũng cho thấy giá nhập khẩu trung bình trong quý đầu tiên là 38,3 nhân dân tệ/kg, giảm 4,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo trang tin tài chính Yicai, từ đầu tháng 4 đến giữa tháng 5, doanh số bán sầu riêng trên Meituan - nền tảng giao đồ ăn hàng đầu Trung Quốc - tăng 711% so với cùng kỳ năm 2022.

Với việc bắt đầu mùa cao điểm xuất khẩu sầu riêng từ Đông Nam Á vào tháng 5 và tháng 6, giá bán lẻ tại Trung Quốc đã giảm đáng kể và trở nên hợp túi tiền hơn nhiều đối với khách hàng.

Tại các chợ đầu mối trên khắp Trung Quốc, giá trung bình dao động từ 36 nhân dân tệ đến 52 nhân dân tệ/kg, tùy thuộc vào kích cỡ và chủng loại, theo các tiểu thương tại chợ rau quả bán buôn Giang Nam ở Quảng Châu – chợ trái cây lớn nhất Trung Quốc.

Zhang Liang, một tài xế xe tải ở Kinh Châu, một thành phố cấp quận ở miền trung Trung Quốc, đã gửi một quả sầu riêng trị giá hơn 300 nhân dân tệ (41 USD) cho vợ làm quà sinh nhật.

Zhang cho biết: “Những người độc thân thường đem quà đến nhà bạn gái với nho, đào và rượu vang trắng, nhưng giờ chỉ cần đem tới một hộp sầu riêng, sẽ khiến các bà mẹ vợ tương lai đặc biệt yêu thích”.

Nhà nhập khẩu Bob Wang cho biết việc tiếp cận dễ dàng và nhanh chóng hơn cho phép sầu riêng nhập khẩu đến được tất cả các vùng của Trung Quốc trong vòng ba ngày, giúp thị trường có thể nhân lên.

Ông đã ký hợp đồng với các trang trại sầu riêng ở Việt Nam với diện tích 3.000 ha (7.413 mẫu Anh) và có kế hoạch nhập khẩu hơn 3.000 container, tương đương 60.000 tấn sầu riêng trong năm nay.

“Sầu riêng đã nhanh chóng trở thành loại trái cây nhập khẩu phổ biến nhất ở Trung Quốc, nhưng chúng ta có thể vẫn đánh giá thấp nhu cầu của người dân Trung Quốc đối với nó,” Wang, người sáng lập Chuỗi cung ứng TWT, công ty có hơn 3.000 tài xế xe tải tự sở hữu và hợp đồng trên toàn quốc, cho biết.

“Theo sự nhiệt tình hiện tại, rất có khả năng nhu cầu hàng năm có thể tăng gấp đôi trong vài năm tới”, ông nhận định.

Trung Quốc cũng đang cố gắng sản xuất sầu riêng nội địa trên đảo nhiệt đới Hải Nam, nhưng giá vẫn còn quá cao đối với một số người.

Tuy nhiên, vụ thu hoạch sầu riêng đầu tiên tại đảo Hải Nam (Trung Quốc) gây thất vọng, ước tính đạt 50 tấn, chỉ chiếm 2% so với ước tính của CCTV đưa ra hồi tháng 3.

Con số trên chiếm 2% so với ước tính sản lượng 2.450 tấn mà CCTV đưa ra hồi tháng 3 và chỉ phục vụ được 0,005% tổng nhu cầu sầu riêng tại Trung Quốc năm nay. Đây là năm đầu tiên Hải Nam thu hoạch sầu riêng ở quy mô lớn sau hơn bốn năm canh tác.

Khánh Vy (Theo SCMP)