''Rút khỏi TPP, ông Trump khiến Mỹ mất thể diện lần nữa''

Báo Đất Việt xin đăng tải bài trao đổi với TS Lê Xuân Sang - Viện phó Viện kinh tế Việt Nam về vấn đề này.

TS Lê Xuân Sang - Phó Viện trưởng Viện kinh tế Việt Nam

PV: - Thưa ông, Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP), được xem là sợi dây kết nối giữa Mỹ và khu vực châu Á - Thái Bình Dương nhằm đối trọng với Trung Quốc. Tuy nhiên, ngay sau khi đắc cử Tổng thống Mỹ, ông Trump đã lên tiếng sẽ hủy bỏ TPP. Ông bình luận ra sao về động thái đó? Theo ông, đó là lời tuyên bố cứng rắn hay chỉ là động thái để thương thảo lại, có lợi hơn cho nước Mỹ dưới thời Donald Trump? Xin ông phân tích cụ thể.

TS Lê Xuân Sang: - Như chúng ta biết, gần đây, ông Trump có đưa ra lời tuyên bố Mỹ sẽ rút khỏi TPP ngay sau khi chính thức làm Tổng thống Mỹ. Lời tuyên bố này thực chất không có gì gây sốc bởi trước đó, ngay cả khi chưa trúng cử Tổng thống Mỹ thì cả ông Trump (và cả bà Clinton) đã nói về vấn đề này.

Xét theo những lời tuyên bố trong lúc tranh cử của ông Trump, nhiều người cho rằng, ông ta là người khó dự đoán, thậm chí có những quan điểm mang tính cực đoan. Tuy nhiên, từ khi đắc cử Tổng thống, gánh trên vai trách nhiệm của người đứng đầu nước Mỹ thì ông ấy bắt đầu ‘thất hứa’, làm khác với những lời hứa, quan điểm trước đó và có những điều chỉnh mới.

Ta cần phân biệt khi ông Trump tuyên bố với tư cách là một ứng cử viên tranh cử Tổng thống, một tỷ phú nổi danh từ rất lâu, chưa từng có kinh nghiệm chính trị, chưa một ngày làm công chức với tuyên bố của một ông Trump với tư cách là Tổng thống Mỹ. Người ta thường nói, “môi trường thể chế quyết định hành vi” và trường hợp ông Trump cũng không phải là ngoại lệ.

Riêng với hiệp định TPP cần hết sức chú ý quan điểm ông Trump khi đưa ra kế hoạch hành động của Tổng thống là rút khỏi TPP và ông đã nhất quán khi tuyên bố rõ ràng điều này.

Nhiều người hy vọng là trong thời gian từ bây giờ cho tới lúc tiếp nhận cương vị Tổng thống, có thể ông sẽ có cách tiếp cận mềm hơn, có lợi hơn cho nước Mỹ theo cách nhìn và toan tính của ông ta. Tôi nghĩ, lời tuyên bố này có mục đích chính trị tương đối hạn chế.

Theo tôi, lời tuyên bố rút khỏi TPP chỉ đơn thuần là quan điểm và toan tính của một Tổng thống có tư duy thương mại tốt nhất và cũng là tổng thống giàu có nhất và có tài sản nhiều hơn so với tổng tài sản của tất cả 44 Tổng thống Mỹ còn lại (tính đến cả sức mua tương đương). Tuy vậy, việc điều chỉnh quan điểm, chính sách của ông Trump kết quả như thế nào thì cần phải chờ thời gian để trả lời.

PV:- Còn nhớ, trong chiến dịch tranh cử, ông Trump chọn thông điệp ''Hãy đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại''. Trong trường hợp, Mỹ từ chối TPP, liệu ông Trump có thể giúp nước Mỹ có thực sự vĩ đại trở lại không, thưa ông? Hơn nữa, nếu Tổng thống đắc cử Donald Trump thực sự muốn rút khỏi TPP thì liệu có dễ dàng nhận được sự đồng tình của lưỡng viện Mỹ hay không?

TS Lê Xuân Sang: - Câu khẩu hiệu “Make America Great Again!” (Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại) của ông Trump đã đánh đúng “tâm khảm” của người Mỹ và đây là một lý do khiến người Mỹ ủng hộ mạnh mẽ cho một ứng viên có nhiều điểm “lạ”: doanh nhân với hành xử phi chính trị, bất định và có nhiều scandal như ông Trump.

Chúng ta đã biết, trong vài ba năm gần đây, nước Mỹ đã và đang giảm sút đáng kể về vai trò đầu tàu kể cả về chính trị, quân sự lẫn kinh tế. Trước sự bứt phá trở lại của Nga về quân sự, chính trị cũng như sự trỗi dậy mạnh mẽ về kinh tế, chính trị của Trung Quốc... Người ta đang nhắc nhiều tới thế giới đa cực mới và đang đòi hỏi một sự thiết lập trật tự mới, cục diện mới giữa các cường quốc.

Đối với TPP, Mỹ là nước đến sau, không phải là nước khởi xướng. Tuy nhiên, việc tham gia TPP của Mỹ nhằm phục vụ cho lợi ích quốc gia là kinh tế và đặc biệt là mục tiêu xoay trục sang Châu Á - Thái Bình Dương, chủ yếu nhằm kiềm tỏa Trung Quốc. Tổng thống Obama đã từng tuyên bố thẳng như vậy.

Vì vậy, Mỹ mới đứng ra đàm phán, kêu gọi thêm các nước thành viên khác cùng tham gia, nhất là các đồng minh rất mạnh như Nhật Bản, Canada và Úc. Nếu Mỹ rút khỏi TPP thì cũng có nghĩa là TPP sẽ bị tan rã, vì theo quy định của TPP, ít nhất phải có 6 nước với tổng tỷ trọng tổng sản phẩm nội khối (GDP) chiếm 85% so với tất cả các nước thành viên. Riêng Mỹ hiện đang chiếm khoảng 60% GDP nội khối. Vậy thì, nếu Mỹ rút thì đương nhiên TPP sẽ bị tan rã, không thể tồn tại.