Phát huy giá trị kinh tế và văn hóa ngành hàng sen Đồng Tháp

Việc xuất khẩu lô sen tươi sang Nhật Bản đánh dấu bước tiến cho sự phát triển của ngành hàng sen Đồng Tháp.

Bản giao hưởng “Rạng ngời sắc sen” của đất và người Đồng Tháp

Từ ngày 16 đến 19/5/2024, tỉnh Đồng Tháp tổ chức Lễ hội Sen Đồng Tháp lần II năm 2024. Đây là sự kiện lễ hội chính của tỉnh trong năm 2024, nhằm phát huy không chỉ hiệu quả kinh tế ngành hàng sen - một trong 5 ngành hàng tái cơ cấu kinh tế nông nghiệp chủ lực của tỉnh, mà còn thông qua đó tiếp tục nâng tầm, quảng bá sâu rộng thương hiệu, hình ảnh và văn hóa đặc trưng con người Đồng Tháp với biểu tượng loài hoa sen - vươn lên từ bùn, nhưng kiên trung và bền vững theo thời gian để tỏa hương sắc và làm đẹp cho đời.

Mang bên mình nhiều tiềm năng lớn về phát triển kinh tế, cây sen Đồng Tháp còn là biểu tượng, đặc sản mang dấu ấn con người, quê hương Đất Sen Hồng. Qua bao năm tháng, những cánh sen hồng vẫn vươn lên, hương sen tỏa ngát và tiếp tục bắc những nhịp cầu cho ngành hàng sen tỉnh nhà phát triển bền vững, đặc biệt trong những ngày tháng Năm kỷ niệm sinh nhật Bác và 55 năm thực hiện di chúc của Người.

Ông Huỳnh Minh Tuấn, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp, Trưởng ban Tổ chức Lễ hội Sen lần II năm 2024 cho biết, phát huy hiệu quả của Lễ hội Sen lần I năm 2022 được tổ chức thành công tốt đẹp, thu hút trên 100.000 lượt khách đến tham quan, thưởng lãm và định hình cho phát triển ngành hàng sen…, lễ hội lần này, tỉnh mong muốn giới thiệu và quảng bá sâu rộng hơn về văn hóa, du lịch, hình ảnh người Đồng Tháp năng động và mến khách, quảng bá tiềm năng vốn có để đẩy mạnh các hoạt động kinh tế từ sen, tôn vinh người trồng sen, liên kết phát triển du lịch gắn với kinh tế nông nghiệp. Từ đó, mở ra nhiều cơ hội kết nối, giao lưu của các doanh nghiệp trong và ngoài nước, đưa ngành hàng sen phát triển xứng tầm vị thế, tiềm năng.

Điểm mới của lễ hội kỳ này là tổ chức trên khắp các địa phương trong không gian ngập tràn sắc sen hồng của tỉnh Đồng Tháp, với nhiều hoạt động phong phú, hấp dẫn và đặc sắc xoay quanh chủ đề về sen, phát triển kinh tế gắn với văn hóa hình ảnh sen trong đời sống lao động, văn hóa tinh thần và cốt cách của người Đồng Tháp.

Các hoạt động chính của Lễ hội gồm Lễ khai mạc với chủ đề “Rạng ngời sắc Sen” diễn ra vào tối 16/5/2024 tại Công viên Văn Miếu, TP. Cao Lãnh; Hội thảo quốc tế về sen; Hội thảo Nâng cao chuỗi giá trị ngành hàng sen tỉnh Đồng Tháp; Công bố lô hàng sen đầu tiên xuất khẩu sang Nhật Bản; Không gian trưng bày sen quốc tế; Dòng sông sen; Hội thi ẩm thực các món ăn chế biến từ sen; Phố ẩm thực sen; Triển lãm ảnh nghệ thuật, tranh và gốm Nam bộ với chủ đề sen Đồng Tháp, trekking đi giữa mùa sen - Tràm Chim; Tour du lịch trải nghiệm sen...

Cùng với đó, các đại cảnh, tiểu cảnh của Lễ hội sẽ là không gian đặc sắc về sen, cùng với các hoạt động hấp dẫn như thực hiện bản đồ Việt Nam từ sen; diễu hành áo dài sen, với sự tham gia của 5.500 phụ nữ Đồng Tháp; không gian sen với 66.000 chậu sen, hơn 57 giống sen; Hội chợ Công thương vùng Đồng bằng sông Cửu Long - Đồng Tháp năm 2024 quy tụ 250 gian hàng của các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long và cả nước; không gian trưng bày chuỗi ngành hàng sen, giới thiệu sản phẩm OCOP từ sen và trên 120 sản phẩm từ sen...

Ban Tổ chức Lễ hội kỳ vọng, sự kiện sẽ là đòn bẩy mở ra những cơ hội mới để phát triển kinh tế, bản sắc văn hóa sen Đồng Tháp lan tỏa rộng trong và ngoài nước, thúc đẩy phát triển du lịch, xây dựng hình ảnh quê hương Đất Sen Hồng thêm rạng ngời, là điểm đến thân thiện, nghĩa tình, năng động và mến khách...

