NSND Ngô Mạnh Lân - cây đại thụ của phim hoạt hình Việt Nam từ trần

Nghệ sĩ nhân dân Ngô Mạnh Lân sinh năm 1934 tại huyện Thanh Trì, Hà Nội. Sau khi tốt nghiệp khóa Kháng chiến (1950-1954), Trường Cao đẳng Mỹ thuật Việt Nam (nay là Trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam), họa sĩ Ngô Mạnh Lân phục vụ trong quân đội, tham gia Chiến dịch Điện Biên Phủ và có nhiều ký họa kháng chiến.

NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân.

Năm 1956, ông được cử đi học tại Khoa Mỹ thuật, Trường Đại học Điện ảnh Mátxcơva (Nga). Ra trường năm 1962, ông về công tác tại Xưởng Phim hoạt họa búp bê Việt Nam (nay là Hãng Phim hoạt hình Việt Nam), là họa sĩ, sau đó là đạo diễn. Ông từng giữ cương vị Giám đốc Hãng Phim hoạt hình Việt Nam.

Năm 1963, ông cho ra mắt bộ phim hoạt hình đầu tiên mang tên “Một ước mơ”. NSND Ngô Mạnh Lân là một trong những người đặt nền móng cho thể loại phim hoạt hình Việt Nam và là cây đại thụ của thể loại điện ảnh này. Ông ghi dấu ấn với các bộ phim hoạt hình: "Dế mèn phiêu lưu ký", "Chuyện ông Gióng", "Trê cóc", "Con sáo biết nói", "Những chiếc áo ấm", "Thạch Sanh", "Phép lạ hồi sinh", "Mèo con"...

NSND, đạo diễn, họa sĩ Ngô Mạnh Lân đã giành nhiều giải thưởng cao quý của điện ảnh như 3 giải Bông sen vàng, 4 giải Bông sen bạc, nhiều bằng khen của Ban giám khảo tại các kỳ Liên hoan phim Việt Nam. Ông còn giành một số giải thưởng quốc tế như Bồ nông Bạc tại Liên hoan phim Hoạt hình quốc tế ở Mamaia (Romania) năm 1966 cho phim “Mèo Con”, giải Bồ câu Vàng tại Liên hoan phim quốc tế Leipzig, Cộng hòa Dân chủ Đức (1970) cho phim “Chuyện ông Gióng”.

NSND Ngô Mạnh Lân là một trong số ít nghệ sĩ điện ảnh Việt Nam có mặt trong Bách khoa toàn thư điện ảnh Liên Xô. Năm 2008, ông là một trong 11 nghệ sĩ điện ảnh được tôn vinh trong lễ kỷ niệm 55 năm thành lập ngành Điện ảnh Cách mạng Việt Nam.

"Chuyện ông Gióng" - một trong số tác phẩm nổi bật của NSND Ngô Mạnh Lân.

Ngoài công việc đạo diễn, ông còn là một họa sĩ, hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam. Ông đã vẽ nhiều ký họa, tranh sơn dầu, hoạt hình, tranh cổ động, bìa tem, bìa sách, truyện tranh. Ông đã nhận được 6 giải thưởng về mỹ thuật: 1 giải A triển lãm đồ họa - Hội nghệ sĩ tạo hình, 1 giải quốc gia về minh họa sách thiếu nhi - Bộ GDĐT và UNICEF; 2 giải Nhất và 2 giải Nhì về triển lãm áp phích do Bộ VHTT tổ chức.

Ông được nhận danh hiệu Nghệ sĩ nhân dân năm 1997, nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật năm 2007.

Nhận xét về hội họa Ngô Mạnh Lân, danh họa Trần Văn Cẩn đánh giá, nghệ thuật của Ngô Mạnh Lân là một nghệ thuật trong sáng, khoáng hoạt mà chừng mực, biểu lộ một cái nhìn lạc quan, dí dỏm, thoáng trào lộng nhưng không lộ liễu với một bảng màu phong phú và giàu sắc nhị cùng với tạo hình một cách thông tuệ, vững vàng.

Gia đình họa sĩ Ngô Mạnh Lân là gia đình có truyền thống nghệ thuật. Vợ ông là NSND Ngọc Lan, gương mặt gạo cội của điện ảnh Cách mạng Việt Nam. Con gái NSND Ngô Mạnh Lân là TS nghệ thuật học, nhà lý luận phê bình Ngô Phương Lan, nguyên Cục trưởng Cục Điện ảnh. Cháu ngoại ông là đạo diễn trẻ Đinh Tuấn Vũ, người có nhiều tác phẩm ấn tượng và từng giành giải thưởng quốc tế như các phim: "Cuộc đời của Yến", "Và anh sẽ trở lại", "Truyền thuyết về Quán Tiên"...

BV