Những đôi tay vàng 'bắt' cam sai quả

Mang lại niềm vui cho những chủ vườn

Người trồng cam nhiều nơi biết đến vợ chồng anh Sảng bởi biệt tài “bắt” cam ra quả theo ý muốn. Còn với tôi, khi mới nghe về anh chị thì có chút hoài nghi. Bởi lẽ, họ vốn là nông dân, chưa qua trường lớp đào tạo chuyên ngành nào. Hơn nữa, nói như một cán bộ nông nghiệp huyện Lục Ngạn: “Cam là loài rất khó tính, thâm canh, chăm sóc không đơn giản. Đây cũng là một trong những lý do khiến nhiều vườn cam tại địa phương bị tàn lụi thời gian qua”… Điều đó thôi thúc tôi tìm gặp đôi vợ chồng có “đôi bàn tay vàng”.

Mùa cam chín ở Lục Ngạn.

Những tháng cuối năm, công việc của người trồng cam bận rộn hơn bởi vừa chăm sóc, đón lộc cho vụ sau, vừa lo tiêu thụ sản phẩm. Vì vậy, nhiều lần hẹn mà tôi chưa gặp được vợ chồng anh Sảng. Dịp này, anh chị kín lịch, xe đến tận nhà đưa đón. Nhiều chủ vườn từ Nghệ An, Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Thái Nguyên, Hải Dương, Quảng Ninh đến Sơn La, Tuyên Quang… thường xuyên gọi điện mời đến chăm cam.

Khi anh chị nhận lời hẹn gặp, tôi đến thôn Trại Ba. Nơi đây là một miền đồi thoai thoải với những vườn cam sai trĩu quả đang vào vụ thu hoạch. Hỏi ra được biết rất nhiều vườn trong số ấy có công sức chăm sóc của vợ chồng anh Sảng. Với người trồng cam trong cả nước, anh chị chỉ nhận tiền công khi có sản phẩm, tức là trực tiếp chăm sóc, thực hiện quy trình kỹ thuật đến khi cam đậu quả và cho thu hoạch với năng suất cao mới nhận thù lao.

Còn đối với người dân trong thôn Trại Ba, vợ chồng anh miễn phí toàn bộ cả công tư vấn lẫn trực tiếp làm kỹ thuật. Hôm chúng tôi có mặt tại nhà anh Sảng, vừa ngồi chưa ấm chỗ đã có hai xe ô tô đỗ trước cổng. Một nhóm 3 người quê ở tỉnh Hà Nam và lúc sau nhóm khác ở thị xã Sơn Tây (TP Hà Nội) đến nhờ vợ chồng anh tư vấn kỹ thuật chăm sóc cam.

Chị Lâm Thị Bình tư vấn kỹ thuật chăm sóc cam cho ông Đỗ Văn Sơn ở huyện Lý Nhân (Hà Nam).

Ông Đỗ Văn Sơn, quê ở huyện Lý Nhân (Hà Nam) kể: “Cây cam rất khó chăm sóc. Mấy năm trước tôi trồng hàng nghìn cây nhưng hỏng hết, thua lỗ cả tỷ đồng. Nghe bạn bè giới thiệu, năm ngoái tôi đã lên đây và được vợ chồng anh Sảng truyền đạt kinh nghiệm trồng cam, nhờ đó năm nay vườn cam của gia đình đã cho kết quả khả quan hơn. Vì vậy tôi tiếp tục tìm đến nhờ anh chị tư vấn thêm”.

