Nhìn từ trên cao khu bảo tồn thiên nhiên Tiền Hải trước nguy cơ bị 'xóa sổ'

Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải - một trong hai vùng lõi của khu Dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng.

Theo Quyết định 731 (năm 2023) của UBND tỉnh Thái Bình xác định quy mô diện tích của Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải chỉ còn 1.320ha, bao gồm 632ha đất có rừng ngập mặn và 688ha đất chưa có rừng. Vị trí của Khu bảo tồn nằm ở vùng ngoài đê biển thuộc ba xã Nam Phú, Nam Hưng, Nam Thịnh của huyện Tiền Hải.

Trước đó, UBND tỉnh Thái Bình ban hành Quyết định 2159 (ngày 26/9/2014) về việc phê duyệt dự án và xác lập Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải với quy mô là 12.500ha, gồm 1.430ha rừng, 11.050ha đất ngập nước và bãi bồi. Trong ảnh là dải cồn cát Cồn Vành (xã Nam Phú, huyện Tiền Hải).

Quyết định 2159 cũng xác lập vị trí của Khu bảo tồn nằm ở tả ngạn cửa Ba Lạt thuộc huyện Tiền Hải, ranh giới phía Tây giáp đê thuộc các xã Nam Phú, Nam Hưng và Nam Thịnh. Phía Nam Khu bảo tồn là sông Hồng, phía Đông là dải cồn cát cao Cồn Vành, Cồn Thủ từ cửa Ba Lạt đến cửa Lân, tiếp giáp với biển. Trong ảnh là cửa biển Ba Lạt, dải cồn cát Cồn Vành.

Như vậy với Quyết định 731, Thái Bình đã thu hẹp, gần như “xóa sổ” Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải - một trong hai vùng lõi của khu Dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng - khi giảm quy mô từ 12.500 ha xuống còn 1.320ha. Trong ảnh, rừng ngập mặn trên bàn xã Nam Thịnh (huyện Tiền Hải).

Quyết định trên cũng thu hẹp đáng kể diện tích rừng đặc dụng của Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải, từ 1.450ha (năm 2014) xuống còn 632ha (năm 2023), giảm khoảng 357,38ha rừng. Số diện tích rừng bị giảm này đang có nguy cơ bị chuyển đổi mục đích sử dụng. Trong ảnh là khu rừng ngập mặn trên địa bàn xã Nam Hưng (huyện Tiền Hải).

Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải là một trong hai vùng lõi của Khu dự trữ sinh quyển châu thổ sông Hồng, được UNESCO công nhận vào ngày 2/12/2004. Đây là nơi lưu giữ những giá trị sinh học đa dạng, phong phú với 215 loài chim, trong đó có gần 160 loài chim di cư, hơn 50 loài chim nước, nhiều loài quý hiếm được ghi trong sách đỏ thế giới. Đây là sân chim quan trọng không chỉ đối với Việt Nam mà còn đối với thế giới nhờ hệ động thực vật đáy phong phú.

Theo Quyết định 2159, Khu bảo tồn có chức năng bảo tồn môi trường, sinh cảnh và quần thể sinh vật vùng cửa sông Ba Lạt. Bảo tồn sinh cảnh tự nhiên tiêu biểu, độc đáo của hệ sinh thái đất ngập nước, tạo điều kiện thuận lợi cho các tập đoàn chim nước sinh sống hoặc dừng chân trên đường di cư hằng năm.

Khu bảo tồn cũng có vai trò phòng hộ ven biển và cửa sông, đảm bảo an ninh, môi trường và sự phát triển bền vững của tỉnh cũng như khu vực; làm hiện trường nghiên cứu khoa học phục vụ nhu cầu nghiên cứu trong nước và quốc tế; nuôi trồng thực nghiệm, bảo tồn các loài gene quý hiếm, giáo dục môi trường và tổ chức du lịch sinh thái.

Vậy 11.050ha của Khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải đi đâu? Một trong những căn cứ, nguyên nhân để UBND tỉnh Thái Bình đưa ra Quyết định 731 (thu hẹp phần lớn diện tích khu Bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải) là để phù hợp với Quyết định 1486 do Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng ký ngày 28/10/2019 về việc phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế Thái Bình, tỉnh Thái Bình đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050.

Theo quyết định này, Khu kinh tế Thái Bình có quy mô trên 30.583ha, gồm 30 xã, một thị trấn của hai huyện Tiền Hải và Thái Thụy. Đối với Tiền Hải, Khu kinh tế bao phủ hầu hết các xã ven biển của tỉnh Thái Bình, gồm cả Nam Phú, Nam Hưng và Nam Thịnh, nơi có Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tiền Hải. Trong ảnh là khu nuôi trồng thủy hải sản và diện tích rừng ngập mặn của xã Nam Phú.

Trường Hùng