Ngôi nhà trí tuệ - Hình mẫu tiêu biểu ở nông thôn mới Hà Tĩnh

Mô hình Ngôi nhà trí tuệ, mặc dù đã được triển khai từ năm 2018 ở một số địa phương, theo hình thức thí điểm. Hầu hết các mô hình quản lý chưa có sự tham gia của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương. Hoạt động của Ngôi nhà trí tuệ lúc đó cơ bản chỉ là tạo không gian đọc sách, học tập cộng đồng… và được xây dựng tại nhà riêng của một số người dân có tâm huyết với cộng đồng xung quanh.

Gần 3 năm trở lại đây, mô hình Nhà văn hóa cộng đồng – Ngôi nhà trí tuệ ở tỉnh Hà Tĩnh đã phát triển nhanh chóng và hiện nay mô hình này đang được nhiều địa phương trong cả nước đến học tập triển khai.

Những Ngôi nhà trí tuệ tại tỉnh Hà Tĩnh được hình thành ngay tại các Nhà văn hóa cộng đồng, phát huy hết công năng của các thiết chế văn hóa theo tiêu chí Nông thôn mới, để từ đó tạo thành “sân chơi” đa dạng ngay tại cộng đồng dân cư, với hạt nhân là Nhà văn hóa thôn/tổ dân phố.

Nhà văn hóa thôn Thành Phú, xã Xuân Thành (Nghi Xuân - Hà Tĩnh) cũng là nơi mô hình Ngôi nhà trí tuệ được xây dựng tích hợp.

Xã Xuân Thành đã về đích Nông thôn mới kiểu mẫu nên được Văn phòng NTM tỉnh Hà Tĩnh hỗ trợ 100 triệu đồng xây dựng Ngôi nhà trí tuệ để người dân tiếp cận các thông tin, sử dụng máy tính, TV điều hành, camera an ninh, máy chiếu, bàn ghế, tủ sách học tập, nhà trưng bày nông cụ, tư liệu sản xuất, dụng cụ sinh hoạt...

Nhà trưng bày nông cụ, dụng cụ sinh hoạt, tư liệu sản xuất là một phần thuộc Ngôi nhà trí tuệ thôn Thành Phú.

Ông Phan Xuân Thắng, bí thư chi bộ thôn Thành Phú cho biết rất nhiều những dụng cụ sản xuất của người dân xưa kia nay gần như không còn sử dụng trong đời sống, sản xuất nữa nên khu vực trưng bày rất có ý nghĩa để con cháu biết được đời sống sinh hoạt, sản xuất của cha ông.

Tủ sách gồm hàng ngàn cuốn sách (có sự kiểm duyệt, lựa chọn phù hợp với độ tuổi) vẫn đang được bổ sung theo thời gian là nơi người dân, các cháu học sinh đến đọc, nghiên cứu miễn phí phục vụ học tập, sản xuất...

Hai bộ máy vi tính để người dân, các cháu học sinh sử dụng đọc tin tức, những tài liệu nhằm nâng cao kiến thức, văn hóa và phục vụ thiết thực cho nhu cầu học tập, công việc mỗi cá nhân.

Hệ thống loa đài hiện đại phục vụ hội họp, các lễ kỷ niệm...

Khu vực thư viện còn là nơi trưng bày bằng khen, giấy khen những thành tích của chính quyền, người dân thôn Thành Phú đã đạt được để tôn vinh, khơi dậy niềm tự hào trong mỗi người dân trong thôn. Theo bí thư thôn Phan Xuân Thắng thì từ đầu năm 2023 đến nay đã có gần 20 đoàn khách trong, ngoài tỉnh đến tham quan mô hình Ngôi nhà trí tuệ của thôn để học hỏi, rút kinh nghiệm.

Công trình nhà văn hóa thôn Kiều Văn, xã Xuân Phổ (Nghi Xuân- Hà Tĩnh) được xây dựng khang trang, rộng rãi với đa chức năng. Ngoài hội trường chính phục vụ sinh hoạt, hội họp định kỳ của người dân trong thôn, công trình còn bố trí khu vực riêng để làm thư viện với hàng nghìn đầu sách các loại, 2 bộ máy vi tính; khu vực để trưng bày vật dụng đã gắn bó với cuộc sống thường ngày của người dân nơi đây.

Ngôi nhà trí tuệ thôn Kiều Văn theo mô hình ở tỉnh Hà Tĩnh cũng được tích hợp trong Nhà văn hóa thôn.

Không gian trưng bày nông cụ, tư liệu sản xuất, sinh hoạt của người dân địa phương thôn Kiều Văn.

Cũng như những thôn thuộc các xã đã cán đích,, đang phấn đấu đạt NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu... ở tỉnh Hà Tĩnh, thôn Kiều Văn đã áp dụng và có hệ thống Truyền thanh thông minh ngay tại Nhà văn hóa thôn - một tiêu chí phải có của NTM nâng cao, kiểu mẫu.

Thư viện miễn phí tại Ngôi nhà trí tuệ thôn Kiều Văn.

Từ các hoạt động của những Ngôi nhà trí tuệ tại Hà Tĩnh cho thấy, mô hình không chỉ dừng lại là nơi học tập suốt đời cho mọi tầng lớp Nhân dân mà còn là nơi lưu giữ, duy trì, bảo tồn, phát huy các giá trị, bản sắc văn hóa từ ngàn đời của mỗi địa phương