Nhiều giải pháp ngăn chặn tảo hôn, hôn nhân cận huyết trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang

Vấn nạn tảo hôn, hôn nhân cận huyết vẫn âm ỉ

Tuy nhiên, vấn nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết vẫn còn âm ỉ, ảnh hưởng đến chất lượng dân số của vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh Tuyên Quang. Do đời sống vẫn còn khó khăn, trình độ dân trí còn thấp cùng những hủ tục vẫn còn tồn tại đã khiến cho tình trạng tảo hôn trên địa bàn tỉnh vẫn còn.

Tuyên truyền cho bà con dân tộc Mông trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang các chính sách, pháp luật và ảnh hưởng của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Theo thống kê, trong giai đoạn 2021-2023, toàn tỉnh Tuyên Quang có 10.043 cặp kết hôn, trong đó có 319 cặp vợ chồng tảo hôn chiếm 3,1%/tổng số cặp kết hôn. Đặc biệt, trong 6 tháng đầu năm 2023, toàn tỉnh có 59 cặp tảo hôn/1.936 cặp kết hôn, chiếm 3,0%. Mức giảm tỷ lệ tảo hôn trong giai đoạn 2021-2023 chưa đạt mục tiêu của Quyết định 498/QĐ-TTG ngày 14/4/2015 đề ra.

Trước thực trạng đó, cấp ủy, chính quyền các cấp trên địa bàn tỉnh đã đưa ra các giải pháp toàn diện để đẩy lùi và giảm thiểu tình trạng này.

Thực hiện Quyết định số 498/QĐ-TTg ngày 14/4/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS giai đoạn 2021-2025", qua 3 năm triển khai thực hiện Đề án (giai đoạn II), việc ngăn chặn tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết thông trong vùng đồng bào DTTS của tỉnh Tuyên Quang dù đã có chuyển biến nhưng vẫn còn xảy ra, nhất là ở các xã, thôn đặc biệt khó khăn.

Chia sẻ với chúng tôi, bà Hoàng Thị Thắm, Phó Trưởng ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang cho biết, để giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống, trong năm 2023, Ban Dân tộc tỉnh đã tiếp tục duy trì và nhân rộng các mô hình "Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng DTTS" trên địa bàn các huyện, xã, trường THCS, THPT và trường Dân tộc nội trú, bán trú.

Đồng thời, nâng cao vai trò, trách nhiệm của Ban Chỉ đạo cấp xã, các tổ tư vấn thôn, bản trong việc tuyên truyền, tư vấn cho nhân dân, giải quyết các vụ việc liên quan đến hôn nhân và gia đình tại thôn, bản.

Bên cạnh đó, tỉnh cũng tiến hành rà soát, khảo sát xác định thực trạng, nguyên nhân và các yếu tố tác động đến hành vi tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở từng nhóm DTTS, từng địa phương.

"Chúng tôi cũng triển khai nghiên cứu các chuẩn mực văn hóa, tập quán của đồng bào DTTS ở địa phương để đánh giá, xác định những yếu tố ảnh hưởng, tác động tiêu cực đến tình hình tảo hôn và hôn nhân cận huyết; những yếu tố có ảnh hưởng, tác động tích cực đến công tác phòng chống, ngăn ngừa tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống", bà Hoàng Thị Thắm chia sẻ.

Triển khai nhiều giải pháp đồng bộ ngăn chặn tảo hôn, hôn nhân cận huyết

Cũng theo bà Hoàng Thị Thắm, Ban Dân tộc tỉnh Tuyên Quang còn đưa ra các biện pháp phù hợp để khuyến khích thanh, thiếu niên DTTS tham gia các hoạt động của mô hình, đặc biệt là nhóm có nguy cơ cao về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Đẩy mạnh công tác tuyên truyền các chính sách, pháp luật và ảnh hưởng của tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống.

