Nguyễn Quang Luật: 'Bác sĩ đi chân đất'

“Bác sĩ đi chân đất” là một tiêu đề bài báo gây chú ý tại Hà Lan về một bác sĩ (BS) giỏi gốc Việt đang sinh sống và làm việc tại đất nước này. BS. Nguyễn Quang Luật nổi tiếng ở Hà Lan không chỉ bởi ông có chuyên môn giỏi, ông hiện đang chăm sóc cho hơn 3.000 bệnh nhân thường xuyên với vị trí là một bác sĩ gia đình, còn bởi ông là một người Việt Nam, xuất thân từ một đất nước nghèo khó với những thương tổn chiến tranh sâu sắc, lại có thể vươn lên thành một bác sĩ giỏi tại xứ người.

Nỗ lực sống với ước mơ

Thuở nhỏ, khi còn sống ở Việt Nam, một người bạn hỏi sau này lớn lên, Luật muốn làm nghề gì, Luật đã trả lời ngay không một chút do dự “Làm bác sĩ”. Một câu nói từ trái tim, không hề nông nổi. Và suốt cuộc đời ông, chỉ xoay quanh, chỉ tập trung vào công việc học, nghiên cứu và hành nghề BS, ở khả năng tối đa của ông. Có lẽ đó cũng là bí quyết để ông trở thành một BS uy tín tại Hà Lan, có một vị trí nghề nghiệp đáng mơ ước mà không phải bất cứ người bản xứ nào cứ mong muốn là có được.

Trở thành con nuôi một gia đình người Hà Lan từ năm 1980, cậu bé Luật khi đó cần hòa nhập cuộc sống mới với nhiều thách thức, cả ở nhà lẫn ở trường. Tại trường học, chỉ riêng vấn đề ngôn ngữ, Luật phải học liền 4 ngôn ngữ mới: Anh, Pháp, Đức, Hà Lan. Khó khăn là từ điển Việt - Hà Lan khi đó chưa có, vốn tiếng Anh của Luật còn khiêm tốn, Luật phải học các ngôn ngữ còn lại bằng cách bắc cầu qua tiếng Anh. Ngoài môn toán, do đã có kiến thức khá từ Việt Nam nên Luật còn hiểu được, các môn khác như lịch sử, địa lý... Luật nghe giảng bằng tiếng Hà Lan mà như vịt nghe sấm. Về nhà, Luật phải nỗ lực học ở mức tập trung cao độ nhất, tranh thủ học nhiều giờ nhất. Lúc này anh mới thấm thía sự học vất vả tới nhường nào. Sau bữa ăn là anh lên phòng riêng, học và học. Anh cần bù đắp lỗ hổng quá lớn về ngôn ngữ của mình so với bạn bè. Trước đó, khi đi học ở Việt Nam, do thông minh lanh lẹn, Luật vừa học vừa chơi, không cần ôn bài ở nhà, vẫn đạt kết quả tốt, tới khi học ở trường của Hà Lan, anh mới thực sự phải vận dụng hết tâm trí và sức lực cho việc học, khi đối diện với thách thức ngôn ngữ. Với quyết tâm không để mình tụt lại phía sau so với bạn bè người Hà Lan, từng ngày cố gắng và cố gắng hơn nữa, Luật đã vượt qua rào cản ngôn ngữ quá khó khăn để năng lực học tập của mình được tỏa sáng.

BS. Nguyễn Quang Luật trong một chuyến du lịch vào kỳ nghỉ.

Năm 1995, tốt nghiệp BS tại Đại học Y khoa WU Amsterdam - Hà Lan như mơ ước, năm 1998, lấy bằng thạc sĩ y khoa cũng tại đại học trên, Nguyễn Quang Luật lại may mắn được hai BS giỏi người Hà Lan tận tình hướng dẫn nghề và tư vấn hướng đi trong tương lai, BS. Luật tự tin vào nghề với vị trí là một BS phẫu thuật. Nhưng như một khao khát tự thân, BS. Luật không chỉ làm tốt công việc của một BS phẫu thuật, ông còn dành thời gian nghiên cứu và điều trị cho những bệnh nhân tâm thần. Chữa bệnh cho người tâm thần là một nhiệm vụ, nhưng BS. Luật lại bị cuốn hút vào thế giới kỳ lạ của bệnh nhân tâm thần. Ông hứng thú nghiên cứu thế giới ấy. Và để có thể hiểu, chữa bệnh cho họ, ông thực sự cho phép mình sống và suy nghĩ như họ, ông không ngờ chính mình lại bị chìm đắm trong thế giới ấy.

