Nợ xấu đến hết năm 2015 là gần 477.000 tỉ đồng

Nợ xấu vẫn cao tính đến cuối năm 2015. Ảnh: TL.

Số nợ xấu trên tính đầy đủ gồm cả nợ tồn đọng tại Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC), nợ được cơ cấu lại, nợ chưa chuyển nhóm nợ xấu theo kết luận thanh tra Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Hạn chế ngành ngân hàng

Báo cáo cho rằng, ngành ngân hàng còn một số hạn chế.

Lãi suất cho vay trung và dài hạn năm 2015 đã giảm 0,2-0,5%/năm nhưng chưa đạt mục tiêu đề ra (giảm 1%-1,5%/năm); tỷ lệ nợ xấu của các tổ chức tín dụng (TCTD) còn cao. Riêng nợ xấu của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NHNo) nếu tính cả nợ đã bán cho VAMC là 73.472 tỉ đồng, chiếm 10,7% tổng dư nợ.

VAMC chưa chủ động xử lý nợ xấu mà chủ yếu thông qua các TCTD bán nợ tự thực hiện với kết quả thấp. Tổng thu hồi nợ từ năm 2013 đến 2015 là 22.902 tỉ đồng, chiếm 10,4% dư nợ đã mua.

Việc cân đối vốn của Ngân hàng Chính sách Xã hội rất khó khăn, trong đó nhiều khoản vay từ Kho bạc Nhà nước, NHNN phải gia hạn hoặc khoanh nợ.

Báo cáo kiểm toán cho biết, hầu hết các chi nhánh NHNo được kiểm toán còn sai sót về trình tự, thủ tục cho vay (một số khoản vay thẩm định thiếu chặt chẽ, thiếu tài sản đảm bảo, giải ngân không đúng mục đích, không được kiểm soát, giám sát chặt chẽ việc sử dụng vốn vay).

Công tác hạch toán kế toán của một số đơn vị còn sai sót như: (i) NHNo trích lập thiếu dự phòng rủi ro tín dụng 2.848,7 tỉ đồng. (ii) Ngân hàng Ngoại thương (VCB) chưa hạch toán theo phương pháp dồn tích đối với các khoản lãi và phí phải thu thẻ tín dụng; từ năm 2001 đến nay, chưa tính và hạch toán đầy đủ trên hệ thống phần mềm tiền lãi của các tài khoản tiền gửi không kỳ hạn nhỏ hơn 1.000 đồng hoặc 0,1 đơn vị ngoại tệ.

Một số đơn vị còn tồn tại nhiều khoản công nợ phải thu tồn đọng từ nhiều năm, chưa được thu hồi và xử lý dứt điểm. Ví dụ, Bảo hiểm Xã hội Việt Nam chưa thu hồi được 769,30 tỉ đồng nợ gốc, 735,56 tỉ đồng lãi của Công ty cho thuê tài chính II và 26,26 tỉ đồng lãi của Công ty cho thuê tài chính I. NHNo để cán bộ chiếm dụng, tham ô 270,50 tỉ đồng, hỗ trợ lãi suất sai quy định 99,73 tỉ đồng; PJICO để cán bộ chiếm dụng 0,81 tỉ đồng.

Một số khoản đầu tư tài chính hiệu quả thấp. Ví dụ, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC): đầu tư vào 14 doanh nghiệp 6.705 tỉ đồng, lợi nhuận được chia năm 2015 là 211 tỉ đồng tương ứng với tỷ suất sinh lời bình quân/vốn đầu tư là 3%. PTI: đầu tư vào 3 công ty liên kết 122,64 tỉ đồng, tỷ lệ cổ tức bình quân năm 2015 là 1,34%; đầu tư dài hạn khác vào 7 doanh nghiệp 57,09 tỉ đồng, tỷ lệ cổ tức bình quân năm 2015 là 0,48%

Một số khoản đầu tư không hiệu quả, khó thu hồi vốn. Ví dụ, NHNo: đến 31-12-2015, có 6/9 công ty con lỗ lũy kế với tổng số tiền 12.431 tỉ đồng; trích lập dự phòng rủi ro đầu tư chứng khoán kinh doanh 53,7 tỉ đồng (bằng 48,1% giá trị đầu tư); SCIC: các khoản đầu tư vào Công ty cổ phần Gang thép Thái Nguyên, Công ty Bột giấy Phương Nam, Công ty cổ phần Nhiệt điện Quảng Ninh, Công ty cổ phần Nhiệt điện Hải Phòng, Công ty cổ phần Nhiệt điện Vĩnh Sơn - Sông Hinh không hiệu quả, 102/198 doanh nghiệp được tiếp nhận với số vốn đầu tư 1.620 tỉ đồng không có lợi nhuận được chia trong năm 2015;

Ngoài ra, SCIC không xác định được danh sách cụ thể các doanh nghiệp nhà nước sau cổ phần hóa thuộc diện phải bàn giao về SCIC, chưa xác định đầy đủ số tiền các đơn vị liên quan phải nộp về Quỹ hỗ trợ sắp xếp và phát triển doanh nghiệp tại SCIC theo quy định, xác định năng suất lao động khi tính toán quỹ lương chưa phù hợp.

Điểm sáng

Tuy nhiên, Kiểm toán Nhà nước cũng đưa ra một số điểm sáng. Năm 2015, thông qua điều hành linh hoạt nghiệp vụ thị trường mở, NHNN đã đảm bảo thanh khoản ổn định cho các TCTD và hỗ trợ mục tiêu ổn định tỷ giá; chính sách tín dụng đã định hướng tập trung ưu tiên lĩnh vực nông nghiệp nông thôn, xuất khẩu, công nghiệp hỗ trợ, doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao; tăng trưởng tín dụng nền kinh tế đạt 17,26%, cao hơn mức tăng trưởng định hướng (khoảng 13-15%). Cùng với đó, các tổ chức tài chính, ngân hàng được kiểm toán cũng đã cơ bản hoàn thành nhiệm vụ được giao, kinh doanh có lãi (tổng lợi nhuận trước thuế của SCIC 8.669 tỉ đồng).

Theo Kiểm toán Nhà nước, báo cáo này được lập liên quan đến báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn và tài sản nhà nước năm 2015 của NHNN, 8 tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm,...