Phó Tổng thống Iran lên nắm quyền thay Tổng thống Raisi

Tổng thống Iran Ebrahim Raisi tham dự cuộc họp ở biên giới Iran và Azerbaijan, ngày 19/5. Ảnh: Văn phòng Tổng thống Iran

Hãng thông tấn nhà nước Iran IRIB ngày 20/5 đưa tin, không phát hiện dấu hiệu sự sống tại hiện trường vụ rơi trực thăng chở Tổng thống Iran Ebrahim Raisi, Bộ trưởng Ngoại giao Iran Hossein Amirabdollahian và những người khác. Chiếc trực thăng đã rơi ở khu vực gần làng Tavil, tỉnh Đông Azerbaijan của Iran.

Mảnh vỡ trực thăng tại hiện trường vụ tai nạn. Ảnh: FARS News Agency

Reuters dẫn lời một quan chức Iran giấu tên cho biết: “Trực thăng của Tổng thống Raisi đã bị đốt cháy hoàn toàn trong vụ tai nạn… Thật không may, tất cả hành khách có thể đều đã thiệt mạng”.

Trong lúc này, sự chú ý đang dồn lên Phó Tổng thống thứ nhất Iran Mohammad Mokhber. Theo Al Jazeera, Hiến pháp Cộng hòa Hồi giáo Iran quy định, trong trường hợp một tổng thống qua đời khi đang tại chức hoặc mất năng lực hành vi, thì phó tổng thống thứ nhất sẽ tiếp quản và đảm nhận các chức năng của tổng thống, với sự phê chuẩn từ nhà lãnh đạo tối cao Iran – người có tiếng nói cuối cùng trong mọi vấn đề của nhà nước.

Phó Tổng thống thứ nhất Iran Mohammad Mokhber. Ảnh: AP

Hội đồng bầu cử tổng thống bao gồm phó tổng thống thứ nhất, chủ tịch quốc hội và người đứng đầu cơ quan tư pháp phải tổ chức bầu cử tổng thống mới trong thời gian tối đa là 50 ngày.

Không giống như các quốc gia khác, phó tổng thống thứ nhất Iran là một vị trí được bổ nhiệm chứ không phải do dân bầu. Phó tổng thống đảm nhận một số quyền hạn của thủ tướng - sau khi chức vụ này bị bãi bỏ vào năm 1989.

Chính phủ Iran có một số phó tổng thống đồng thời giữ vai trò là thành viên trong nội các. Tuy nhiên, chức vụ mà ông Mohammad Mokhber nắm giữ được coi là đứng đầu trong số những người này.

Vào tháng 8/2021, Tổng thống Iran Ebrahim Raisi đã bổ nhiệm ông Mokhber làm phó tổng thống. Ông Mokhber trở thành người thứ 7 đảm nhận vị trí này kể từ khi Hiến pháp được sửa đổi.

Trước khi trở thành phó tổng thống, ông Mokhber đã có 14 năm là người đứng đầu Setad - tập đoàn kinh tế hùng mạnh chủ yếu tập trung vào các hoạt động từ thiện. Theo điều tra của Reuters, tập đoàn Setad nằm dưới sự kiểm soát trực tiếp của nhà lãnh đạo tối cao Iran, với trị giá ước tính lên đến hàng chục tỷ USD.

Dưới sự giám sát của ông Mokhber, Tập đoàn Setad đã phát triển vaccine Covid-19 của Iran có tên “Coviran Barekat” vào thời điểm đại dịch đang trong giai đoạn đỉnh điểm.

Đỗ Thảo