Ngổn ngang Dự án Hệ thống thủy lợi Ba Hồ - Bản Chùa. Bài 1: Nhiều hạng mục dang dở

Công trình Đập dâng Bản Chùa 1 thi công dang dở - Ảnh: L.T

Dự án Hệ thống thủy lợi Ba Hồ - Bản Chùa (Dự án Ba Hồ - Bản Chùa) thuộc Chương trình mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh giai đoạn 2016-2020 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1670/QĐ-TTg ngày 31/10/2017; UBND tỉnh phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi và điều chỉnh, bổ sung tại các Quyết định số 2517/QĐ-UBND ngày 30/10/2018, 2839/QĐ-UBND ngày 1/10/2020. Trong tổng mức đầu tư gần 263 tỉ đồng của dự án, nguồn vốn trung ương bố trí gần 253 tỉ đồng, còn lại là vốn đối ứng của tỉnh. Chủ đầu tư dự án là Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp & PTNT (nay là Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Trị).

Dự án này có rất nhiều hạng mục như: đầu tư xây dựng mới đập dâng Bản Chùa 1; nâng cấp đập dâng Bản Chùa cũ, 6 hồ chứa; hoàn thiện kênh nội đồng hệ thống thủy lợi Đá Mài - Tân Kim và hồ Bản Chùa 2; nâng cấp và xây dựng mới 18 trạm bơm, hệ thống cấp nước... Mục tiêu đầu tư của dự án là cấp nước phục vụ phát triển sản xuất nông nghiệp, tạo nguồn cấp nước sinh hoạt cho 10 xã, phường, thị trấn của huyện Cam Lộ và TP. Đông Hà (ở Đông Hà chỉ triển khai hạng mục Trạm bơm Khu phố 4, Phường 4 và Trạm bơm Đại Độ, phường Đông Giang).

Các hạng mục cấp nước được đầu tư theo hướng hiện đại, phục vụ sản xuất quy mô tập trung, chuyển đổi cơ cấu cây trồng với các sản phẩm đa dạng, có chất lượng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, ổn định đời sống Nhân dân, giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu. Cụ thể, cấp nước và tạo nguồn để tưới 1.905 ha vụ đông xuân (719 ha lúa, 1.186 ha cây trồng cạn) và 1.493 ha vụ hè thu (630 ha lúa, 863 ha cây trồng cạn).

Quy mô, mục tiêu đầu tư là như vậy nhưng đến thời điểm này, nhiều hạng mục của dự án chưa bàn giao, nằm phơi mưa phơi nắng nhiều năm, có dấu hiệu xuống cấp, hư hỏng. Trong khi đó, thời gian thực hiện cũng như nguồn vốn bố trí cho dự án đều đã kết thúc, không thể tiếp tục triển khai.

Có mặt tại công trình Đập dâng Bản Chùa 1, ở xã Cam Tuyền, huyện Cam Lộ, một trong những hạng mục chính để tích nước, cung cấp nước cho sản xuất nông nghiệp của dự án Ba Hồ - Bản Chùa có tổng mức đầu tư gần 40,59 tỉ đồng vào cuối tháng 9/2023, phóng viên nhận thấy phần móng thân đập có chỗ bị xói lở, kết cấu bê tông có dấu hiệu kém chất lượng, xuống cấp; các thiết bị điều khiển việc ngăn dòng, cấp nước bị hoen rỉ; hệ thống mương dẫn nước có nơi bị bùn đất vùi lấp, cỏ cây che khuất...

Lý giải nguyên nhân vì sao công trình này chưa được nghiệm thu, bàn giao, đưa vào sử dụng, Phó Trưởng Phòng Quản lý dự án nông nghiệp &PTNT, Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Trị Phan Ánh cho biết: Đến thời điểm này, các hạng mục chính đã hoàn thành. Tuy nhiên tuyến đường ống cấp nước tưới N1-1 thuộc hệ thống tưới tuyến chính mới chỉ thi công được 650/1.606,9 m do không có mặt bằng thi công. Hiện đơn vị đang nghiên cứu đề xuất phương án, lựa chọn điểm dừng kỹ thuật để báo cáo cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành chấp thuận nghiệm thu để bàn giao đưa vào khai thác, sử dụng.

Trạm bơm Mai Trung, ở xã Cam Chính sau nhiều năm thi công vẫn chưa hoàn thành - Ảnh: L.T

Tại xã Cam Thành, công trình Trạm bơm Tân Xuân sau mấy năm thi công với tai tiếng về những sai sót về thiết kế, chất lượng thi công, đến thời điểm này vẫn “án binh bất động”. Trưởng Ban Công tác Mặt trận thôn Tân Xuân 1 Dương Đình Tuân cho hay: “Khi công trình khởi công, người dân rất mừng nhưng rồi hẫng hụt vì đến nay trạm bơm vẫn chưa sử dụng được ngày nào. Thực tế này khiến bà con rất bức xúc vì gặp nhiều khó khăn trong sản xuất, sinh hoạt do thiếu nước”.

Được biết, công trình này có tổng mức đầu tư hơn 10 tỉ đồng. Mục tiêu của công trình là cấp nước cho 75,2 ha cây trồng cạn và cấp nước sinh hoạt cho 375 hộ với 1.628 nhân khẩu. Thông tin từ Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Trị cho biết, hiện nay bể chứa nước của công trình Trạm bơm Tân Xuân đã xuống cấp. Để đảm bảo hiệu quả đầu tư, ban đã làm việc với các cơ quan, đơn vị liên quan để xử lý và đề xuất cấp có thẩm quyền các giải pháp tiếp theo.

Ở thôn Đoàn Kết, xã Cam Chính, từ xa đã nhìn thấy tháp nước cao lừng lững gần 20 m của công trình Trạm bơm Mai Trung. Theo tìm hiểu của phóng viên, Trạm bơm Mai Trung gồm 2 giếng khoan lấy nước ngầm, nhà quản lý vận hành và satado cấp nước 70 m3, hệ thống điện hạ áp, hệ thống ống cấp nước dài gần 7.500 m và các thiết bị đi kèm. Mục tiêu của công trình là cấp nước và tạo nguồn để tưới 30 ha cây trồng cạn, cấp nước sinh hoạt cho 100 hộ.

Vậy nhưng, trong khuôn viên trạm bơm này vật liệu xây dựng ngổn ngang, nắp đậy kết cấu kỹ thuật phục vụ hệ thống cấp nước ngầm xô lệch, bên trong các ống dẫn nước chưa được đấu nối. Công trình dang dở như vậy nhưng không thấy người thi công, bảo vệ. Mặc dù vậy, tại văn bản số 2505/BQLDA-DANN ngày 11/10/2023 gửi Sở Nông nghiệp và PTNT, Ban Quản lý Dự án đầu tư xây dựng tỉnh Quảng Trị khẳng định công trình này đã thi công hoàn thành, đơn vị thi công đang hoàn thiện hồ sơ quản lý chất lượng để thực hiện các bước tiếp theo.

Theo tìm hiểu của phóng viên, ngoài 3 hạng mục trên, Dự án Ba Hồ - Bản Chùa hiện còn nhiều hạng mục dang dở, chưa được nghiệm thu, bàn giao cho địa phương quản lý, khai thác như: Trạm bơm Quật Xá 1, Đá Lả, Hiếu Bắc, Mỹ Hòa, Đâu Bình 1, Cam Phú 3...

Huy Nam - Lê Trường

Bài 2: Cây trồng “khát” nước bên hệ thống tưới nước...bỏ không!