Nỗ lực phòng, chống mua bán người

Cán bộ Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Lào Cai, BĐBP Lào Cai tiếp nhận nạn nhân bị lừa bán sang Trung Quốc do Công an tỉnh Vân Nam, Trung Quốc trao trả. Ảnh: T.N

Thời gian qua, các đơn vị BĐBP đã phát huy tinh thần trách nhiệm, phối hợp với lực lượng chức năng trong và ngoài nước xác lập các chuyên án đấu tranh với tội phạm MBN và giải cứu các nạn nhân. Kể từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định lấy ngày 30-7 hằng năm là “Ngày toàn dân phòng, chống MBN” (trùng với ngày Liên hợp quốc chọn làm “Ngày thế giới phòng, chống MBN”), thì hoạt động này của BĐBP càng trở nên hiệu quả khi đã phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và toàn dân tham gia phòng ngừa, ngăn chặn, tiến tới đẩy lùi tội phạm MBN tại khu vực biên giới.

Đại tá Phạm Long Biên, Trưởng phòng Phòng, chống MBN, Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm BĐBP cho biết: Qua các vụ án, chuyên án MBN cho thấy, các đối tượng thường lợi dụng sự nhẹ dạ, cả tin của một số phụ nữ, trẻ em để dụ dỗ, lừa gạt, sau đó bán ra nước ngoài. Đáng chú ý, trong số những đối tượng phạm tội MBN, có rất nhiều người từng là nạn nhân bị bán ra nước ngoài, khi quay về Việt Nam lại cấu kết với các đối tượng khác để dụ dỗ, lừa các nạn nhân khác.

Đặc biệt, các đối tượng MBN thường có mối quan hệ chặt chẽ, hình thành các đường dây, lấy khu vực biên giới làm địa bàn trung gian để hoạt động. Với thủ đoạn lợi dụng các phụ nữ thích ăn chơi, đua đòi nhưng lười lao động, các đối tượng rủ đi tham quan, du lịch, mua hàng hóa..., từ đó tìm cách đưa qua biên giới bán. Một số đối tượng còn trực tiếp đến các vùng nông thôn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, khu vực biên giới để tìm những phụ nữ mang thai ngoài ý muốn hoặc đang mang thai nhưng hoàn cảnh gia đình khó khăn để lừa gạt đưa sang Trung Quốc sinh và bán trẻ sơ sinh.

Hiện nay, công tác đấu tranh, bắt giữ tội phạm MBN gặp rất nhiều khó khăn. Kể cả khi lực lượng chức năng nhận được tố giác, báo tin tội phạm thì việc xác minh, điều tra cũng không dễ dàng. Đa phần các vụ MBN đưa ra nước ngoài xảy ra đã lâu mới được phát hiện, trong khi đối tượng, nạn nhân đều ở nước ngoài nên không thể xác minh, xác định, chủ yếu căn cứ vào lời khai, tố giác của người bị hại hoặc người nhà nạn nhân.

Có vụ án đã giải cứu được nạn nhân, xác định đúng đối tượng gây án, nhưng đối tượng lấy vợ, lấy chồng hoặc đang sinh sống ở nước ngoài dẫn đến việc đấu tranh không triệt để. Ngược lại, có những vụ án được phát hiện thì nạn nhân đã bị bán và đang ở nước ngoài, vì thế, đối tượng phạm tội vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật, không đủ chứng cứ để bắt và xử lý.

Theo báo cáo của Phòng Phòng, chống MBN, năm 2019, BĐBP đã xác định 27 tuyến trọng điểm về MBN, phá 32 chuyên án, giải cứu 37 nạn nhân; truy cứu, khởi tố trước pháp luật nhiều đối tượng MBN qua biên giới. Trong 6 tháng đầu năm 2020, các đơn vị BĐBP đã triển khai 32 kế hoạch nghiệp vụ xác minh tin, tài liệu liên quan đến hoạt động của các đối tượng, đường dây MBN; phối hợp, bắt giữ, xử lý 16 vụ với 3 đối tượng, giảm 6% số vụ, 67% số đối tượng so với cùng kỳ năm ngoái.

Tuy nhiên, con số nêu trên vẫn chưa thấm vào đâu so với thực tế số người bị mua bán qua biên giới. Bởi còn rất nhiều nạn nhân chưa được giải cứu, hoặc có những nạn nhân quay trở về nhưng vì nhiều lý do mà không tố giác tội phạm.