Hiệu quả từ tái cơ cấu kinh tế ngành hàng sen Đồng Tháp

Ngày 31/8/2022, UBND tỉnh Đồng Tháp ban hành Kế hoạch số 310/KH-UBND về việc phát triển ngành hàng sen tỉnh Đồng Tháp đến năm 2025. Qua thời gian triển khai thực hiện, đã xây dựng được các nền móng cơ bản nhằm từng bước nâng tầm giá trị “kinh tế và văn hóa” cho ngành hàng sen.

Đến nay đã quy hoạch, phát triển vùng nguyên liệu sản xuất sen tập trung tại các huyện Tháp Mười, Cao Lãnh, Lấp Vò…, với diện tích trồng sen năm 2023 đạt 1.838 ha, lợi nhuận bình quân đạt 28 triệu đồng/ha/vụ. Giá trị sản xuất ngành hàng sen năm 2023 đạt 1.900 tỷ đồng. Có 56 sản phẩm sen đạt OCOP từ 3 sao trở lên, trong đó có một sản phẩm đạt OCOP 5 sao (hạt sen sấy của Công ty TNHH một thành viên Nam Huy Đồng Tháp)…

Bà Võ Phương Thủy, Phó giám đốc phụ trách Sở Công thương tỉnh Đồng Tháp cho biết, để nâng cao hiệu quả kinh tế ngành hàng sen, tỉnh đã thành lập Hội Ngành hàng sen tỉnh Đồng Tháp nhằm hỗ trợ hoạt động trồng trọt, sản xuất, kết nối thị trường, nâng cao kỹ năng bán hàng, tiếp cận các kênh phân phối hiện đại. Hội thực hiện đăng ký xác lập quyền sở hữu công nghiệp đối với chỉ dẫn địa lý “Đồng Tháp” cho sản phẩm sen; tổ chức thí điểm các tour du lịch trải nghiệm như Dạo cung đường sen, Dệt khát vọng xanh… với các hoạt động như tham quan đồng sen Gò Tháp, trải nghiệm làm món ăn sen, tiệc buffet sen, trải nghiệm làm nón lá sen, túi lá sen, ướp trà sen, kéo chỉ tơ sen… Đồng thời, cập nhật, quảng bá hình ảnh Sen Đồng Tháp trên website, kênh Youtube, fanpage của Hội Ngành hàng sen; lập kênh

Tiktok “Ẩm thực sen Đồng Tháp” và kết nối, xúc tiến thương mại sản phẩm sen với các tỉnh, thành phố trong và ngoài nước như Hàn Quốc, Myanmar, Trung Quốc...

Ông Nguyễn Xuân Thắng, Phó chủ tịch Hội Ngành hàng Sen Đồng Tháp, Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thực phẩm Sen Đại Việt cho biết, trân trọng và tôn vinh giá trị của sen, Hội không ngừng nghiên cứu, khai thác trọn vẹn những sản phẩm của sen, hướng đến phát triển ngành hàng sen hiệu quả, chất lượng, an toàn, có giá trị gia tăng cao, đáp ứng nhu cầu thị trường. Việc xuất khẩu lô sen tươi (15 tấn củ sen cấp đông) vào ngày 7/5 sang thị trường Nhật Bản đánh dấu một bước tiến cho sự phát triển của ngành hàng sen Đồng Tháp. Dự kiến trong năm 2024, Sen Đại Việt xuất khẩu sang Nhật Bản 8 container với giá trị gần 7 tỷ đồng.

Đồng Tháp đã xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm từ cây sen, chuẩn hóa sản phẩm ngành hàng sen tham gia Chương trình OCOP, kết nối nông dân để cùng sản xuất tạo ra vùng nguyên liệu phát triển cây sen. Sản phẩm đặc sản, hàng quà tặng nguyên liệu từ sen phát triển phong phú, đa dạng. Nhiều sản phẩm chất lượng cao, mang tính nghệ thuật, mỹ thuật tinh tế hứa hẹn trở thành những ngành hàng phát triển mạnh như tranh lá sen, thư pháp lá sen, hoa sen ướp tươi, lụa tơ sen, sữa sen, hạt sen sấy, trà sen thượng hạng... Đáng phấn khởi là, nhiều dự án khởi nghiệp từ sen của các bạn trẻ đã thành công như Ecolotus của Khởi Minh Thành Công, Tinh dầu Hương Đồng Tháp, Nhang sen Liên Tâm, Sữa hạt sen Ba Tre...

