Rác ngập cửa biển

Minh họa/INT

Hôm 16/8, Công ty môi trường Quảng Ngãi phối hợp với chính quyền phường Phổ Thạnh (thị xã Đức Phổ) huy động hàng trăm người dân và công nhân tiến hành vớt rác đang vây bủa cửa biển Sa Huỳnh - cửa biển lớn nhất phía Nam Quảng Ngãi, với hàng trăm tàu thuyền ra vào mỗi ngày.

Đây là lần đầu tiên sau 5 năm người dân ở cửa biển này “cho phép”… dọn rác kể từ tháng 8/2018, khi câu chuyện “khủng hoảng rác” xảy ra tại đây. Trước đó, 25 nghìn dân quanh cửa biển Sa Huỳnh chấp nhận “sống chung với rác” chứ nhất quyết phản đối bất cứ một thỏa thuận nào giữa doanh nghiệp, chính quyền tỉnh, huyện với dân khiến cho lượng rác thải suốt 5 năm qua ngập tràn trên Quốc lộ 1, giờ thì lan xuống cửa biển.

Mang tiếng là lên “phường” kể từ sau khi huyện Đức Phổ trở thành thị xã nhưng Phổ Thạnh chỉ là một làng quê thuần nghề biển. Mật độ dân số ở đây chẳng thua gì các đô thị lớn. Trên 25 ngàn dân chen chúc nhau quanh cửa biển Sa Huỳnh nên việc xử lý rác luôn là đề tài làm đau đầu người dân lẫn chính quyền địa phương.

Hết chôn lấp chuyển sang đốt ở từng hộ gia đình riết rồi cũng hết chỗ để xử lý rác. Năm 2018, Công ty TNHH MD đầu tư 52 tỷ đồng xây dựng Nhà máy xử lý rác thải rắn MD tại Phổ Thạnh. Nhưng nhà máy chỉ hoạt động được 3 tháng thì đóng cửa vì bị người dân phản đối quyết liệt.

Lý do mà họ đưa ra là khoảng cách từ nhà máy đến khu dân cư không đảm bảo đúng quy định và ở đầu nguồn nước, nhà máy đóng trên địa bàn Phổ Thạnh nhưng lại lấy rác từ nhiều địa phương khác… Nhiều cuộc đối thoại giữa chính quyền với dân suốt trong năm 2018 nhưng khủng hoảng rác vẫn không giải quyết được.

Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi đã chỉ ra những sai sót chung quanh việc xây dựng nhà máy xử lý rác này nhưng lỗi không thuộc về doanh nghiệp, mà là từ sự “thiếu sâu sát” nếu không nói là hời hợt của nhà quản lý trước khi cấp phép xây dựng nhà máy. Một vụ kiện giữa doanh nghiệp - chủ nhà máy xử lý rác với chính quyền địa phương đang diễn ra chung quanh chuyện rác này.

Nhà máy ngừng hoạt động nhưng rác hằng ngày thải ra từ 25 ngàn người thì không thể “dừng” nên… tràn ra đường. Khách xuyên Việt trên QL1A nếu có dịp ngang qua vùng biển Sa Huỳnh xinh đẹp thì sẽ chứng kiến những “núi rác” cháy nham nhở và hôi thối nằm dọc theo khu dân cư sát biển này.

Có lẽ thấy việc xả rác ngay trên Quốc lộ 1A quá phản cảm nên người dân bèn chuyển việc xả rác xuống cửa biển. Thế là “núi rác” hình thành ngay tại cửa biển Sa Huỳnh gây cảnh hôi thối suốt nhiều năm qua.

Nhiều người dân ở đây cực đoan đến mức không cho bất cứ một xe chở rác nào của Công ty môi trường Quảng Ngãi vào đây để mang rác đi xử lý! Trong khi đó, chính quyền từ huyện đến tỉnh bỏ mặc dân muốn gì cũng kệ.

Doanh nghiệp bỏ ra 52 tỷ xây nhà máy giờ thành đống sắt, nguy cơ phá sản đã rõ, còn 25 ngàn dân thì suốt ngày sống trong hôi thối do chính chất thải của mình thải ra!

Nguy hiểm nhất không chỉ là chuyện ô nhiễm trực tiếp đến sinh hoạt của hàng vạn người dân mà bãi rác khổng lồ này nằm ngay đồng muối Sa Huỳnh. Hàng ngày diêm dân vẫn lấy nước ô nhiễm này để sản xuất muối. Đó là chưa kể các loại thủy sản được người dân nuôi trồng cũng lấy nước bị ô nhiễm từ bãi rác này!

Trần Đăng