Nhiều DNNN có sai sót trong hạch toán tài sản, vốn, doanh thu

Một số DN trực thuộc Vicem đang thua lỗ như Vicem Tam Điệp, Vicem Hải Phòng. ẢNh: Internet.

Về kết quả kiểm toán các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước, báo cáo của KTNN cho biết, năm 2016, KTNN đã kiểm toán báo cáo tài chính của 170 DN thuộc 28 tập đoàn (TĐ), tổng công ty (TCT), công ty nhà nước; 2 chuyên đề và kiểm toán kết quả tư vấn định giá của 7 DN.

Kết quả kiểm toán báo cáo tài chính cho thấy, năm 2015, nhờ các giải pháp đồng bộ về ổn định kinh tế vĩ mô, tháo gỡ khó khăn, cải thiện môi trường, thúc đẩy sản xuất kinh doanh và tận dụng yếu tố thuận lợi từ việc giá năng lượng, nguyên vật liệu đầu vào giảm nên 24/28 TĐ, TCT, công ty nhà nước được kiểm toán đã kinh doanh có lãi, bảo toàn và phát triển được vốn nhà nước, trong đó lợi nhuận của nhiều đơn vị tăng cao so với năm 2014, đóng góp vào kết quả tăng trưởng kinh tế năm 2015.

Cùng với quá trình tái cơ cấu, công tác quản lý và sử dụng tiền, tài sản nhà nước của hầu hết các DN đã từng bước được đổi mới, cải thiện; các đơn vị đã ban hành Quy chế quản lý tài chính, định mức kinh tế, kỹ thuật và tổ chức thực hiện việc giám sát, đánh giá hiệu quả hoạt động, công khai thông tin tài chính theo quy định. Bên cạnh kết quả đạt được, hoạt động sản xuất kinh doanh và tình hình tài chính của nhiều DN cũng còn những hạn chế.

Theo đó, hầu hết các TĐ, TCT và DN có sai sót trong việc hạch toán tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí; trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi (ví dụ Tổng công ty 319 - BQP trích lập dự phòng thiếu 22,55 tỷ đồng), dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng giảm giá đầu tư tài chính không đúng quy định; xóa nợ chưa đủ điều kiện; hạch toán tăng tài sản cố định chưa kịp thời…

Qua kiểm toán, KTNN kiến nghị điều chỉnh tăng tổng tài sản, nguồn vốn 1.700 tỷ đồng (517.210/518.910 tỷ đồng); tổng doanh thu, thu nhập tăng 3.992 tỷ đồng (383.939/387.931 tỷ đồng); lãi trong công ty liên doanh, liên kết giảm 293 tỷ đồng (5.219/4.926 tỷ đồng); tổng chi phí giảm 1.137 tỷ đồng (367.397/366.260 tỷ đồng); lợi nhuận kế toán trước thuế tăng 4.836 tỷ đồng (21.761/26.597 tỷ đồng). Ngoài ra, một số TĐ, TCT chưa hạch toán các khoản thu lợi nhuận sau thuế, chênh lệch giữa vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ tại các công ty con là công ty TNHH MTV do mình nắm giữ 100% vốn điều lệ vào doanh thu hoạt động tài chính theo quy định.

Bên cạnh đó, hiệu quả kinh doanh của một số TĐ, TCT giảm sút so với năm 2014, ví dụ, lợi nhuận năm 2015 của Tổng công ty Cấp nước Sài Gòn giảm 6,7%; Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn giảm 40,1%; Tổng công ty Bảo đảm an toàn hàng hải Miền Nam giảm 16%.

Nhiều DN trực thuộc thua lỗ lớn, như Vicem Tam Điệp lỗ 1.156 tỷ đồng, Vicem Hải Phòng lỗ 359 tỷ đồng). Nhiều DN âm vốn chủ sở hữu (Tổng công tyVận tải Hà Nội ), có nguy cơ ngừng hoạt động hoặc giải thể.

Bên cạnh đó, một số đơn vị hoạt động đầu tư tài chính không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp, tiền gửi rủi ro cao, chậm được thu hồi; tham gia góp vốn thành lập doanh nghiệp không phù hợp với Điều 189, Luật doanh nghiệp 2014.

Một số DN chậm thoái vốn các khoản đầu tư vào lĩnh vực bất động sản, không phù hợp với Điều 21, Nghị định 91/2015/NĐ-CP ngày 13/10/2015 của Thủ tướng Chính phủ (điển hình là với TCT Công nghiệp Xi măng Việt Nam Vicem, trong đó có Công ty mẹ, Công ty Cổ phần Vicem Thương mại Xi măng, Vicem Hải Phòng, Vicem Hà Tiên 1, Vicem Hoàng Mai…);

Báo cáo cũng cho thấy, nhiều DN quản lý nợ phải thu chưa chặt chẽ, dẫn đến nợ quá hạn, nợ khó đòi phát sinh lớ, tạm ứng nội bộ tồn đọng nhiều năm chưa thu hồi được TCT 319 – BQP, Handico (Công ty Cổ phần Tư vấn Đầu tư Xây dựng Phát triển Đô thị Hà Nội 31,40 tỷ đồng).

Ngoài ra, hoạt động đầu tư xây dựng, kinh doanh bất động sản của các DN còn nhiều tồn tại, hạn chế, diễn ra trong tất cả các khâu, giai đoạn của quá trình đầu tư. Hầu hết các dự án được kiểm toán đều phải xử lý tài chính do hồ sơ, thủ tục không đầy đủ, nghiệm thu, thanh toán không đúng quy định…; nhiều dự án chậm tiến độ (Petrolimex (Dự án Kho Vân Phong chậm hơn 3 năm; Dự án Kho Hải Dương chậm hơn 2 năm), có trường hợp phải dừng thực hiện gây lãng phí vốn; một số dự án sau khi đi vào khai thác, vận hành không hiệu quả, thua lỗ.

Đặc biệt, Dự án xây dựng công trình Nhà máy sản xuất phân bón Điamon Photphat số 2 thuộc TĐ Hóa chất Việt Nam quá trình thực hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật nên qua kiểm toán đã chuyền hồ sơ sang cơ quan điều tra để làm rõ.

Báo cáo cũng nhấn mạnh, hầu hết các DN được kiểm toán đều có sai sót trong việc hạch toán, kê khai nghĩa vụ với NSNN nên qua kiểm toán đã kiến nghị tăng thu NSNN 6.241,8 tỷ đồng. Bên cạnh đó, một số đơn vị chưa kê khai và nộp NSNN các khoản thu cổ phần hóa theo hướng dẫn của Bộ Tài chính tại Công văn số 5984/BTC - TCDN ngày 5/5/2016 (như Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn 1.233,99 tỷ đồng; Satra 1.691,43 tỷ đồng).

Hoài Anh