Quản lý kiến trúc thành phố Quảng Ngãi còn bất cập

Trong vòng 10 năm đầu kể từ khi thành lập TP.Quảng Ngãi (2005 - 2015), công tác quản lý kiến trúc của thành phố chưa được chú trọng. Đây chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng xây dựng trái phép, lấn chiếm, cơi nới nhà cửa... làm ảnh hưởng đến bộ mặt đô thị thành phố. Đến năm 2016, để phục vụ cho công tác quản lý nhà nước về quy hoạch, kiến trúc trên địa bàn, UBND TP.Quảng Ngãi đã tổ chức lập Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị thành phố và đã được UBND tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 258/QĐ-UBND ngày 2/6/2016. Tuy nhiên, theo quy định của Luật Kiến trúc năm 2019, thì quy chế nói trên hết hiệu lực thi hành sau ngày 31/12/2021. Từ đó đến nay, TP.Quảng Ngãi chưa ban hành quy chế mới để áp dụng, thực hiện.

Đô thị thành phố Quảng Ngãi. Ảnh: MINH TOÀN

Chủ tịch UBND TP.Quảng Ngãi Trà Thanh Danh cho biết, kể từ thời điểm Quy chế quản lý quy hoạch, kiến trúc đô thị thành phố hết hiệu lực đến nay, công tác quản lý nhà nước về kiến trúc, xây dựng trên địa bàn thành phố gặp không ít khó khăn. Đặc biệt là, công tác cấp giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ, do chưa có quy định quản lý cụ thể về quy định diện tích thửa đất đủ điều kiện xây dựng, ban công, chiều cao tầng, tầng cao tối đa... Chính vì vậy, việc lập Quy chế quản lý kiến trúc đô thị nhằm thay thế cho quy chế trước đây là hết sức cần thiết, nhằm tạo cơ sở pháp lý để quản lý việc xây dựng, chỉnh trang và phát triển không gian kiến trúc, cảnh quan trên địa bàn thành phố.

Cuối năm 2021, UBND tỉnh đã có văn bản phân cấp cho UBND TP.Quảng Ngãi tổ chức lập Quy chế quản lý kiến trúc và danh mục các công trình kiến trúc có giá trị trên địa bàn (trình UBND tỉnh thẩm định trong năm 2022, để trình HĐND tỉnh xem xét thông qua). Mặc dù, UBND TP.Quảng Ngãi đã tập trung triển khai thực hiện nhưng vẫn chưa đáp ứng về tiến độ theo yêu cầu.

Một ngôi nhà có mặt tiền quá hẹp trên đường Phan Đình Phùng (TP.Quảng Ngãi). Ảnh: T.NHỊ

Tại cuộc họp của UBND tỉnh cho ý kiến về Quy chế quản lý kiến trúc TP.Quảng Ngãi mới đây, các đại biểu dự họp đã đặt ra một số vấn đề đề nghị tổ soạn thảo quy chế của UBND TP.Quảng Ngãi làm sáng tỏ. Quyền Giám đốc Sở TN&MT Nguyễn Đức Trung cho rằng, dự thảo quy chế quy định diện tích tối thiểu cấp phép xây dựng nhà ở là 15m2 mà không kèm theo các điều kiện khác là chưa phù hợp. Việc khống chế diện tích tối thiểu, cần phải quy định thêm về chiều ngang, bề mặt tiền để không mất cân đối về kiến trúc.

Nêu ý kiến về khoảng lùi trong cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ, đại diện Sở Tài chính cho rằng cần quy định rõ để thuận tiện trong áp dụng thực hiện. Không chỉ là hộ gia đình, cá nhân mà điều này còn rất cần thiết đối với cơ quan làm công tác đấu giá nhà thuộc sở hữu nhà nước, đấu giá công sản. Vừa qua, Sở Tài chính đưa ra đấu giá một số trụ sở dôi dư, sau đó người trúng đấu giá xin phép xây dựng công trình nhà ở thì không được cấp phép xây dựng trên đầy đủ diện tích đã trúng đấu giá. Các cơ quan phụ trách cấp phép xây dựng cho rằng phải chừa khoảng lùi với diện tích khá lớn phía trước khu đất tiếp giáp với đường giao thông và chỉ được xây dựng công trình trên phần đất còn lại. Nghĩa là phần diện tích được phép xây dựng công trình nhỏ hơn diện tích trúng đấu giá. Trong khi cơ sở pháp lý để giải thích việc hạn chế quyền sử dụng đất của người trúng đấu giá đất lại thiếu rõ ràng.

Trong một thời gian dài, TP.Quảng Ngãi chưa có quy chế quản lý kiến trúc mới thay thế quy chế cũ hết hiệu lực, đã dẫn đến thiếu công cụ quản lý về cấp phép xây dựng nhà ở riêng lẻ. Bà Nguyễn Thị Hương ở tổ 7, phường Nghĩa Lộ cho biết, gia đình tôi có diện tích đất ở hơn 25m2, có ý định xây dựng nhà ở. Tuy nhiên, khi làm thủ tục cấp phép xây dựng thì UBND thành phố trả lời là diện tích quá nhỏ, phải chờ có quy chế quy định diện tích tối thiểu thì mới biết diện tích này có được xem xét cấp phép xây dựng hay không.

Sớm hoàn thiện, ban hành quy chế mới

Cho ý kiến về Quy chế quản lý kiến trúc TP.Quảng Ngãi, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Trần Hoàng Tuấn yêu cầu cơ quan chủ trì soạn thảo quy chế là UBND TP.Quảng Ngãi phải rà soát, tính toán, xây dựng lại tiêu chuẩn kỹ thuật quy định quản lý kiến trúc. Đây là quy chế rất quan trọng, có giá trị áp dụng lâu dài, có ý nghĩa lớn đối với đời sống dân cư và phát triển đô thị của thành phố và của tỉnh. Vì thế, không được làm nóng vội mà phải cẩn trọng, đảm bảo tính khoa học, thực tiễn, phù hợp với yêu cầu xây dựng đô thị thông minh và các quy định của pháp luật hiện hành. Thành phố cần phải tổ chức hội thảo tham vấn ý kiến các chuyên gia, tham khảo cách làm của các tỉnh bạn... để tiếp tục rà soát, bổ sung, hoàn thiện quy chế chất lượng nhất.

Nhà cửa dân cư xây dựng nhô ra thụt vào tại hẻm 131 Hùng Vương, phường Trần Hưng Đạo (TP.Quảng Ngãi). Ảnh: T.NHỊ

UBND tỉnh giao nhiệm vụ cho Sở Xây dựng chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức thẩm định khi UBND thành phố trình thẩm định Quy chế quản lý kiến trúc. Đồng thời, chịu trách nhiệm tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh thông qua trước khi phê duyệt và ban hành quy chế. UBND thành phố cũng cần quy định cụ thể trách nhiệm quản lý kiến trúc, xây dựng.

Theo Chủ tịch UBND TP.Quảng Ngãi Trà Thanh Danh, thành phố đang tập trung thực hiện chỉ đạo của tỉnh, quyết tâm xây dựng quy chế chất lượng để tạo hành lang pháp lý quản lý đầu tư xây dựng. Khi quy chế ban hành sẽ khai thông hoạt động cấp giấy phép xây dựng mới hoặc cải tạo chỉnh trang các công trình kiến trúc, thiết kế cảnh quan trong đô thị. Đồng thời, là căn cứ để xác định việc lập nhiệm vụ quy hoạch, thiết kế đô thị đối với khu vực chưa có quy hoạch chi tiết, chưa được duyệt thiết kế đô thị.

THANH NHỊ