Tăng cường tiếp cận thông tin và giáo dục cho học sinh, người trong độ tuổi từ 13 tuổi đến 18 tuổi hiểu biết về sức khỏe sinh sản và nhận thức về hôn nhân và gia đình. Đảm bảo cho thanh, thiếu niên người DTTS có khả năng tiếp cận các dịch vụ chất lượng về chăm sóc sức khỏe sinh sản, dịch vụ tư vấn về tâm lý và các dịch vụ xã hội khác.

Để đảm bảo các mục tiêu theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 498/QĐ-TTg, ông Nguyễn Thế Giang, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Tuyên Quang cho biết, tỉnh đã yêu cầu các cấp, các ngành trên địa bàn tiếp tục tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo và nâng cao trách nhiệm của cấp ủy đảng, chính quyền các cấp trong triển khai thực hiện Đề án, thực hiện các quy định pháp luật về hôn nhân và gia đình.

Đưa mục tiêu, nhiệm vụ về thực hiện công tác phòng, chống tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống vào Nghị quyết của cấp ủy đảng, chương trình, kế hoạch công tác hằng năm của chính quyền và các đoàn thể chính trị - xã hội ở địa phương.

Bên cạnh đó, kịp thời phát hiện, ngăn ngừa và xử lý các trường hợp vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình. Người đứng đầu, chính quyền các cấp cần phát huy hơn nữa vai trò trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo; chịu trách nhiệm về công tác ngăn ngừa tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở địa phương.

"Đặc biệt, tỉnh sẽ tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, thường xuyên bám sát cơ sở, theo dõi, nắm bắt thông tin, tăng cường quản lý và xử lý vi phạm về tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống thông qua việc quản lý chặt chẽ nhân khẩu trên địa bàn; kịp thời phát hiện các cặp chưa đủ tuổi kết hôn nhưng chung sống với nhau như vợ chồng… Từ đó, có các biện pháp tuyên truyền, vận động và xử lý theo quy định của pháp luật", ông Nguyễn Thế Giang cho biết.

Được biết, từ cuối tháng 6/2023 đến nay, tỉnh Tuyên Quang đã đồng loạt và liên tục tổ chức các Hội nghị phổ biến, giáo dục pháp luật và tuyên truyền, vận động đồng bào vùng dân tộc thiểu số về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thông năm 2023 tại địa phương có đông người dân tộc thiểu số sinh sống như huyện Lâm Bình, Na Hang, Chiêm Hóa, Sơn Dương,...

Các huyện, thành phố cũng triển khai treo pano, áp phích tuyên truyền về Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số” tại các khu đông dân cư, thường xuyên có người qua lại..; thi tuyên truyền viên giỏi về “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số” tại các huyện, bằng hình thức sân khấu hóa, tuyên truyền các chủ trương của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống...

Tỉnh Tuyên Quang cũng tích cực tổ chức các hoạt động tập huấn, bồi dưỡng kiến thức pháp luật và kỹ năng truyền thông, vận động, tư vấn pháp luật liên quan về hôn nhân, dân số và gia đình cho đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác dân tộc, đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật tại địa phương.

Cùng với đó, tiếp tục duy trì và triển khai mô hình “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trong vùng dân tộc thiểu số” tại các địa bàn có tỷ lệ tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống cao; nâng cao vai trò, trách nhiệm của Ban Chỉ đạo cấp xã, thôn, bản trong việc tuyên truyền, tư vấn, giải quyết các vụ việc liên quan đến hôn nhân và gia đình tại thôn, bản; tăng cường tiếp cận thông tin và giáo dục cho học sinh người trong độ tuổi từ 13 tuổi đến 18 tuổi hiểu biết về sức khỏe sinh sản và nhận thức về hôn nhân và gia đình....

Việc tăng cường thực hiện đồng bộ các biện pháp là nhiệm vụ quan trọng và cần thiết để tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống có những chuyển biến tích cực.

Hy vọng, với những giải pháp đồng bộ, sự kiên quyết vào cuộc của cấp ủy, chính quyền các cấp; tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống trên địa bàn tỉnh sẽ được giảm thiểu theo hướng bền vững. Góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS trên địa bàn tỉnh Tuyên Quang.

Bảo Trân