Quản lý pin xe điện thế nào để hạn chế ô nhiễm môi trường?
Tất cả các pin cell (gồm pin Lithium – Ion, pin Lithium – Polymer) và pin chì, ắc quy đều có một số ảnh hưởng nhất định đến môi trường, nếu không được quản lý, pin xe điện sẽ tạo gánh nặng lớn.
Số lượng xe điện đang gia tăng chóng mặt
Theo thống kê của Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng, Bộ Khoa học và Công nghệ, Việt Nam đã có sự gia tăng nhanh chóng về sử dụng phương tiện có động cơ chạy bằng điện từ 140 năm 2019 lên khoảng 2.000.000 xe máy điện và 11.000 xe ô tô điện vào cuối năm 2022. Ngành công nghiệp xe điện trong nước của Việt Nam cũng đã đặt ra những kế hoạch đầy tham vọng nhằm phát triển một hệ sinh thái hoàn chỉnh cho việc phát triển xe điện, bao gồm cả việc cung cấp các giải pháp sạc điện và ắc quy.
Sự gia tăng của các loại xe hybrid (xe sử dụng song song hai nguồn động cơ là động cơ đốt trong và động cơ điện), plug-in hybrid (loại xe kết hợp giữa xe chạy bằng xăng truyền thống và xe chạy bằng điện hoàn toàn) và xe điện thuần túy sẽ giúp giảm lượng khí thải carbon trong ngành giao thông vận tải.
Pin xe điện có thể tạo gánh nặng rất lớn cho môi trường nếu không được xử lý.
Tuy nhiên, điều này đặt ra thách thức về việc quản lý pin sau vòng đời của xe điện, cần phải tìm ra các cách thức để đồng thời thúc đẩy giao thông điện và bảo vệ tài nguyên, giảm chi phí sản xuất pin mới thông qua việc tái chế vật liệu. Tình hình xử lý cuối vòng đời của pin xe điện tại Việt Nam và trên thế giới đang trở nên ngày càng quan trọng và được chú trọng hơn, đặc biệt là trong bối cảnh nhận thức về tác động của biến đổi khí hậu của người dân đang dần tăng.
Ông Hà Minh Hiệp, Quyền Tổng cục trưởng, Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng cho biết, vấn đề tiêu chuẩn sẽ là một trong những vấn đề định hướng, bởi vì sản xuất pin hay tái chế pin không phải là việc làm dễ dàng, đòi hỏi một trình độ khoa học công nghệ cũng như một hệ thống năng lực, sự quyết tâm rất cao của các doanh nghiệp, của Chính phủ. Nhưng khi định hướng được các tiêu chuẩn, các nhu cầu mong muốn hướng tới sẽ là một công cụ để khuyến khích các doanh nghiệp, không chỉ trong nước mà các doanh nghiệp nước ngoài đến đầu tư vào Việt Nam cũng hướng tới việc sản xuất, tái chế các pin tại Việt Nam với mục tiêu phát triển bền vững.
Nhu cầu về xe điện và pin xe điện tăng khiến cho nhu cầu về nguyên liệu của loại hàng này cũng tăng theo. Điều này tác động không nhỏ đến môi trường của pin xe điện khi hết thời gian sử dụng. Chính vì vậy, làm thế nào để tối đa hóa giá trị sản phẩm bằng cách tái sử dụng, tái sản xuất, và tái chế tất cả các thành phần liên quan là những thách thức đặt ra cần phải giải quyết trước khi nó gây hệ lụy nghiêm trọng cho môi trường.
Tất cả các loại pin đều ảnh hưởng đến môi trường
TS. Nguyễn Sỹ Linh, Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường của Bộ Tài nguyên và Môi trường, cho biết ước tính hàng năm Việt Nam phát sinh khoảng gần 900.000 tấn chất thải nguy hại. Trong đó, từ 20-30% là chất thải nguy hại công nghiệp; lĩnh vực nông nghiệp hàng năm phát sinh khoảng 9.000 tấn chất thải nguy hại; lĩnh vực y tế phát sinh khoảng hơn 21.374 tấn chất thải nguy hại.
Chiến lược quốc gia về quản lý tổng hợp chất thải rắn đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2050 (Quyết định 491/QĐ-TTg ngày 7/5/2018) đề mục tiêu chất thải rắn nguy hại được quản lý và kiểm soát chặt chẽ từ nguồn thải đến thu gom, vận chuyển và xử lý cuối cùng; đa dạng hóa công nghệ xử lý bằng các công nghệ tiên tiến; các nhà sản xuất thiết bị điện tử phải thiết lập và công bố các điểm thu hồi sản phẩm thải bỏ theo quy định của pháp luật…
Chiến lược đề ra chủ trương khuyến khích xây dựng các cơ sở xử lý, tái chế chuyên sâu đối với các loại chất thải nguy hại đặc thù. Mục tiêu cụ thể, tỷ lệ chất thải nguy hại được thu gom, vận chuyển và xử lý theo quy định vào năm 2025 là 95% và năm 2030 là 98%.
Bà Đoàn Thị Thanh Vân, Trưởng phòng Tiêu chuẩn Điện, điện tử thuộc Viện Tiêu chuẩn chất lượng Việt Nam cho biết, tất cả các pin cell (gồm pin Lithium – Ion, pin Lithium – Polymer) và pin chì, ắc quy đều có một số ảnh hưởng nhất định đến môi trường. Quá trình dự đoán hoặc nhận biết các ảnh hưởng môi trường của pin/ ắc quy đều phức tạp, do các ảnh hưởng có thể xảy ra tại mọi giai đoạn trong vòng đời của sản phẩm.
Tiêu chuẩn của Việt Nam về xử lý pin điện cuối vòng đời đưa ra quy định chung: các pin/acquy khi hết tuổi thọ cần phải được quản lý bằng các phương pháp không được thải các chất nguy hại ra môi trường. Mọi sản phẩm pin/acquy khi kết thời gian sử dụng phải được thu gom, các chất trong đó như Ni-Cd, Ni-MH và Li-ion cần phải được tái sử dụng để tái chế ra những sản phẩm pin mới.
Việc thu gom và tái chế thích hợp cần được xem xét để hạn chế tác hại đến môi trường của các chất chứa trong các pin/acquy thải loại, đồng thời giúp tiết kiệm nguyên liệu và tăng an ninh nguồn cung cấp bằng cách thu hồi các kim loại có giá trị như niken và coban.