Anh Nguyễn Văn Mạnh ở thôn Hòa Mục, xã Mỹ An (Lục Ngạn) nhớ lại, mấy năm trước anh tự mình “bắt” cam nhưng do không đúng kỹ thuật nên bị “trượt” dẫn đến mất mùa. Vụ sau đó, anh mời vợ chồng anh Sảng lên hỗ trợ kỹ thuật cho vườn cam 3 ha với thỏa thuận nếu hiệu quả sẽ trả công 50 triệu đồng. Điều bất ngờ là đến kỳ thu hoạch, năng suất, chất lượng cam đã vượt xa dự tính (đạt 90 tấn, quả đều), bán được giá cao, chủ vườn thu hơn 3 tỷ đồng. Anh Mạnh đã hào phóng thưởng thêm cho vợ chồng anh Sảng 50 triệu đồng…

Cho cây ra quả theo ý muốn

Khách đến thăm vườn cam nhà anh Sảng ai cũng trầm trồ bởi được tận mắt chứng kiến những cây cam cho quả trĩu cành, kích cỡ đều nhau. Không hiếm cây thu hoạch được từ 1 đến 2 tạ, thậm chí có cây đạt 4,6 tạ. Được biết, năm nay vườn cam gần 1 ha canh tác theo hướng hữu cơ của gia đình anh dự kiến cho thu hoạch khoảng 30 tấn quả. Từng trồng vải thiều và bưởi song vợ chồng anh Sảng nhận thấy cam cho hiệu quả kinh tế cao hơn nên từ năm 2012 đã chuyển toàn bộ diện tích vải và bưởi sang trồng cam.

Anh Từ Văn Sảng tư vấn kỹ thuật chăm sóc cam cho người dân xã Chiềng Ban, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La.

Từ kinh nghiệm thực tế cộng thêm chịu khó tìm hiểu qua sách vở, mạng Internet, anh Sảng và vợ đã dần tích lũy được nhiều kiến thức. Theo như anh nói, để cam phát triển tốt, đạt năng suất cao phải cung cấp đủ nước tưới, dinh dưỡng, thường xuyên phòng trừ các loại sâu bệnh. Đặc biệt là phải nắm vững kỹ thuật về chọn giống, mật độ trồng, ghép mắt, chăm lộc, khoanh gốc... Bước vào giai đoạn “bắt” quả, anh ngừng cung cấp nước nhằm hãm cây đưa dinh dưỡng lên lá; kích thích ra hoa, đậu quả. Tất cả các khâu trên ngoài bảo đảm kỹ thuật, quy trình còn phải đúng thời điểm.

Vợ chồng anh Sảng nắm bắt khá chắc quy trình kỹ thuật, có kinh nghiệm lâu năm trong việc chăm sóc cam. Đặc biệt, anh chị có thể theo dõi thời tiết để điều tiết sự sinh trưởng, phát triển của cây nên việc “bắt” quả năm nào cũng chuẩn”.

Bà Nguyễn Thị Thanh Thúy, cán bộ kỹ thuật Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật nông nghiệp huyện Lục Ngạn

Người trồng cam chuyên nghiệp thường quan sát tình trạng thân cây, bộ rễ, tán lá để quyết định có nên "bắt" quả hay không. Nếu thân, rễ cây chắc khỏe, lá xanh mướt và dày thì mới tiến hành ủ hoa, "bắt" quả. Ngược lại, nếu cây còi cọc, kém phát triển cần tạm thời cho cây nghỉ ngơi, tiến hành kích rễ, bổ sung dinh dưỡng. Nếu ủ hoa, “bắt” quả sớm hoặc muộn quá cây đều cho năng suất thấp.

Hay như bằng kỹ thuật khoanh gốc, chủ vườn có thể điều chỉnh quả to hay nhỏ, nhiều hay ít theo ý muốn. Cần nhìn lượng hoa mà khoanh gốc theo tỷ lệ, nếu muốn quả to thì vết khoanh sâu hơn, quả nhỏ phải khoanh nhiều lần, tránh để vết khoanh quá sâu dẫn đến chết cây. Còn nếu không khoanh gốc, cây sẽ hút dinh dưỡng lên thúc đẩy lộc đông phát triển gây ra hiện tượng rụng quả non…

Kinh nghiệm của anh Sảng cho thấy nên ghép mắt cam trên gốc cây bưởi Diễn để cây chắc khỏe, bền, cành có độ dai. Đồng thời tăng cường sử dụng các loại chế phẩm sinh học phòng trừ sâu bệnh và phân bón hữu cơ thay thế cho các loại phân bón, thuốc bảo vệ thực vật hóa học vừa giúp bền cây, vừa nâng chất lượng sản phẩm.

