Nhìn lại một vụ đấu thầu nhiều sai phạm: Thông đồng, dìm giá để ăn chia

Thỏa thuận trong… quán cà phê

Nhận được tin báo, tối 16/5/2013, chúng tôi âm thầm có mặt tại quán cà phê Sơn Dã Viên (57 Mang Cá, TP.Huế, tỉnh Thừa Thiên - Huế). Không khí rất tấp nập. Hơn 30 người đang tụ tập, bàn bạc sôi nổi về vụ đấu giá đất tại khu quy hoạch thôn La Khê và thôn Địa Linh (xã Hương Vinh, TX.Hương Trà) vào ngày 17/5/2013. Sau khi điểm danh thành phần dự buổi "họp kín", những người điều hành thông báo về buổi đấu giá, các lô đất, cách đấu: số tiền, người nào được chỉ định trúng lô nào.

Theo "luật ngầm", mọi người chỉ được đưa ra giá cao hơn giá sàn theo quy định của hội đồng đấu giá đất với số tiền rất ít. Mức sàn mà người đấu trúng phải chi 120 triệu đồng cho mỗi lô đất mặt tiền và 80 triệu đồng cho lô đất vị trí 2. Bù lại, người trúng đấu giá sẽ được lô đất giá rẻ hơn bình thường (do đã có sự dìm giá). Số tiền sẽ được gom và trả cho người nộp hồ sơ nhưng không đấu (chỉ nộp hồ sơ, đến dự) từ 45 - 60 triệu đồng/người/lô đất. Những người này được gọi là "quân xanh, quân đỏ” trong đấu giá.

Ông Mạc Văn Hòa (Trưởng thôn)

Khu đất bán đấu giá có vị trí đẹp, nhưng giá rất thấp

Sáng sớm 17/5/2013, mọi người lại đến quán cà phê Sơn Dã Viên họp để thống nhất số tiền chung chi hoặc được hưởng. Buổi đấu giá đất do Trung tâm phát triển quỹ đất TX.Hương Trà và Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh tổ chức tại UBND xã Hương Vinh vào sáng cùng ngày. Bên ngoài, "cò” đất đôn đáo nghe ngóng tình hình. Người muốn đấu đất thực sự được yêu cầu nộp 120 triệu đồng sẽ có được lô đất tốt và giá rẻ. Vì cần đất và sợ đấu không trúng khi thấy nhiều người buôn đất nổi tiếng cũng tham gia, người dân nộp tiền cho các "chủ chòm", cho các cán bộ thôn, xã.

Ở buổi đấu giá, có 32 người đấu giá với 37 hồ sơ và số tiền đặt cọc là 33 triệu đồng/hồ sơ; 15 lô đất với 1.946m2 tại thôn Hà Khê được đem bán đấu giá. Có 8 lô đất ở vị trí mặt tiền và 7 lô phía trong. Trong đó, 8 lô đầu tiên được đấu giá nhanh chóng chỉ mới qua 1 - 2 vòng đấu, giá chênh lệch hơn giá sàn chỉ có 2 triệu đồng/lô. Khi đến lô đất khác, chị Nguyễn Thu Thủy (ngụ thôn La Khê) nâng giá cao hơn nhiều so với người trước và đấu trúng. Hội trường xôn xao, mọi ánh mắt dò xét đổ dồn khiến Thủy lo ngại. Lúc chị ra ngoài, một số người vây lấy yêu cầu phải đưa 120 triệu đồng như đã thỏa thuận, nếu không sẽ bị ngăn cản, làm khó dễ. Chị Thủy ngơ ngác không hiểu chuyện gì. Thì ra chị là một trong số ít người không tham gia "họp kín" trước đó nên không biết được chuyện chung chi và khi tổ chức đấu, chị hô giá cao hơn giá các đối tượng đã thống nhất.

Chị Thủy bức xúc trình bày thì đại diện hội đồng đấu giá bày tỏ nghi ngờ về sự bất thường, khuất tất nên tạm hãm đấu giá, yêu cầu những người đấu giá nghiêm túc, nếu vi phạm, gian lận sẽ kiến nghị cấp trên xử lý nghiêm. Đại diện Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản tỉnh trấn an: "Phần lớn người đấu giá quen biết nhau. Chúng tôi cũng nghe thông tin là mọi người đã có sự thống nhất, thông đồng với nhau nhưng chưa có chứng cứ để lập biên bản. Vậy đề nghị mọi người thực hiện đấu giá nghiêm túc".

