'Ông lớn' có số dư nghìn tỷ đồng, vì sao Quỹ BOG xăng dầu 'bất động'?

Thống kê cho thấy từ đầu năm 2024 đến nay, giá xăng dầu đã có 15 lần điều chỉnh, trong đó giá xăng có 8 lần tăng, 7 lần giảm. Còn dầu diesel có 9 lần tăng, 6 giảm.

Quỹ BOG xăng dầu không được sử dụng trong nhiều kỳ điều chỉnh xăng dầu gần đây.

Tuy vậy, từ kỳ điều hành ngày 23/10 năm ngoái đến nay, cơ quan điều hành liên tục không chi sử dụng quỹ BOG, ngoại trừ trích lập Quỹ BOG xăng dầu đối với dầu mazut ở mức 300 đồng/kg,

Hiện, Quỹ BOG xăng dầu đang được trích lập và sử dụng theo hướng dẫn tại Thông tư 103/2021. Theo đó, quỹ này chỉ được sử dụng khi chênh lệch giữa giá cơ sở kỳ công bố với giá cơ sở kỳ trước liền kề kỳ điều hành tăng từ 7% trở lên. Khi giá giảm hơn 5%, quỹ được trích thêm, ngoài 300 đồng một lít như quy định.

Đối chiếu các kỳ gần đây, chênh lệch giữa giá cơ sở kỳ công bố liền kề nhau đều dưới 7%. Do đó, việc cơ quan điều hành không sử dụng Quỹ bình ổn giá là đúng quy định.

Tuy vậy, nhiều chuyên gia cho rằng việc sử dụng quỹ BOG xăng dầu còn nhiều bất cập. Trao đổi với VnBusiness ông Nguyễn Tú Anh, Vụ trưởng, Giám đốc Trung tâm thông tin, phân tích và dự báo kinh tế, Ban Kinh tế Trung ương, mục đích thành lập Quỹ BOG xăng dầu tốt, nhưng cơ chế về biên độ sử dụng Quỹ bất hợp lý.

Quy định yêu cầu chỉ được sử dụng quỹ khi chênh lệch giá so với kỳ điều hành liền kề tăng từ 7% trở lên, điều đó có nghĩa dưới 7% là không được dùng. “Như vậy đặt biên độ dao động quá lớn làm mất vai trò ổn định của Quỹ. Dẫn tới, Quỹ BOG hoạt động không đúng mục tiêu", ông Tú Anh nói.

Theo ông Tú Anh, trong khi kỳ điều chỉnh thu ngắn lại theo tuần một lần, cơ chế để sử dụng Quỹ lại tăng biên độ. Nếu đã rút ngắn kỳ điều chỉnh, cần phải hạ thấp ngưởng được sử dụng Quỹ.

Tại dự thảo nghị định kinh doanh xăng dầu đang lấy ý kiến, Bộ Công Thương đề xuất quy định cụ thể trường hợp trích lập, chi sử dụng quỹ. Cụ thể, họ đưa ra trường hợp giá xăng dầu thế giới tăng ở mức nhất định, chẳng hạn trên 120 USD một thùng và duy trì 15 ngày liên tục, Bộ Công Thương - Tài chính sẽ báo cáo Chính phủ quyết định trích lập, chi sử dụng quỹ.

Theo Bộ Công Thương, cơ chế mới giúp việc trích lập, chi sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu thường xuyên, liên tục, phù hợp với quy định tại Luật Giá.

Hiện, số dư Quỹ bình ổn giá xăng dầu của một số doanh nghiệp đầu mối vẫn ghi nhận mức dương lớn do nhiều kỳ điều hành gần đây ít sử dụng tới quỹ. Trong đó, tính đến ngày 11/4, Petrolimex ghi nhận mức dương quỹ 3.076 tỷ đồng; Saigon Petro dương 328 tỷ đồng…

Thy Lê