Sacombank đau đầu vì nợ xấu

Theo đó, rủi ro từ một lượng lớn các khoản nợ xấu tiềm tàng là nguyên nhân mà VCSC cho rằng, Sacombank khó có thể giải quyết hết các vấn đề trong tương lai gần. Đầu tiên, nói về các khoản cho vay khách hàng, VCSC đánh giá, các khoản cho vay khách hàng của STB có rủi ro cao do tỉ lệ nợ xấu cao tại PNB trước khi sáp nhập.

Các khoản cho vay khách hàng nhận từ PNB chủ yếu tập trung trong lĩnh vực bất động sản. Dư nợ cho vay nhận được từ PNB được ước tính là khoảng 40.000 đồng tỉ đồng, với tỷ lệ nợ xấu sau kiểm toán nhà nước tại thời điểm cuối năm 2013 là 55,3%. VCSC giả định rằng ngoài những nợ xấu đã được bán cho VAMC, phần còn lại vẫn được ghi nhận là các khoản vay trong sổ sách của STB. Do đó, VCSC ước tính, thực tế nợ xấu của Sacombank có thể cao hơn đáng kể so với báo cáo nợ xấu ở mức 2,8% của ngân hàng.

Tỉ lệ cho vay trung dài hạn trên tổng dư nợ tại Sacombank tăng lên đáng kể từ năm 2015. Sacombank có tỷ lệ cho vay trung dài hạn cao nhất, tỉ lệ tăng đặc biệt từ năm 2015 sau khi sáp nhập với PNB. VCSC cho rằng việc tỉ lệ này gia tăng đột biến có thể cho thấy dấu hiệu ngân hàng cơ cấu lại nợ xấu trước khi thông tư có hiệu lực để tránh nghĩa vụ trích lập dự phòng.

Nếu nhìn vào khoản lãi phải thu cao bất thường tại Sacombank cũng là một tín hiệu mạnh mẽ rằng thực tế nợ xấu cao hơn so với báo cáo. Lãi dự thu được tính toán dựa trên nợ gốc, lãi suất và thời hạn. Vì vậy, tỉ lệ lãi phải thu trên tổng tài sản sinh lãi sẽ giảm do lãi suất hiện nay thấp hơn nhiều so với các năm 2013 và 2014 và điều này thực sự xuất hiện trong tất cả các ngân hàng khác ngoài Sacombank. Theo phân tích của các chuyên gia VCSC, lãi phải thu tương đương với khoảng 11,5% tài sản sinh lãi gốc tại Sacombank, có nghĩa các kỳ thu lãi trung bình cách nhau 11-12 tháng.

Giả định rằng các khoản cho vay ngắn hạn trả lãi hàng tháng hoặc hàng quý, thì các khoản vay trung dài hạn sẽ trả lãi mỗi 18-24 tháng. Điều này thường không xảy ra trong thực tế, trừ khi các khoản cho vay xấu đi nhưng được tái cấu trúc nhằm tránh hạ nhóm nợ và lập dự phòng. Lãi phải thu nghi ngờ được ước tính lên đến 20 nghìn tỉ đồng, chiếm đến 78,2% số lãi phải thu trên báo cáo. Các khoản phải thu chịu rủi ro tín dụng có số dư cao cũng đưa tín hiệu về khả năng nợ xấu tăng. Các khoản phải thu thông thường bao gồm khoản repo, ứng trước cho nhân viên hoặc khách hàng, ủy thác đầu tư,... Các khoản này đều chịu rủi ro tín dụng, do đó, có thể tạo ra nợ xấu, VCSC đưa ra nhận định.

Hiện tại, STB chưa đưa ra kế hoạch tái cơ cấu được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phê duyệt, do đó, BCTC kiểm toán cho năm 2015, BCTC soát xét bán niên 2016, và ĐHCĐ 2016 đều bị trì hoãn. Tuy vậy, BCTC bán niên chưa soát xét của ngân hàng này cũng đã bộc lộ nhiều cảnh báo về chất lượng tài sản. Theo báo cáo công bố, kết thúc 6 tháng đầu năm, lợi nhuận trước thuế của ngân hàng chỉ đạt 363 tỉ đồng, giảm tới 76% so với cùng kỳ. Mức lợi nhuận này được dự đoán sẽ còn tiếp tục giảm sau kiểm toán.

Kết quả xấu này không gây bất ngờ khi Sacombank sáp nhập với Ngân hàng Phương Nam (PNB) vào năm 2015, một ngân hàng có mức nợ xấu cao hơn 55% vào thời điểm cuối năm 2013. Bên cạnh đó, các số liệu chính như dư nợ cho vay khách hàng, lãi phải thu, các khoản phải thu, và số dư VAMC đều đưa tín hiệu cảnh báo mạnh mẽ về chất lượng tài sản.

Với điều kiện tài chính của PNB tại thời điểm sáp nhập, VCSC nghi ngờ chất lượng của loại tài sản này. Do đó, VCSC đã áp dụng tỉ lệ 3,0% (ngân hàng khác thấp hơn 2,5%) để ước tính các khoản phải thu nghi ngờ. Ngoài ra, số dư trái phiếu VAMC cũng là một chỉ báo về chất lượng tài sản và triển vọng lợi nhuận. Theo VCSC, số dư VAMC cao sẽ kéo lợi nhuận xuống thấp. Số dư trái phiếu VAMC tại Sacombank được ước tính khoảng 16.246 tỉ đồng vào cuối quý II/2016. Nếu so sánh tuyệt đối, thì số dư VAMC tại Sacombank được ước tính cao hơn hầu hết các ngân hàng khác, gấp 9 lần ACB và chỉ thấp hơn BIDV.

Nếu so sánh tương đối, thì Sacombank có tỉ lệ số dư VAMC trên tổng tài sản cao nhất, gấp đôi BIDV. Điều này theo VCSC sẽ tạo ra gánh nặng dự phòng cao, đặc biệt khi Sacombank đang phải giải quyết số lượng lớn các khoản nợ xấu vẫn còn ghi nhận trong sổ sách. “Trong kế hoạch tái cơ cấu, Sacombank sẽ ghi nhận dự phòng VAMC trong 10 năm. Điều đó cũng đồng nghĩa ngân hàng sẽ không được phép để chia cổ tức trong khoảng thời gian này”, VCSC đánh giá.

Gia Miêu