Reaction - không chỉ là clip mua vui

Nhiều blogger, bình luận viên người Việt nhờ khả năng nói hay, thú vị khi làm clip reaction âm nhạc bỗng trở nên nổi tiếng như Trà Mi, Viruss, Misthy, PewPew, CrisDevil, Mai Anh Đức (tức Đức Reaction)… Ngoài những blogger trong nước, nhạc Việt còn có một đội ngũ reaction người ngoại quốc hùng hậu như Hàn Quốc, Mỹ, Thái Lan, Pháp… Họ hoạt động chủ yếu trên YouTube và TikTok. Đa phần đều nhanh nhạy theo chân các sản phẩm âm nhạc mới trình làng.

Thử dạo qua loạt MV gây sốt như “Chúng ta của tương lai” của Sơn Tùng M-TP, “Nâng chén tiêu sầu” của Bích Phương, “Gieo quẻ” của Hoàng Thùy Linh, “Ok” của Binz, “Bài này không để đi diễn” của Anh Tú, “Cắt đôi nỗi sầu” của Tăng Duy Tân, “Việt kiều” của Evan Waren…, tất cả đều có video reaction khen ngợi hết lời.

Ở clip reaction, cảm xúc vui buồn, kinh ngạc, phấn khích hay xúc động… của blogger đều được ghi lại chân thực trong quá trình họ xem MV, nghe ca khúc. Song hầu hết clip dạng này chỉ dừng lại ở mức ghi lại cảm xúc cộng với vài phát biểu cảm nghĩ, liên tưởng vui vui là xong. Không ít clip khiến khán giả khó chịu khi bình luận viên chăm chăm vào biểu cảm khá lố hay nhận xét lan man, nhạt nhẽo kiểu “cô ấy xinh quá”, “tôi thích MV này quá”... Thậm chí nhiều blogger tha hồ “chém gió” bằng ngôn từ thô tục, chợ búa.

Trong video reaction về MV “Nâng chén tiêu sầu” của Bích Phương, một nữ blogger nổi tiếng dùng từ “cầu tiêu” khiến người xem khó chịu. Hay CrisDevil từng bị ném đá vì vô tư miệt thị ngoại hình người mẫu đóng trong MV “Hãy trao cho anh” của Sơn Tùng M-TP. Anh chàng này cũng liên tục gây tranh cãi vì hay lạm dụng kiểu bình luận bẩn bựa để chọc cười.

Số người làm reaction chất lượng (tức có phân tích sâu về nội dung ca khúc, đánh giá chuyên môn, chỉ ra điểm hay dở cần phát huy hay khắc phục…) chỉ đếm trên đầu ngón tay. Nổi bật có Viruss, Trà Mi, Đức Reaction… Trà Mi được yêu thích không chỉ bởi biểu cảm đáng yêu khi thưởng thức một ca khúc mới mà còn nhờ những cảm nhận tinh tế của một người yêu nhạc, yêu nghệ thuật đúng nghĩa. Cô yêu, ghét ca khúc khá rõ ràng và phân tích vì sao mình cảm thấy như thế chứ không “thảo mai” khen cho có lệ.

Xem MV “Trốn tìm” của Đen Vâu, Trà Mi khiến nhiều khán giả thán phục khi phân tích ý tứ trong lời ca và hình ảnh MV. Một khán giả tấm tắc: “Nhờ Trà Mi mà mình mới hiểu ý nghĩa sâu sắc của ca khúc. Thật hữu ích với những đứa thiếu tinh tế và dốt văn như mình”. Còn khán giả khác thì viết: “Cảm ơn bạn vì giúp tôi hiểu thêm một tầng nghĩa mới. Thế mới thấy anh Đen tài tình thế nào”.

Mai Anh Đức nổi tiếng với các clip reaction trên TikTok.

Nổi bật trên TikTok với clip reaction siêu ngắn, anh chàng Mai Anh Đức ôm đồm nhiều thể loại như văn học, điện ảnh, sân khấu… Nhưng thể loại mà Đức Reaction để lại dấu ấn nhiều nhất là âm nhạc. Đức cho biết: “Ban đầu vì thích nghe nhạc Đen Vâu và nhạc Trịnh nên tôi lập một kênh chia sẻ và phân tích nhạc rồi được TikTok lên xu hướng sau vài ngày. Được cộng đồng mạng chú ý, qua những kiến thức tôi tìm hiểu và trải nghiệm cá nhân, tôi cảm thấy đây là nội dung sáng tạo phù hợp với mình nên coi đây là một công việc nghiêm túc”. Dù reaction đa thể loại nhưng mảng âm nhạc vẫn khiến anh hào hứng nhất. Điều bổ ích mà Đức đem lại cho người xem chính là góc nhìn mới mẻ, hóm hỉnh và đầy năng lượng tích cực về loạt ca khúc nổi tiếng.

Đình đám nhất trên YouTube là blogger Viruss (tên thật là Đặng Tiến Hoàng). Anh vốn là nhạc sĩ kiêm nhà sản xuất âm nhạc nên clip reaction luôn giàu tính chuyên môn. Sau khi thưởng thức trọn vẹn một bài hát, một MV, Viruss bao giờ cũng chỉ ra mặt được và chưa được trong phần lời ca, giai điệu, bản phối, chất giọng ca sĩ… Chính vì điều này, nhiều lần anh khiến fan lẫn ca sĩ bị “phê” không hài lòng.

