Reuters: Ukraine và cuộc chạy đua sửa chữa và bảo vệ nhà máy điện

Cầm đèn pin và bước qua phòng kiểm soát đầy bụi để giải cứu những phần còn lại của hệ thống trong khi từng bức tường của trạm điện đổ xuống, ông liên tục kêu lớn để báo động những nhân viên sống sót qua vụ nổ.

Theo Reuters, Nga đã tổ chức chiến dịch tấn công nhằm vào mạng lưới điện của Ukraine từ tháng vừa rồi, phá hủy ít nhất tám nhà máy điện và hàng chục trạm biến áp.

Kyiv cho biết Nga đã sử dụng hơn 150 tên lửa và 240 máy bay điều khiển từ xa chỉ trong một tuần từ ngày 22/3 để tấn công và gây gián đoạn mạng lưới điện, nhiệt sưởi ấm.

Những cuộc tấn công này cũng đã được thực hiện nhằm vào các cơ sở điện mặt trời và thủy điện, buộc Kyiv phải nhập khẩu năng lượng và châm ngòi cho những lo sợ về khả năng duy trì của mạng lưới điện đã bị hư hại nặng nề bởi chiến dịch không kích của Nga trong mùa đông đầu tiên của cuộc chiến.

Nga đã từng khẳng định hệ thống điện là một mục tiêu quân sự chính đáng và đã mô tả các cuộc tấn công trong tháng vừa rồi là “các cuộc không kích trả đũa” nhằm trừng phạt hành động tấn công các vùng ven biên giới trên lãnh thổ Nga của Ukraine.

Trong tuần vừa rồi, trước Reuters, chủ tịch công ty điện quốc gia Ukrenergo Volodymyr Kudrytskyi cho biết khả năng mạng lưới điện sụp đổ hoàn toàn khiến mất điện và nước cho các thị trấn và thành phố hiện tại không đáng kể.

Việc tránh khỏi sụp đổ mạng lưới điện phần lớn phụ thuộc vào khả năng sửa chữa nhanh chóng các nhà máy điện, nơi những công nhân mặc quần áo và mũ bảo hộ làm việc trong những hành lang dài đầy mảnh kim loại và bê tông rải rác sau vụ không kích.

Andriy, một người Ukraine trong một gia đình đã nhiều đời làm việc tại nhà máy điện, cho biết: “Để sản xuất đủ điện cho mùa đông, chúng tôi phải sửa chữa công trình và mái, nếu không thiết bị sẽ đóng băng”.

Cuộc chạy đua sửa chữa

Nhà máy điện này đã yêu cầu Reuters không tiết lộ vị trí và tên họ của những nhân viên vì lý do an ninh. Các nhân viên vận hành cho biết một lò sản xuất có thể phục vụ 10-15 thị trấn nhỏ, nhưng cuộc tấn công ngày 22/3 đã lần đầu tiên làm gián đoạn quá trình sản xuất điện tại đây, và những cuộc tấn công gần đây đã làm hư hại phần lớn trang thiết bị.

Nhà vận hành tư nhân DTEK của nhà máy điện này đã cho biết các trạm điện mà công ty này vận hành cung cấp khoảng 1/4 nhu cầu điện năng của Ukraine, và các nhà máy này đã mất 80% sản lượng sau các vụ tấn công. Công ty này cho biết dự kiến sẽ khôi phục ít nhất 50% thiệt hại trong bốn tháng tới, với kinh phí sửa chữa lên tới khoảng 230 triệu USD.

Ba nhà máy điện hạt nhân cung cấp cho phần lớn nhu cầu điện năng của Ukraine ngay cả sau khi binh lính Nga chiếm và kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia lớn nhất châu Âu với sáu lò phản ứng trong giai đoạn đầu của cuộc chiến.

Tuy nhiên các quan chức ngành năng lượng cho biết hư hại tại các cơ sở nhiệt điện và thủy điện của Ukraine rất có thể sẽ khiến nhu cầu tiêu thụ điện được thỏa mãn.

Và cũng khó để tìm bộ phận thay thế.

Andriy cho biết nhà máy điện nơi anh làm việc bắt đầu đi vào hoạt động từ đầu thế kỷ 20: “Những trang thiết bị này không còn được sản xuất bởi bất kỳ nhà máy nào tại Ukraine, nhất là khi phần lớn trang thiết bị được sản xuất bởi Liên Xô. Chúng tôi đang làm hết và thậm chí vượt khả năng có thể để tìm bộ phận thay thế”.

Việc bảo vệ các nhà máy điện và các cơ sở hạ tầng thiết yếu khác trong một quốc gia có kích cỡ bằng nước Pháp và đồng thời bảo vệ tiền tuyến là một thử thách không nhỏ.

Andriy cho biết: “Điều quan trọng nhất đối với chúng tôi và cũng như đối với những nhân viên không thiết yếu không thể rời khỏi nơi làm việc bất kể có xảy ra các cuộc tấn công tên lửa hay không là có được sự tự tin rằng tình hình này sẽ không lặp lại”.

Tổng thống Volodymyr Zelensky và các quan chức cấp cao khác của Kyiv đang kêu gọi đồng minh và đối tác hỗ trợ cung cấp thêm các hệ thống phòng không gần như mỗi ngày.

Một phát ngôn viên của DTEK yêu cầu giữ kín danh tính, cho biết các cuộc tấn công chính xác cao của Nga nhằm vào các cơ sở sản xuất điện trong năm nay đã gây hư hại mất thời gian sửa chữa hơn so với các cuộc tấn công nhằm vào hệ thống vận chuyển điện trong năm vừa rồi.

Zelensky cho biết Ukraine có thể đối phó bằng cách sử dụng thiết bị quân sự dự trữ trong thời điểm hiện tại, nhưng đã bắt đầu phải đưa ra những lựa chọn khó về đối tượng bảo vệ. Ông đã một lần nữa đưa ra lời kêu gọi cung cấp 25 hệ thống phòng không Patriot vào ngày thứ Bảy sau nhiều tháng đảng Cộng Hòa từ chối thông qua một gói viện trợ quân sự lớn tại Thượng viện Mỹ.

Tại một nhà máy điện khác, quá trình sửa chữa được thực hiện gần như liên tục mặc cho những nguy hiểm tiềm tàng. Một nhân viên khác mang tên Oleh cho biết việc lực lượng Ukraine từ chối bỏ cuộc đã giúp anh và những người khác có động lực tiếp tục làm việc.

“Những chàng trai trên tiền tuyến đang bảo vệ đất nước chúng tôi, và chúng tôi cũng đang chiến đấu hết sức có thể tại đây”.

Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)