Nhà văn Alice Zeniter giành giải thưởng Văn học quốc tế Dublin

Nữ nhà văn sinh năm 1986 nhận được khoản tiền thưởng 75.000 euro và Frank Wynne, dịch giả tiếng Anh của cuốn sách, nhận được 25.000 euro.

Nhà văn Pháp Alice Zeniter (trái) giành giải thưởng Văn học quốc tế Dublin năm 2022. Ảnh: Dara Mac Dónaill/Irish Times.

Cách văn học nâng cao hiểu biết về thế giới

The Art of Losing (tên gốc tiếng Pháp: L’art de perdre) là cuốn tiểu thuyết thứ năm của Alice Zeniter được phát hành lần đầu tại Pháp vào tháng 8/2017 bởi nhà xuất bản Flammarion.

Cuốn tiểu thuyết được dịch sang tiếng Anh bởi Frank Wynne, đồng thời là người chuyển ngữ bản tiếng Anh của tiểu thuyết được trao giải thưởng Văn học quốc tế Dublin năm 2002 - Les Particules élémentaires (Hạt cơ bản) của nhà văn Pháp Michel Houellebecq.

Trong cuốn tiểu thuyết The Art of Losing, lấy cảm hứng từ câu chuyện của gia đình mình, Alice Zeniter đã kể lại cuộc hành trình của ba thế hệ trong một gia đình Algeria từ những ngày đầu của cuộc chiến Algeria đến nay.

"Naïma luôn biết rằng gia đình cô đến từ Algeria, nhưng điều đó rất ít có ý nghĩa đối với cô. Sinh ra và lớn lên ở Pháp, kiến thức của cô về đất nước xa xôi ấy chỉ giới hạn trong những gì cô học được từ căn hộ nhỏ bé của ông bà trong một khu nhà đổ nát ở Pháp.

Gia đình cô hoàn toàn im lặng về quá khứ. Tại sao Ali, ông của cô lại buộc phải rời đi? Ông có phải là một harki - một người Algeria đã làm việc và hỗ trợ người Pháp trong chiến tranh giành độc lập của Algeria không? Từng là một chủ đất giàu có, làm thế nào ông lại trở thành một người nhập cư cặm cụi kiếm sống ở Pháp? Yema, bà của cô, có lẽ có thể trả lời, nhưng không phải bằng ngôn ngữ mà Naïma hiểu được.

Về phần Hamid, cha của cô, người đến Pháp vào mùa hè năm 1962 trong những trại trung chuyển được dựng lên vội vã, ông không còn nói về Algeria của thời thơ ấu. Nhưng giờ đây, lần đầu tiên kể từ khi họ rời đi, một người trong gia đình Ali sẽ quay trở lại. Naïma sẽ tự mình gặp Algeria, sẽ hỏi những câu hỏi về lịch sử gia đình cô mà cho đến nay vẫn chưa có câu trả lời".

Alison Gilliland, Thị trưởng thành phố Dublin và người bảo trợ của giải thưởng, chia sẻ: “Với chủ đề thuộc địa và nhập cư, cuốn tiểu thuyết The Art of Losing, theo chân ba thế hệ của một gia đình Algeria từ những năm 1950 đến nay, đã nêu bật cách văn học có thể nâng cao hiểu biết của chúng ta về thế giới".

Trước khi được trao giải thưởng Văn học quốc tế Dublin năm 2022, The Art of Losing (tựa gốc tiếng Pháp: L’art de perdre) từng nhận được nhiều giải thưởng văn học uy tín. Ảnh: Q. L.

Tiểu thuyết từng nhận nhiều giải thưởng uy tín

“Tôi thực sự hạnh phúc và xúc động khi giải thưởng văn học Dublin cho tôi thấy rằng câu chuyện này có thể được chia sẻ với độc giả từ các quốc gia khác nhau, những độc giả lớn lên bên ngoài Pháp thời hậu thuộc địa. Những độc giả mà, có lẽ, chưa bao giờ nghĩ về Algeria trước khi mở cuốn sách”, Alice Zeniter chia sẻ với tờ Thời báo Ailen.

Trước khi được trao giải thưởng Văn học quốc tế Dublin năm 2022, The Art of Losing đã giành được nhiều giải thưởng văn học uy tín tại Pháp: Giải thưởng của các nhà sách tại Nancy và nhà báo của tuần báo Le Point năm 2017, giải thưởng văn học của tuần báo Le Monde năm 2017, giải thưởng của độc giả Landerneau năm 2017 và giải thưởng Goncourt trung học năm 2017.

Alice Zeniter sinh ngày 7/9/1986 tại Clamart (Pháp) với cha là người Algeria và mẹ là người Pháp. Deux moins un égal zéro (tạm dịch: Hai trừ một bằng không), cuốn tiểu thuyết đầu tay của Alice được xuất bản khi cô chỉ mới 16 tuổi. Alice Zeniter từng theo học tại trường sư phạm École normale supérieure.

Nữ nhà văn, dịch giả, nhà viết kịch người Pháp từng nhận được nhiều giải thưởng: Giải thưởng văn chương Cánh cửa vàng năm 2010 và giải thưởng Laurence Trân năm 2011 cho cuốn tiểu thuyết Jusque dans nos bras (tạm dịch: Trong vòng tay chúng tôi), giải thưởng văn học Closerie des Lilas, giải thưởng sách của đài France Inter và giải thưởng của độc giả tuần báo l'Express năm 2013 cho cuốn tiểu thuyết Sombre Dimanche (tạm dịch: Chủ nhật u tối), giải Renaudot trung học năm 2015 và giải thưởng văn học Trouville năm 2016 với tiểu thuyết Juste avant l’oubli (tạm dịch: Ngay trước lãng quên).

Giải thưởng Văn học quốc tế Dublin (Dublin Literary Award) được trao thường niên từ năm 1996 cho tiểu thuyết viết bằng tiếng Anh hoặc được dịch sang tiếng Anh. Giải thưởng do Hội đồng thành phố Dublin (Ireland) tài trợ nhằm mục đích thúc đẩy sự phát triển của văn học thế giới.

Các đề cử được gửi đến từ các thư viện công cộng tại các thành phố trên toàn thế giới. Nếu cuốn sách chiến thắng là một phiên bản dịch, giải thưởng 100.000 euro sẽ được chia sẻ giữa tác giả (75.000 euro) và dịch giả (25.000 euro). Người chiến thắng cũng nhận được một chiếc cúp được cung cấp bởi Hội đồng thành phố Dublin.

Năm ngoái, giải thưởng Văn học quốc tế Dublin được trao cho tác phẩm Lost Children Archive (tạm dịch: Lưu trữ về những đứa trẻ lạc) của nhà văn người Mexico sống tại Mĩ Valeria Luiselli.

Một số tác phẩm đạt giải thưởng Văn học quốc tế Dublin đã được xuất bản tại Việt Nam: Trái tim bạc nhược - Javier Marías, Hạt cơ bản - Michel Houellebecq, Tên tôi là Đỏ - Orhan Pamuk, Người đi dây - Colum McCann và Người giao sữa - Anna Burns.

Quốc Lượng