Chung tay đưa sen Đồng Tháp vươn mạnh ra thị trường trong nước và thế giới

Trong chuỗi sự kiện Lễ hội Sen Đồng Tháp lần thứ II năm 2024, UBND tỉnh tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc tế với chủ đề “Sen Đồng Tháp: Giá trị văn hóa - Nâng tầm hội nhập”, diễn ra sáng ngày 17/5/2024 tại Hội trường UBND tỉnh, với sự tham dự của khoảng 120 đại biểu. Hội thảo nhằm định vị rõ giá trị sen Đồng Tháp trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, tiếp tục nâng tầm phát triển sen Đồng Tháp trên các phương diện văn hóa, kinh tế, du lịch địa phương; đánh giá tầm quan trọng của chính sách về phát triển của Đồng Tháp và thành tựu đạt được từ các chính sách này. Từ đó, làm cơ sở khoa học để tham mưu, đề xuất các chính sách và chiến lược phát triển, nâng tầm giá trị sen trong thời gian tới, hướng tới kêu gọi đầu tư phát triển kinh tế - xã hội nói chung và ngành hàng sen Đồng Tháp nói riêng.

Thực hiện Quyết định số 888/QĐ-UBND-HC ngày 9/8/2022 của UBND tỉnh về phê duyệt Đề án Tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Đồng Tháp đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Kế hoạch số 310/KH-UBND ngày 31/8/2022 của UBND tỉnh về phát triển ngành hàng sen tỉnh Đồng Tháp đến năm 2025, Đồng Tháp tiếp tục chỉ đạo các sở, ngành, địa phương thực hiện phát triển ngành hàng sen hướng theo mục tiêu “giảm chi phí, nâng cao chất lượng, tăng sản phẩm chế biến”; phát triển sản phẩm theo hướng chất lượng, phát triển bền vững, mở rộng thị trường và nhiều giải pháp phát triển bền vững ngành hàng sen.

Đồng Tháp đã thực hiện quy hoạch và phát triển vùng sản xuất sen tập trung, đủ điều kiện an toàn, quy mô lớn với diện tích đến năm 2025 đạt trên 1.400 ha, với sản lượng trên 5.000 tấn, nhằm đáp ứng nguyên liệu phục vụ cho chế biến, tiêu thụ trong nước và xuất khẩu... Thực hiện cấp và quản lý mã số vùng trồng, mã số nhà đóng gói của các doanh nghiệp phục vụ truy xuất nguồn gốc sản phẩm từ sen, kết hợp với điều tra, nghiên cứu thị trường để làm cơ sở định hướng cho phù hợp cho vùng quy hoạch như thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore, Nhật Bản…

Ông Huỳnh Minh Tuấn cho biết, việc xuất khẩu thành công lô hàng 15 tấn củ sen sang thị trường khó tính như Nhật Bản vừa qua cho thấy tín hiệu tích cực của thị trường thế giới đối với ngành hàng sen Đồng Tháp.

Do vậy, ngành chức năng, các hiệp hội ngành hàng sen, doanh nghiệp và chính quyền các cấp đang xúc tiến hỗ trợ tư vấn xây dựng hợp đồng liên kết, kế hoạch sản xuất - kinh doanh, phát triển thị trường và chính sách hỗ trợ liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm trên địa bàn. Nhân rộng mô hình liên kết sản xuất, đầu tư cung cấp vật tư đầu vào và tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao hiệu quả của chuỗi giá trị sen. Đầu tư hạ tầng đồng bộ, hiện đại gắn với sản xuất an toàn (sản xuất hữu cơ, VietGAP, an toàn vệ sinh thực phẩm, truy xuất nguồn gốc, an toàn dịch bệnh,...); tăng cường hợp tác, liên kết vùng và liên kết 4 nhà, kết hợp phát triển các loại hình du lịch - dịch vụ, hướng đến mục tiêu sản xuất bền vững.

Theo Hiệp hội Ngành hàng sen Đồng Tháp, sen ở Đồng bằng sông Cửu Long và Việt Nam có lợi thế rất lớn là trồng và thu hoạch được quanh năm, trong khi tiềm năng thị trường củ sen thế giới rất lớn, cung đang thấp hơn nhiều so với cầu. Hiện tại, cả nước chỉ có khoảng 200 ha ruộng sen trồng tập trung để lấy củ, trong khi đa phần sen hiện nay trồng lấy hạt. Ngoài thị trường trong nước, mỗi năm, thị trường Nhật Bản tiêu thụ khoảng 100.000 tấn, thị trường Trung Quốc tiêu thụ khoảng 2 triệu tấn củ sen. Đó là tiềm năng xuất khẩu lớn cho ngành hàng sen.

Theo tính toán của ngành chức năng, với việc trồng sen lấy củ theo quy trình và được bao tiêu, nông dân có thể lãi đến 45 triệu đồng/ha/vụ, mà mỗi năm, nông dân có thể trồng được 2 vụ sen. Đây là tín hiệu tốt cho người trồng sen lựa chọn sản phẩm và bước đi phù hợp để phát huy hiệu quả kinh tế ngành hàng sen hiện nay và trong tương lai.

Huy Tự