BS. Luật kể một ví dụ thú vị, khi một bệnh nhân tâm thần tìm đến ông, hào hứng kể rằng anh ta vừa nghe được câu chuyện của một con chim bồ câu. Ông không phủ nhận trường hợp hoang đường đó, mà khuyến khích bệnh nhân nói cho ông biết con chim đã kể cho anh ta nghe những gì. Chỉ có hòa vào thế giới của người tâm thần, thì mới lường trước những hành vi bất thường để tránh rủi ro mà anh ta có thể gây ra và chữa bệnh hiệu quả. Bởi rất có thể, con chim bồ câu đó khuyên anh ta làm chuyện bậy.

Tuy nhiên, một biến cố bất ngờ đã xảy ra với chính BS. Nguyễn Quang Luật. Ông rơi vào trạng thái trầm cảm, ủ rũ, mệt mỏi khủng khiếp và không muốn làm việc. Ông buồn chán, cảm thấy mình thất bại và chỉ muốn giam mình trong góc riêng, chìm sâu vào chính mình trong u tối và bất lực. Mọi năng lượng tiêu biến, mọi mong muốn đột ngột rũ bỏ ông, niềm vui sống và làm việc cũng lụi tàn. Ông không hề nhận ra là mình đang nhiễm bệnh tâm thần, đang bị quyến rũ sang hẳn thế giới của người tâm thần. Người BS tâm thần là người đi giữa lằn ranh của thế giới bình thường và thế giới tâm thần, lắm khi chấp chới giữa cái thực và cái hoang tưởng, không ý thức rõ ràng mình đang ở thế giới nào và bất cứ lúc nào, anh cũng có nguy cơ bước hẳn sang thế giới của người bệnh mà không hề hay biết.

Do quá mệt mỏi, ông tạm rời bỏ công việc chữa bệnh cho người bệnh tâm thần một thời gian. Và chính lúc đó, ông đã bừng tỉnh, nhận ra mình đã đi quá xa. Chính ông đang nhiễm căn bệnh tâm thần mà ông đang nỗ lực điều trị cho những bệnh nhân. Điểm mấu chốt ở chỗ, cần nhận ra và chấp nhận mình bị bệnh để điều trị hiệu quả. Hầu hết bệnh nhân tâm thần không chịu chấp nhận là mình mắc bệnh, do đó mà rất khó trị lành bệnh. BS. Luật đã kịp thời nhận ra mình mang bệnh, chấp nhận điều trị và hồi phục rất nhanh. Ông tìm lại chính mình, khỏe khoắn với đam mê sống, đam mê chữa bệnh cho mọi người.

Phải có tinh thần khỏe

Làm việc trong bệnh viện với cương vị là BS phẫu thuật một thời gian, BS. Nguyễn Quang Luật nhận ra rằng, đây chưa phải là đích đến cuối cùng của mình. Bởi, với công việc phẫu thuật, ông chỉ biết đến một công đoạn của cả tiến trình chữa bệnh, mà không thể nắm bắt cả quá trình, không hiểu được lịch sử của bệnh tật cũng như dõi theo số phận của người bệnh. Chính lúc này, ông đã có một quyết định mang tính bước ngoặt trong cuộc đời - trở thành BS gia đình, chăm sóc bệnh nhân trong suốt cuộc đời của họ. Ông dừng công việc BS phẫu thuật, đi học thêm để có đủ điều kiện trở thành BS đa khoa, mở phòng mạch riêng, tự mình điều hành phòng mạch, vừa là BS, vừa là doanh nhân. Sau một thời gian chuẩn bị kỹ càng, năm 2002, BS. Nguyễn Quang Luật đã quyết định mở phòng mạch riêng tại Hoofddorp - Hà Lan.

