Ngôi làng 'cổ tích'

Lô Lô Chải nằm nép mình dưới chân Núi Rồng, cách cột cờ Lũng Cú 1 km, thuộc xã Lũng Cú, huyện Ðồng Văn, tỉnh Hà Giang.

Con đường dẫn vào làng khá nhỏ và thoai thoải dốc, Lô Lô Chải hiện ra với những căn nhà trình tường lợp ngói âm dương ba gian đã trải qua hàng trăm năm tuổi.

Khám phá Lô Lô Chải là khám phá những màu sắc văn hóa đặc trưng của vùng đất này. Với 90% dân cư là đồng bào Lô Lô, ngôi làng gần như giữ được vẹn nguyên những nét văn hóa rất riêng của người Lô Lô, từ kiến trúc nhà trình tường, các nghề thuyền thống như: thêu, làm mộc... tới các lễ hội truyền thống như: lễ cúng Thần rừng, lễ mừng lúa mới, lễ mừng nhà mới và các điệu múa dân gian.

Nhà trình tường của người Lô Lô chủ yếu được xây bằng đất sét và đất thịt, mỗi bức tường dày 50-60 cm, mùa đông thì ấm, mùa hè thì mát nên còn được gọi là nhà “hai mùa”. Móng nhà được gia cố bằng những tảng đá cuội, dựng gỗ làm khuôn rồi nện chặt các bức tường bằng đất, sau đó là lợp mái bằng ngói âm dương. Những ngôi nhà của người Lô Lô mang nét đặc trưng và vẻ đẹp tinh xảo trong kiến trúc, kỹ thuật làm nhà của đồng bào dân tộc miền núi. Hiện làng Lô Lô Chải còn 37 căn nhà trình tường được giữ nguyên kiến trúc với tuổi thọ hơn trăm năm tuổi.

Khi tới làng văn hóa Lô Lô Chải, du khách có thể khoác thử những bộ váy áo cầu kỳ, sặc sỡ - sản phẩm của sự cần cù, chịu khó với đôi bàn tay khéo léo của những người phụ nữ Lô Lô. Tuy ngày nay có rất nhiều loại vải được bày bán nhưng phụ nữ Lô Lô vẫn yêu thích những loại vải do chính mình dệt và nhuộm từ các loại củ, lá rừng. Hoa văn, họa tiết trên trang phục đều do các bà, các chị tự thêu tay. Ðể làm nên một bộ váy áo truyền thống phải mất 2-3 năm với nhiều công đoạn công phu và tỉ mẩn, vì vậy mà giá bán mỗi bộ trang phục truyền thống của người Lô Lô hiện tại lên đến hơn 15 triệu đồng.

Một bộ trang phục truyền thống của phụ nữ Lô Lô là sự kết hợp của nhiều chi tiết như khăn đội đầu, quần, áo, dây lưng, yếm quần, khăn tay, xà cạp... và các loại trang sức.

Tháng 11/2018, Lô Lô Chải được công nhận là Làng Văn hóa - Du lịch cộng đồng và năm 2022 được công nhận là Làng Văn hóa - Du lịch tiêu biểu gắn với Chương trình OCOP.

Hiện nay, người dân Lô Lô làm du lịch dần trở nên chuyên nghiệp hơn. Những nếp nhà trình tường xưa cũ trở thành phòng nghỉ có giá hàng trăm đến cả triệu đồng mỗi đêm, người dân đã biến những ngôi nhà cổ thành homestay trang bị đầy đủ những vật dụng hiện đại để đáp ứng nhu cầu của du khách. Những nương ngô, nương rau do chính người dân trồng được sử dụng làm thực phẩm tươi xanh phục vụ khách du lịch. Mỗi người dân Lô Lô chất phác, thật thà, mến khách đều là một hướng dẫn viên thân thiện.

Làng Lô Lô Chải là địa điểm yên bình, lặng lẽ hiếm có trong sự phát triển mạnh mẽ du lịch của Hà Giang hiện tại.

Hãy một lần đến Lô Lô Chải để đến chốn bình yên, tắt hết điện thoại, thư thả ngồi trước hiên nhà nhâm nhi tách trà, ly rượu, đọc vài trang sách, tìm về chính mình, tạm gác lại âu lo và đắm mình vào một miền cổ tích.

Huỳnh Anh thực hiện