Phát hiện thêm 4 loài thực vật mới ở Việt Nam

Nhà nghiên cứu thực vật TS. Phạm Văn Thế (Trường Đại học Tôn Đức Thắng), người phụ trách nhóm đồng nghiệp đã phát hiện và mô tả bốn loài thực vật mới nói trên, cho biết: tất cả các loài này đều có giá trị làm cảnh cao do có hoa đẹp, trong đó có một loài là cây gỗ.

Theo đó, thu hải đường Đinh Du có tên khoa học là Begonia dinhdui V.T. Pham & C.W. Lin; Thu hải đường Bắc Mê có tên khoa học là Begonia bacmeensis V.T. Pham & C.W. Lin. Trong khi đó, cẩm cù Lâm Thành có tên khoa học là Hoya lamthanhiae V.T. Pham & Kloppenb. Còn đa tử trà Cương có tên khoa học là Polyspora cuongii V.D. Luong & V.T. Pham.

Thu hải đường Đinh Du. Ảnh: Vũ Định An

Theo ông Thế, loài thu hải đường Đinh Du được phát hiện từ vùng núi đá thuộc huyện Đơn Dương, tỉnh Lâm Đồng. Đây là một loài có thân nhỏ, cao chỉ khoảng 10 cm. Điểm nổi bật của loài thực vật này là vân lá mặt trên và mặt dưới có màu trắng xám bạc xen lẫn xanh nhạt, đỏ, tía và tím than, cuống lá có màu đỏ nhạt.

Thêm vào đó, chúng được tô điểm bởi những bông hoa nhỏ lấp dưới tán lá có màu hồng nhạt xen lẫn trắng. Loài thực vật được phát hiện bởi ông Đinh Thiếu Du và do đó được nhóm nghiên cứu đặt tên theo người thu mẫu này. Chi tiết về Thu hải đường Đinh Du được công bố trên tạp chí ISI chuyên ngành thực vật Phytotaxa hồi cuối năm 2019.

Thu hải đường Bắc Mê - Begonia bacmeensis V.T. Pham & C.W. Lin. Ảnh: Phạm Văn Thế

Thu hải đường Bắc Mê được nhóm nghiên cứu mô tả và công bố cùng với loài Thu hải đường Đinh Du. Loài thực vật này được phát hiện tại Khu Bảo tồn Thiên nhiên Bắc Mê – Hà Giang trong đợt khảo sát thực địa do tổ chức Nagao - NEF (Nhật Bản) tài trợ.

Đây là một loài mọc khá phổ biến ở khu vực nghiên cứu. Chúng gồm những cây cao đến 40 cm, và bám trên vách đá. Lá mặt dưới màu tím đỏ, chùm nhiều hoa, hoa trắng-vàng nhạt, quả non màu đỏ là những đặc điểmđặc trưng của loài.

Hoa cẩm cù Lâm Thành - Hoya lamthanhiae V.T. Pham & Kloppenb. Ảnh: Lê Tuấn Anh

Cẩm cù Lâm Thành là một loài dây leo trong phân họ thiên lý được phát hiện tại khu vực rừng Đắc Lắc. Mặc dù vậy, theo những ghi nhận bằng hình ảnh (không phải mẫu vật) thì loài này phân bố dọc từ miền Trung cho đến Tây Nguyên. Chúng được đặc trưng bởi những chùm hoa trắng ngà, tâm đỏ-tím.

Hiện nay ở Việt Nam có khoảng hơn 40 loài cẩm cù (Hoya) và đa số được trồng làm cảnh do dễ trồng, ít tốn diện tích, hoa đẹp và rất thơm. Loài cẩm cù ở Đắc Lắc được bà Lâm Thị Ngọc Thành phát hiện và do đó nhóm nghiên cứu đặt tên theo người thu mẫu này.

Chi tiết mô tả của loài này được công bố trên tạp chí ISI chuyên ngành thực vật Pakistan Journal of Botany đầu năm 2020.

Cành mang hoa Đa tử trà Cương - Polyspora cuongii V.D. Luong & V.T. Pham. Ảnh: Phạm Thị Thành Đạt

Đa tử trà Cương được phát hiện từ đỉnh núi Chư Mư của tỉnh Đắc Lắc, nơi có độ cao gần 1500 m. Đây là loài thực vật rất đặc biệt vì chúng là cây gỗ cao đến 6 m và mọc rải rác. Việc phát hiện những loài cây gỗ mới cho khoa học gần đây là rất hiếm. Loài Đa tử trà này được tô điểm bởi những bông hoa màu hồng – hồng đậm mọc ra từ gần đỉnh của nhánh. Mô tả chi tiết của loài thực vật này được công bố trên tạp chí ISI chuyên ngành Taiwania vào tháng 4.2020.

* Cũng trong công bố này, nhóm nghiên cứu còn cập nhật một danh lục các loài họ Chè đầy đủ nhất ở Việt Nam từ trước tới nay.

Trong vòng 20 năm qua, đã có 43 loài thuộc họ Chè mới cho khoa học phát hiện ở Việt Nam. Tổng số 126 loài và 5 thứ thuộc họ Chè ở VN đã được liệt kê theo hệ thống phân loại APG4. Trong đó chi Camellia có 95 loài và hai thứ, 13 loài thuộc chi Polyspora, tám loài và hai thứ thuộc Pyrenaria, bảy loài Schima, ba loài và một thứ Stewartia.

Các tên (loài, thứ) không được ghi nhận trong công bố đó gồm: Camellia hamyenensis, C. huulungensis, C. kirinoi, C. hakodae, C. tamdaoensis, C. tienii, C. quephongensis, C. polyodonta var. longicaudata, C. lianshanensis, C. cordifolia, Stewartia pteropetiolata. Tên (loài) vẫn được chấp nhận là Camellia langbianensis vì Zhao (2019) không đưa được bằng chứng cho thấy nó là tên đồng nghĩa của C. vidalli.

Thêm vào đó, TS Phạm Văn Thế cho biết, nhóm nghiên cứu còn đề xuất gộp một tên (loài) là Stewartia tonkinensis (Merr.) V.D. Luong & V.T. Pham, comb.

Lê Quỳnh

___________

Tài liệu tham khảo:

1. Two new species, Begonia dinhdui and B. bacmeensis (Begoniaceae), from Vietnam https://www.mapress.com/j/pt/article/view/phytotaxa.427.1.3

2. Hoya lamthanhiae (Asclepidoideae, Apocynaceae), a new species from southern Vietnam https://www.pakbs.org/pjbot/papers/1580203892.pdf

3. An updated checklist of Theaceae and a new species of Polyspora from Vietnam https://taiwania.ntu.edu.tw/abstract.php?type=abstract&id=1676