Những ngày đầu BS. Luật điều hành phòng mạch đầy khó khăn, bệnh nhân tới đăng ký rất ít. Người Hà Lan khá dè dặt khi tiếp cận lần đầu với một BS không phải người bản xứ. Bên cạnh đó là những cạnh tranh gay gắt từ các BS gia đình khác, thậm chí từ chính những đồng nghiệp từng làm việc cùng nhau, nhưng càng trong khó khăn, BS. Luật càng vững tin vào mơ ước của mình và hướng đi mình đã chọn.

Ông nghĩ, mình thực sự mong muốn quan tâm tới số phận của bệnh nhân, đi cùng họ suốt quãng đường dài để chữa bệnh, nâng cao chất lượng cuộc sống người bệnh, điều chỉnh những lệch lạc trong cuộc sống để họ sống khỏe hơn. Với tâm nguyện đó, cộng thêm sự nhạy cảm nghề nghiệp cao, BS. Luật đã dần chinh phục lòng tin của người Hà Lan trong vùng. Họ đến với ông, không chỉ để tìm ra căn bệnh đang mắc phải, còn để tìm ra lối thoát của những rắc rối trong cuộc sống của mình. BS. Luật cho rằng, mọi thứ trong cuộc sống của chúng ta, từ điều kiện sống, làm việc, hôn nhân, tới quan điểm sống, lối sống, bệnh tật, đều liên quan chặt chẽ với nhau. Bệnh tật là hậu quả tất yếu của những sai trái, lệch lạc diễn ra từ từ trong cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Với ông, việc tìm bắt căn bệnh và chữa trị nó cũng hấp dẫn như một cuộc phiêu lưu vào một thế giới riêng biệt, không lặp lại của mỗi bệnh nhân. Nhưng không dễ gì ngay lần gặp đầu tiên, người bệnh có thể cởi mở chia sẻ những điều riêng tư trong cuộc sống, để BS có thể nắm bắt căn nguyên gốc của bệnh tật mà đưa ra cách điều trị hiệu quả nhất.

Thay đổi trạng thái tinh thần người bệnh ngay lần gặp đầu tiên là một năng lực hiếm có mà BS. Nguyễn Quang Luật may mắn sở hữu. Thoạt nhìn người bệnh mới đến, BS. Luật có thể đoán tâm trạng và một phần căn nguyên bệnh tật của người đó. Qua những phút giây trò chuyện cởi mở, xóa tan khoảng cách giữa BS và bệnh nhân, trở thành tin cậy như hai người bạn rủ rỉ tâm sự, BS. Luật biết cách chuyển tâm lý u sầu, chán nản, tiêu cực của bệnh nhân thành hướng suy nghĩ mới mẻ, lạc quan và hy vọng. Ông luôn nhìn ra và chỉ cho bệnh nhân thấy hướng tích cực của sự việc mà họ đang cho rằng rất trầm trọng, hoặc xui xẻo. Đó cũng là cách ông đang thực sự sống. Với một sự việc bất ý xảy ra trong cuộc đời, hãy nhanh chóng tìm ra hướng tích cực của nó để thay đổi tâm trạng từ buồn nản sang vui vẻ sớm nhất có thể. Sau đó sẽ tìm cách giải quyết tốt nhất hoặc từ bỏ để có thay đổi mới mẻ, tìm ra hướng phấn đấu khác. Tâm trạng luôn lạc quan và tươi vui là phương thuốc hữu hiệu và lành mạnh nhất cho mọi cơ thể. Thời gian qua đi, người bệnh không chỉ tin tưởng ông, mà còn coi ông như bạn tri kỷ của mình. Họ chia sẻ với ông những điều thầm kín nhất, mà ngay cả bạn đời cũng không biết. Người Hà Lan vốn sống kín đáo và ít chia sẻ, chính vì nhu cầu chia sẻ không được thỏa mãn mà lắm khi sinh tâm bệnh. BS. Luật là người có thể lắng nghe và tin tưởng được, đó chính là khoảng trống trong chữa bệnh mà không phải BS gia đình nào cũng làm được. Hiện phòng mạch của BS. Nguyễn Quang Luật chăm sóc tới hơn 3.000 bệnh nhân thường xuyên. Ông và các trợ lý của mình luôn bận rộn nhưng không căng thẳng. Bởi ông đang sống với chính ước mơ của mình và truyền tinh thần sống khỏe đó cho mọi người xung quanh.

Kiều Mai