Hội đồng đấu giá điểm danh và yêu cầu những người không có trong danh sách ra ngoài. Lúc này, buổi đấu giá mới đi vào nề nếp. Tuy nhiên, giá cả đưa ra chỉ chênh lệch rất sát so với giá sàn và các lô đất đều được đấu giá chóng vánh. Số tiền đấu giá 15 lô đất là 3,535 tỷ đồng, chênh lệch chỉ 278,5 triệu đồng (tương đương 1 lô đất) so với tiền giá sàn là 3,2565 tỷ đồng.

Người đấu giá đất họp để thỏa thuận chung chi tiền

Có sự dàn xếp kết quả đấu giá

Kết thúc buổi đấu giá lúc 11 giờ 30, người đấu trúng đi ra cổng thì có người vây lấy đòi tiền. Buổi chiều, người đấu trúng họp tại quán cà phê Sơn Dã Viên để nộp tiền, xảy ra mâu thuẫn, cãi nhau inh ỏi lúc chia tiền. Sau khi trả gần 1 tỷ đồng cho 22 người đấu không trúng, số tiền dư 39 triệu đồng cùng với 15 triệu đồng do người đàn ông là M.L (người được 60 triệu đồng) trích ra, được dùng để cả nhóm ăn nhậu.

Một số cán bộ địa phương, nhiều người giàu có, các đối tượng "xã hội" cũng tham gia đấu giá nhưng không trúng lô đất nào. Ông Trần Tiến Diện (Giám đốc Siêu thị gạch men Quang Thiện, ngụ thôn La Khê) là một "đại gia" có tiếng nộp 4 hồ sơ; ông Mạc Văn Hòa (Trưởng thôn Triều Sơn Đông) nộp 2 hồ sơ... nhưng đều không trúng lô đất nào. Còn người dân địa phương luôn nghĩ rằng, chỉ những người nhiều tiền, có vai vế mới mua được những lô đất kia.

Việc dàn xếp đấu giá là do người thực hiện, tổ chức là Huỳnh Mạnh - công chức phụ trách giao thông - thủy lợi xã Hương Vinh; Hoàng Dũng - công chức phụ trách VHXH xã Hương Vinh) và ông Mạc Văn Hòa; móc nối với những người có tiếng trong giới bất động sản là Trần Tiễn Diện (Quang Thiện); Nguyễn Văn Hiền (cùng ngụ thôn La Khê)... Những người này đều nộp hồ sơ đấu giá 11 lô đất nhưng đều đấu trật. Đổi lại, họ được nhận tiền từ những người đấu trúng chung chi: ông Diện 4 lô được gần 200 triệu đồng, ông Hòa 2 lô được gần 100 triệu đồng...

Những người tham gia đấu giá kiểm lại tiền phải chung chi hoặc tiền nhận được (nộp hồ sơ để làm "quân xanh, quân đỏ”)

Sau khi Báo Công an TPHCM (nay là Chuyên đề Công an TPHCM) phản ánh, Công an TX.Hương Trà lập biên bản vi phạm hành chính đối với các cá nhân về hành vi thông đồng, dìm giá, tham mưu Chủ tịch UBND TX.Hương Trà ra quyết định xử phạt hành chính các đối tượng, theo khoản 2, Điều 30 Nghị định 60/2009/NĐ-CP ngày 23/7/2009 của Chính Phủ. Xét thấy vụ việc có dấu hiệu phạm tội hình sự, Cơ quan CSĐT xác định, các cá nhân đăng ký, tham gia đấu giá đã có hành vi thông đồng, dìm giá nên kết quả tổ chức đấu giá trên đã bị hủy bỏ theo Quyết định số 719/QĐ-UBND ngày 16/8/2013 của UBND TX.Hương Trà. Quá trình thực hiện thủ tục tố tụng hình sự, Cơ quan CSĐT tạm giữ 1.066.500.000 đồng là tiền ăn chia của các cá nhân đã có hành vi thông đồng, dìm giá.

Đảng bộ, chính quyền, cơ quan chức năng các cấp, các ngành đã xử lý kỷ luật đối với các cán bộ, những người tổ chức thông đồng, dìm giá nói trên; thu hồi lại hơn 1,1 tỷ đồng; thực hiện mạnh các biện pháp nhằm phòng ngừa, xử lý các hành vi vi phạm trong đấu thầu, đấu giá; tăng cường các biện pháp phòng ngừa, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm trong đấu thầu, đấu giá.

Hoàng Quân