Ngư dân làng biển Bố Trạch dựng nêu ăn Tết

Trưa ngày 30 Tết, ngư dân ở làng biển huyện Bố Trạch đi chợ nêu để chọn cây tre ưng ý nhất. Ảnh: X.T.

Kể từ ngày 25 tháng Chạp âm lịch, ngư dân ở các làng biển Bố Trạch dù bận rộn như thế nào cũng cố gắng tìm cho bằng được một cây tre thật ưng ý để dựng cây ăn Tết.

Ông Trần Mạnh Hùng (xã Hải Phú, Bố Trạch) cho biết, ngày xưa, dân chài đi biển thường cắm nêu trong những chuyến biển đầu năm. Cây nêu là biểu tượng để cầu cho trời yên biển lặng và thể hiện tinh thần hướng biển. Bởi vậy, ngọn nêu của người Lý Hòa hay của ngư dân làng biển ở huyện Bố Trạch khi nào cũng phải hướng về phía biển Đông.

Tại làng biển, chợ nêu được bày bán 1 phiên duy nhất trong năm. Ảnh: T.H

Tiêu chí để chọn cây nêu là những cây tre thân thẳng, lóng đều, không có lỗ sâu kiến, đặc biệt là ngọn tre dong thẳng hướng lên trời để cầu mong một năm làm ăn tấn tới. Cây nêu ngắn hay dài nhưng bắt buộc khi dựng lên ngọn nêu phải cao hơn nốc nhà.

Khi đã chọn được cây tre ưng ý, người làng biển ở huyện Bố Trạch đưa về nhà và gác lên mái nhà, không được để nằm dưới đất, tránh người khác vô ý bước qua.

Cây nêu được cất giữ cẩn thận, tránh người khác vô tình bước qua. Ảnh: X.T.

Ở những vùng quê khác, người dân tiện khi nào thì dựng nêu khi ấy, miễn là trước đêm Giao thừa, còn với người dân làng biển Bố Trạch thì khác.

Dựng nêu phải tổ chức lễ và theo trình tự trước sau, gọi là lễ thượng nêu. Vào ngày 30 Tết, đúng 12 giờ trưa, các bậc trưởng bối, trưởng họ cùng người dân tập trung ở đình làng để bắt đầu làm lễ.

Tại đình làng Lý Hòa dựng hai cây nêu to, đẹp nhất, một bên đông và một bên tây. Sau đó lần lượt làm lễ thượng nêu ở các miếu đền, quanh làng rồi đến nhà thờ tổ của các dòng họ. Cuối cùng là nhà các ngư dân làm lễ thượng nêu ở gia đình mình.

Trước khi dựng, cây nêu được gia đình gác lên mái nhà. Ảnh: X.T.

Ngày nay, người làng biển ở huyện Bố Trạch khi dựng nêu thường treo cùng cờ Tổ quốc và kèm theo bóng đèn điện. Với những người theo nghề biển họ có thể treo thêm chùm lưỡi câu ở ngọn cây nêu để cầu may mắn luôn đồng hành cùng những chuyến ra khơi thuận buồm xuôi gió, cá được ruốc dày.

Khi dựng nêu ăn Tết, ngọn nêu phải cao hơn nốc nhà. Ảnh: X.T.

Cây nêu ở các làng biển Bố Trạch được dựng vào trưa ngày 30 Tết và đến ngày 7 tháng Giêng (âm lịch) sẽ được người làng làm lễ hạ nêu để bắt bầu cho một năm mới với mong đợi sóng yên biển lặng, vụ biển bội thu, cá được ruốc dày.

Xuân Thi