Chị Lâm Thị Bình giới thiệu kỹ thuật ghép mắt cam trên thân cây bưởi.

Nhiều năm trồng cam trên vườn bãi của gia đình kết hợp với chăm sóc thuê, anh Sảng không nhớ mình đã từng làm cho bao nhiêu vườn cam trong cả nước. Mỗi năm từ dịch vụ chăm sóc cam thuê, vợ chồng anh thu hàng trăm triệu đồng tiền công. Chỉ riêng vụ cam năm nay anh chị nhận trực tiếp làm cho hơn 100 vườn. Trong đó có vườn cam hơn 20 nghìn cây ở tỉnh Hòa Bình sắp cho thu hoạch.

Theo thỏa thuận, khi xong vụ này, chủ vườn sẽ trả công cho vợ chồng anh 100 triệu đồng. “Làm việc này tuy vất vả nhưng tôi rất vui vì mình có thu nhập, nhiều chủ vườn có lợi nhuận cao. Vào những dịp lễ, Tết, người trồng cam nhiều nơi mang những sản vật đến biếu gia đình tôi, khi là con gà, chục trứng, lúc thì cân chè, chai rượu, hộp bánh… Và quan trọng hơn, cũng nhờ làm cam mà kinh tế nhà tôi ngày càng đi lên, mới đây gia đình mua thêm một mảnh vườn hơn 1 ha ở xã Kiên Lao (Lục Ngạn) với giá gần 3 tỷ đồng”, chị Bình phấn khởi khoe.

Bên cạnh niềm vui vì giúp nhiều người “ăn nên làm ra”, đôi lúc vợ chồng anh Sảng cũng gặp những chuyện không như ý. Chẳng hạn như mới đây, sau khi giúp một vườn cam trong huyện đậu quả sai, mọi việc xong xuôi hết nhưng chủ vườn lại “quên” trả công cho người làm. Trong khi mọi trao đổi, thỏa thuận giữa hai bên đều bằng miệng, không có giấy tờ, hợp đồng nào.

Hay như năm 2021, một gia đình ở tỉnh Lạng Sơn thuê vợ chồng anh làm vườn cam rộng chừng 2 ha, thấy tỷ lệ đậu quả cao, cây phát triển tốt nên anh Sảng đã bàn giao lại chờ ngày thu hoạch. Tuy nhiên, một trận lũ bất ngờ tràn về làm hỏng cả khu vườn. “Vụ đó cả chủ vườn lẫn thợ đều trắng tay. Năm nay, chính chủ vườn ấy lại thuê tôi làm tiếp và đến thời điểm này mọi việc đang diễn ra suôn sẻ, dự kiến sẽ thu khoảng 60 tấn quả”, anh Sảng chia sẻ.

“Chuyện vợ chồng anh Sảng có kỹ thuật chăm sóc cam giỏi được người dân và chính quyền địa phương ghi nhận. Điều đáng quý là anh chị không giấu nghề, có kinh nghiệm, bí quyết hay đều chia sẻ để mọi người cùng áp dụng. Làm dịch vụ nhưng họ chỉ lấy tiền công khi đã có sản phẩm và mang lại hiệu quả kinh tế cho chủ vườn”, ông Trần Văn Bản, Chủ tịch UBND xã Quý Sơn nói. Tháng 9 vừa qua, Trưởng Ban Dân tộc tỉnh đã tặng Giấy khen cho anh Từ Văn Sảng vì có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua trên địa bàn vùng dân tộc thiểu số và miền núi, giai đoạn 2021-2023.

Miền quả ngọt Lục Ngạn đang bước vào vụ thu hoạch cam, bưởi với chất lượng sản phẩm được nâng lên nhiều so với trước. Tin rằng câu chuyện về anh Sảng, chị Bình với đôi bàn tay tài hoa sẽ còn được người trồng cam kể tiếp qua những vụ mùa mới.

Bài, ảnh: Nguyễn Hưởng