Ngôi 'vua cờ' sắp đổi chủ

Dự kiến Giải vô địch thế giới cờ vua ở thể thức cờ tiêu chuẩn (WCC) do Liên đoàn cờ vua quốc tế (FIDE) tổ chức sẽ diễn ra trong tháng 4/2023. Đây sẽ là trận đấu giữa đại kiện tướng (GM) Ian Nepomniachtchi đến từ Nga và Ding Liren đến từ Trung Quốc, không có mặt nhà đương kim vô địch hay còn được mệnh danh là “vua cờ” Magnus Carlsen.

Trận tranh vô địch thế giới ở thể thức cờ tiêu chuẩn chỉ diễn ra 2 năm một lần, vào các năm lẻ, như 2019, 2021 và sắp tới là 2023. Chính Carlsen, khi được hỏi về giải đấu mà anh cho là danh giá nhất trong cờ vua, cũng nêu tên WCC vì độ “hiếm” của nó so với vô địch cờ nhanh, cờ chớp diễn ra mỗi năm một lần. Đây cũng là trận đấu đã làm nên tên tuổi của Carlsen vào năm 2013, sau khi anh đánh bại cựu vô địch thế giới Viswanathan Anand.

Trận đấu không còn hấp dẫn với nhà vô địch

Giải vô địch thế giới ở các thể thức cờ nhanh, chờ chớp cũng do FIDE tổ chức bao gồm nhiều đại kiện tướng thi đấu theo Swiss System. Nhưng chỉ có 2 kỳ thủ được tham gia trận tranh ngôi vô địch cờ tiêu chuẩn, đương kim vô địch và “người thách đấu”, hay người vô địch giải đấu chọn ứng cử viên được tổ chức vào các năm chẵn.

GM Magnus Carlsen và GM Ian Nepomniatchi trong trận vô địch thế giới năm 2021, trận đấu không được coi là hấp dẫn do Nepomniatchi mắc lỗi và mất phong độ thi đấu. Ảnh: chess24.

Và trong khi các nhà vô địch thế giới cờ nhanh, cờ chớp có thể không được nhiều người biết đến, thì các nhà vô địch WCC đều đi vào “huyền thoại” bộ môn cờ vua, như GM Bobby Fischer hay GM Garry Kasparov.

Dù vậy, ngay sau khi bảo vệ thành công ngôi vô địch trước Nepomniachtchi vào năm 2021, Carlsen tỏ ra không còn hứng thú với giải đấu sẽ diễn ra năm 2023. “Trừ khi GM Alireza Firouzja thắng giải chọn ứng cử viên, khả năng cao là tôi sẽ không chơi trận tranh chức vô địch thế giới tiếp theo", Carlsen nói.

Firouzja là thần đồng cờ 19 tuổi đến từ Iran. Dù mới 19 tuổi nhưng GM này liên tục đạt thành tích cao tại các giải đấu lớn và được tham gia giải ứng cử viên 2022, giải đấu gồm 8 GM với độ tuổi trung bình vào khoảng 28.

Nhiều người hâm mộ và cả các GM kỳ cựu, bao gồm Fabiano Caruana, kỳ thủ xếp hạng 6 thế giới và Hikaru Nakamura, kỳ thủ xếp hạng 5 thế giới, tin rằng tuyên bố của Carlsen khi đó chỉ là một lời hứa suông do chán nản hoặc mệt mỏi sau trận đấu. Nhưng nhiều tháng sau, Carlsen lại khẳng định sẽ không tham gia tranh vô địch thế giới.

GM Ding Liren (trái) và GM Ian Nepomniatchi trong giải chọn ứng cử viên năm nay, Nepomniatchi về nhất và Liren về nhì. Ảnh: ytimg.

“Tôi không có động lực để chơi một trận vô địch thế giới nữa, tôi không được gì nhiều từ trận đấu và cũng không đặc biệt thích nó. 4 hay 5 chức vô địch cũng không có ý nghĩa gì với tôi”, Carlsen nói trong một cuộc phỏng vấn. Nếu tiếp tục thi đấu và giành chiến thắng vào năm 2023, Carlsen sẽ là người giữ ngôi vô địch thế giới lâu nhất trong lịch sử cờ vua hiện đại.

“Vua cờ” cũng nói rằng anh cảm thấy rằng thể thức của trận đấu quá dài, gồm 14 ván cờ tiêu chuẩn, 120 phút cho 40 nước đầu tiên sau đó thêm 60 phút từ nước thứ 41. Nếu tỉ số hòa, và đa số là như vậy, 2 kỳ thủ chuyển sang trận đấu cờ nhanh, 4 ván với 25 phút mỗi ván. Nếu hòa ở cờ nhanh, ván đấu tiếp tục chuyển sang cờ chớp, 5 phút mỗi ván.

Ai sẽ là nhà vô địch thế giới mới?

Không tham gia giải vô địch thế giới, nhưng Carlsen cho biết vẫn tiếp tục chơi cờ và theo đuổi các mục tiêu mới, cụ thể là đạt mức Elo 2900. Đại kiện tướng này cũng vẫn được đánh giá là kỳ thủ mạnh nhất hiện nay và là một trong những kỳ thủ mạnh nhất mọi thời đại.

“Carlsen là kỳ thủ mạnh nhất mọi thời đại, mặc dù một số người có thể nói rằng Fischer hoặc Kasparov ở thời kỳ đỉnh cao có thể so sánh được với Carlsen”, Nakamura nói.

Kỳ thủ Trung Quốc Ding Liren tuy chỉ về nhì giải ứng cử viên nhưng được chọn tham gia WCC do đương kim vô địch Magnus Carlsen từ chối thi đấu. Ảnh: Chess.com.

Dù vậy, ngôi vô địch WCC “chính thức” vào năm sau sẽ thuộc về Ian Nepomniachtchi, GM 34 tuổi hoặc Ding Liren, GM 30 tuổi. Theo dữ liệu Chessgames, tỷ số giữa 2 kỳ thủ này ở thể thức cờ tiêu chuẩn đang là 3-2 nghiêng về Nepomniachtchi, với 8 trận hòa. Nakamura đánh giá lợi thế sẽ thuộc về Nepomniatchi nếu Liren không thể giành lợi thế sau 6 ván cờ tiêu chuẩn đầu tiên.

Trong 2 giải chọn ứng cử viên gần đây nhất, vào năm 2020 và năm nay, Nepomniachtchi đều vượt qua các GM hàng đầu để giành vị trí thứ nhất. Tuy nhiên trong trận tranh ngôi vô địch với Carlsen vào năm 2021, GM này đi nước sai nghiêm trọng dẫn đến mất quân ở ván đấu thứ 6, sau đó thi đấu không ổn định dẫn đến nhiều ván thua liên tiếp.

Đây là lần đầu tiên Trung Quốc có đại diện tham gia WCC, và chu kỳ vô địch thế giới này tỏ ra đặc biệt thuận lợi với Ding Liren. Kỳ thủ này gần như đã bỏ lỡ cơ hội đánh giải ứng cử viên trong giai đoạn đỉnh cao sự nghiệp, nhưng đã “gỡ gạc” được tấm vé tham gia giải chọn ứng cử viên sau khi GM Sergey Karjakin bị loại phút chót do phát ngôn gây tranh cãi về vấn đề Nga - Ukraine.

Dù vậy, Liren chỉ về nhì và đáng nhẽ sẽ không được đánh trận vô địch thế giới, cho đến khi Carlsen bỏ giải và FIDE chọn người về nhất và về nhì giải ứng cử viên để tham gia WCC 2023.

Hoàng Nam