Phòng ngừa lây nhiễm HIV cho công nhân khu công nghiệp

Nguy cơ lây nhiễm cao

Tháng 12/1996, tỉnh Bắc Giang phát hiện ca nhiễm HIV đầu tiên, đến nay lũy kế lên tới hơn 3,5 nghìn người. Trong đó, số còn sống và đang được quản lý có gần 2,3 nghìn người; 1,2 nghìn trường hợp đã tử vong. Thời gian sau, các ca mắc HIV nhanh chóng xuất hiện ở 10 huyện, thành phố. Tỷ lệ lây nhiễm HIV tập trung chủ yếu trong độ tuổi lao động từ 25-49 tuổi (75%); tỷ lệ lây nhiễm ở nam giới chiếm 73%.

Bác sĩ Nguyễn Thị Hiển, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh tư vấn chăm sóc sức khỏe cho nữ công nhân.

Riêng năm 2022, toàn tỉnh có 5 ca HIV tử vong, phát hiện 75 ca nhiễm mới, phần nhiều là công nhân, có người mới 18-20 tuổi. Từ đầu năm đến nay có thêm 5 người nhiễm HIV.

Tháng 2/2023, anh N., 24 tuổi, quê ở Ngọc Châu (Tân Yên) mới được phát hiện nhiễm HIV với tải lượng virus trong máu rất cao (hơn 200 bản sao/ml máu). Trước đó, anh từng có quan hệ tình dục đồng giới (QHTD), cả hai cùng là công nhân. Cùng thời gian, tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cũng ghi nhận một nữ công nhân 28 tuổi, quê ở tỉnh Tuyên Quang, là công nhân KCN ở Việt Yên có kết quả dương tính với HIV.

Bác sĩ Nguyễn Thị Hiển, Phó trưởng Phòng khám Đa khoa (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh) cho biết: “Máu hoặc dịch tiết từ cơ thể của người nhiễm HIV có thể truyền virus HIV nếu tiếp xúc trực tiếp. Qua theo dõi, phân tích những ca nhiễm mới gần đây cho thấy, cơ chế lây truyền HIV có sự chuyển dịch từ lây nhiễm qua đường máu sang gia tăng ở nhóm có QHTD không an toàn, nam QHTD đồng tính. Việc phát hiện nhiễm HIV muộn rất nguy hiểm do người mang bệnh không biết để chủ động phòng ngừa, làm lây bệnh cho người khác”.

Tăng cường hoạt động truyền thông

HIV gây suy giảm hệ miễn dịch ở người. Người nhiễm HIV nếu không được dùng thuốc kháng virus kịp thời sẽ khiến hệ miễn dịch dần suy yếu, cơ thể dễ bị mắc bệnh. Mặc dù đã được các cấp, ngành và doanh nghiệp quan tâm song địa bàn các khu công nghiệp vẫn thiếu thiết chế văn hóa, thể thao dành cho công nhân.

Bên cạnh đó, công tác tư vấn, chăm sóc sức khỏe chuyên sâu về lĩnh vực này cũng chưa có. Địa bàn rộng và phức tạp, lao động trẻ mới thoát ly gia đình, thiếu sự quản lý, giám sát của người thân trong khi nhận thức, kỹ năng bảo vệ bản thân còn hạn chế. Thực tế cho thấy công nhân ở các khu công nghiệp vẫn “khát” các dịch vụ hỗ trợ chăm sóc sức khỏe y tế, hệ thống thông tin cảnh báo và hướng dẫn phòng tránh lây nhiễm HIV.

Tình trạng QHTD không an toàn, nam QHTD đồng giới đang là nhóm nguy cơ chính làm lây lan HIV trong cộng đồng. Trong nhóm này, có những người chưa biết tình trạng sức khỏe của bản thân hoặc có kết quả HIV âm tính, chưa sử dụng thuốc dự phòng lây nhiễm song có QHTD không an toàn với người nhiễm; có bệnh nhân biết mình nhiễm HIV nhưng chưa điều trị hoặc bỏ điều trị bằng thuốc ARV.

Kế hoạch phòng, chống HIV/AIDS giai đoạn 2021-2025 và tầm nhìn đến năm 2030 tỉnh Bắc Giang xác định rõ mục tiêu hướng tới là mở rộng và đổi mới hoạt động truyền thông, can thiệp giảm tác hại và dự phòng lây nhiễm HIV. Nâng tỷ lệ người có nguy cơ lây nhiễm cao được tiếp cận dịch vụ dự phòng lây nhiễm HIV đạt 90% vào năm 2030.

Mở rộng và đa dạng hình thức tư vấn, tăng cường xét nghiệm tại cộng đồng và tự xét nghiệm, nâng tỷ lệ người nhiễm HIV trong cộng đồng quản lý được tình trạng sức khỏe, chủ động chăm sóc bản thân và dự phòng lây nhiễm cho những người xung quanh.

Bác sĩ Lê Tiến Cương, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: Tại Bắc Giang đang triển khai dự án “Quỹ toàn cầu phòng, chống HIV/AIDS”. Đến nay, Trung tâm duy trì hoạt động của Ban Chỉ đạo thực hiện dự án tại các huyện Lục Ngạn, Tân Yên và TP Bắc Giang; duy trì hoạt động của đội ngũ truyền thông viên đồng đẳng các xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh, đặc biệt là địa bàn các khu công nghiệp.

Nhằm mở rộng và đa dạng dịch vụ xét nghiệm HIV, các bác sĩ khuyến cáo người dân khi nghi ngờ mắc bệnh hãy chủ động đến cơ sở y tế để được xét nghiệm miễn phí hoặc liên hệ theo địa chỉ: https//tuxetnghiem.vn để được hướng dẫn đăng ký, cung cấp dụng cụ để tự xét nghiệm bằng dịch miệng hoặc lấy máu đầu ngón tay, tự đọc kết quả tại nhà. Giải pháp này thực hiện dễ dàng, cho kết quả chính xác sau 20 phút, đồng thời bảo đảm an toàn, bí mật thông tin cho người nghi nhiễm.

Tình trạng QHTD không an toàn, nam QHTD đồng giới đang là nhóm nguy cơ chính làm lây lan HIV trong cộng đồng. Trong nhóm này, có những người chưa biết tình trạng sức khỏe của bản thân hoặc có kết quả HIV âm tính, chưa sử dụng thuốc dự phòng lây nhiễm song có QHTD không an toàn với người nhiễm; có bệnh nhân biết mình nhiễm HIV nhưng chưa điều trị hoặc bỏ điều trị bằng thuốc ARV.

Để ngăn ngừa gia tăng số người nhiễm HIV trong cộng đồng, nhất là ở nhóm đối tượng công nhân khu công nghiệp, cấp ủy, chính quyền địa phương, tổ chức công đoàn cần quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp đẩy mạnh hoạt động truyền thông trong các xóm trọ, khu dân cư và tại nơi làm việc. Tuyên truyền, vận động, khuyến cáo đoàn viên, công nhân lao động thực hiện lối sống lành mạnh. Lực lượng công an quản lý chặt chẽ địa bàn, tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật đến chủ các cơ sở nhà nghỉ, quán karaoke, massage… nhằm phòng ngừa tệ nạn xã hội, giảm thiểu lây nhiễm HIV trên địa bàn.

Bài, ảnh: Hải Vân