Chẳng hạn, hồi MV “Không thể cùng nhau suốt kiếp” của Hòa Minzy làm mưa làm gió, Viruss đánh giá cao tâm huyết, sự chịu chi của nữ ca sĩ về mặt hình ảnh. Tuy nhiên, anh cho rằng riêng ca khúc của Mr.Siro lại không phù hợp với Hòa Minzy. Tương tự, “Nâng chén tiêu sầu” cũng bị anh nói là không phù hợp với giọng Bích Phương. Nếu ca khúc này do chính tác giả, tức Tăng Duy Tân hát, có lẽ sẽ cuốn hút hơn. Ca sĩ Phí Phương Anh từng nóng mặt đá xéo Viruss khi anh chê thẳng thừng ca khúc “Cắm sừng ai đừng cắm sừng em”. Quả thực, nhận xét của Viruss không sai với một thảm họa âm nhạc.

Vừa qua, ồn ào cực căng giữa Viruss và ca sĩ Jack cũng bắt nguồn từ một video reaction. Cụ thể, nhân dịp MV “Thiên lý ơi” của Jack phát hành được ít hôm, Viruss làm video bày tỏ cảm nhận và đánh giá về sản phẩm mới của cậu em thân thiết một thời. Hào hứng trước sự trở lại của Jack sau một loạt lùm xùm đời tư, thế nhưng khi nghe được một nửa MV, anh bàng hoàng nhận ra bản phối trong ca khúc dường như được tham khảo từ bản phối nháp do anh và học trò thực hiện cách đây vài năm. Đến nay, vì anh và Jack không còn hợp tác nên việc Jack tự ý tham khảo bản phối này mà không thông báo đến Viruss khiến anh bất ngờ.

Từ clip reaction MV "Thiên lý ơi", Viruss (góc phải) chỉ ra những bê bối của ca sĩ Jack.

Ngay sau đó, phía Jack lại tung ra lời lẽ khiêu khích rất khó nghe về phía đàn anh. Mặc fan của Jack ra sức bảo vệ thần tượng, cộng đồng mạng vẫn khui ra hàng loạt bằng chứng chứng tỏ Jack kém nhạc lý, không đủ khả năng làm nhà sản xuất âm nhạc. Đến nay, tuy mọi chuyện chưa ngã ngũ nhưng công chúng đang nghiêng về phía Viruss và lên án Jack.

Những góp ý của Viruss rất chân thành nên dù thẳng tính, hay đụng chạm, anh vẫn được đông đảo nghệ sĩ, khán giả yêu mến. Không hiếm nghệ sĩ về sau bắt tay hợp tác với Viruss để cho ra những sản phẩm cuốn hút hơn, hoặc cứ ra sản phẩm mới là lại nhờ anh làm reaction. Viruss cho biết: “Thực tế hiếm có sản phẩm nào hoàn hảo. Đã là bình luận thì phải công tâm, đưa ra được những cái hay và cả những cái chưa hay hoặc còn thiếu sót thì phần bình luận đó mới có giá trị. Nhiều người nghe ca khúc nhưng họ không lý giải được vì sao mình thấy hay, vì sao mình thấy cấn cấn, sai sai chỗ nào. Thì những phân tích của tôi “gãi đúng chỗ ngứa”, giúp họ biết ca khúc đó hay, dở chỗ nào. Mọi người yêu thích các clip của tôi không chỉ bởi nó có tính giải trí, mà còn cung cấp và cập nhật được những kiến thức âm nhạc. Thêm nữa tôi cũng có quan hệ thân thiết với nhiều nghệ sĩ trẻ nên khán giả cũng mong tôi cung cấp thêm thông tin bên lề về thần tượng của họ”.

Nhiều người vẫn nghĩ clip bình luận kiểu này chỉ là màn vui chơi, ăn theo MV chính chứ không liên quan gì đến ca sĩ. Thực tế, đó là mối quan hệ cộng sinh tương hỗ cho nhau. Phía ca sĩ nhân rộng cơ hội quảng bá sản phẩm mới, phía blogger thu hút sự chú ý để kiếm tiền từ các nền tảng. Clip reaction chính là một trong những thước đo độ nổi tiếng của một sản phẩm âm nhạc vì chỉ những MV thật sự hấp dẫn thì mới được giới reaction để mắt đến. Fan hâm mộ và chính ca sĩ cũng tò mò vì sản phẩm âm nhạc được đặt dưới nhiều góc cạnh và nhận được rất nhiều ý kiến đóng góp khen chê.

Hẳn fan của Sơn Tùng vô cùng nức mũi khi nghe blogger nổi tiếng Josh Binder nhận xét về “Lạc trôi”: "Âm nhạc có cái gì đó thôi miên tôi. Nó giống như một dạng nhạc truyền thống của phương Đông trộn với EDM (nhạc điện tử). Thật tuyệt vời!". Josh Binder là một trong hàng trăm nhân vật thực hiện các clip phản hồi về nhạc Việt nổi tiếng nhất hiện nay với hơn 150 nghìn người theo dõi kênh YouTube cá nhân.

Đương nhiên không phải tự nhiên mà những bình luận viên này lại tốn sức làm clip reaction một nền âm nhạc còn khá trũng trên bản đồ thế giới. Họ thực hiện vì có sự nhờ cậy của fan Việt, ca sĩ Việt với những lợi ích béo bở. Do đó không phải clip bình luận nào của blogger cũng đáng tin cậy mà chỉ nên xem đó như một nguồn tham khảo. Và nguồn tham khảo nào giàu tính chuyên môn, đánh giá công tâm, khách quan để trình độ thưởng thức của khán giả nâng cao đều đáng hoan nghênh.