Mới đây, ngày 16-4-2020, BĐBP Hà Giang đấu tranh thành công Chuyên án HG420 triệt phá đường dây MBN từ huyện Điện Biên Đông, tỉnh Điện Biên qua huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang để bán sang Trung Quốc ép kết hôn trái pháp luật. BĐBP Hà Giang đã bắt 2 đối tượng, giải cứu thành công 2 nạn nhân, đồng thời tiến hành khởi tố vụ án và bàn giao cho Công an huyện Mèo Vạc theo quy định. Từ đầu năm đến nay, bên cạnh tăng cường tuần tra, kiểm soát, lập chốt chặn để phòng, chống xuất nhập cảnh trái phép và phòng, chống dịch Covid-19, BĐBP đã quyết liệt triển khai công tác đấu tranh với các loại tội phạm, trong đó có tội phạm MBN.

Ngoài ra, Bộ Tư lệnh BĐBP cũng chỉ đạo BĐBP các tỉnh, thành phố triển khai có hiệu quả một số quy định tại Thông tư 78/2013/TT-BQP của Bộ Quốc phòng quy định biện pháp của BĐBP và Cảnh sát Biển trong phòng, chống MBN như: BĐBP khi giải cứu hoặc chủ trì tiếp nhận nạn nhân MBN do nước ngoài trao trả có trách nhiệm hỗ trợ các nhu cầu thiết yếu cho nạn nhân, bố trí chỗ ở tạm thời, chăm sóc sức khỏe ban đầu, hỗ trợ tâm lý xóa bỏ mặc cảm, hỗ trợ tiền tàu xe, tiền ăn trong thời gian đi đường, hướng dẫn làm thủ tục nhận chế độ hỗ trợ theo quy định của pháp luật đối với nạn nhân có nguyện vọng về nơi cư trú...

Các đơn vị cũng chủ động phối hợp với chính quyền, đoàn thể địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục cho nhân dân khu vực biên giới nâng cao nhận thức, hiểu biết về pháp luật, phương thức, thủ đoạn hoạt động của tội phạm MBN thông qua các buổi họp dân ở khu dân cư, các buổi sinh hoạt, hội họp.

Đại tá Bùi Văn Lua, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm BĐBP cho biết: “Giai đoạn 2015 - 2020, BĐBP đã giải cứu 669 nạn nhân MBN. Qua điều tra cho thấy, đã có sự dịch chuyển địa bàn hoạt động từ khu vực biên giới vào sâu nội địa của tội phạm MBN tại các tỉnh biên giới. Vì vậy, địa phương nào làm tốt công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, ý thức cảnh giác của người dân thì số vụ MBN ở nơi đó sẽ giảm. Do đó, giải pháp quan trọng nhất để giảm tình trạng MBN là tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho người dân, không chỉ ở khu vực biên giới mà cả trong nội địa, nhất là địa bàn các xã vùng sâu, vùng xa”.

Trước tình hình tội phạm MBN diễn biến phức tạp trên các tuyến biên giới, Cục Phòng, chống ma túy và tội phạm BĐBP đã tham mưu, hướng dẫn BĐBP các tỉnh, thành phố tập trung lực lượng, phương tiện và triển khai các biện pháp nghiệp vụ tuần tra, kiểm soát chặt chẽ trên các tuyến biên giới, cửa khẩu. Làm tốt công tác nắm tình hình địa bàn, đối tượng, điều tra, xác minh, kết luận các nguồn tin liên quan đến hoạt động MBN để xác lập chuyên án đấu tranh.

Cùng với đó, đẩy mạnh công tác tuyên truyền nhằm nâng cao nhận thức cho người dân nhận biết về những thủ đoạn của tội phạm MBN, nhất là những người dân sinh sống ở vùng sâu, vùng xa, miền núi. Tiếp tục quán triệt và thực hiện có hiệu quả Chương trình phòng, chống MBN của Chính phủ. Tích cực triển khai thực hiện các hoạt động hưởng ứng “Ngày toàn dân phòng chống MBN 30-7”, “Ngày thế giới phòng, chống MBN 30-7” và mở đợt cao điểm tấn công, trấn áp tội phạm MBN khu vực biên giới, biển, đảo năm 2020.

Mai Anh