Nghị định 20/2017/NĐ-CP: Công cụ chống chuyển giá mới

DN sẽ bị ấn định thuế nếu kê khai không trung thực, không đầy đủ về GDLK. Ảnh: Thùy Linh.

Việc ra đời của Nghị định 20 đã tổng kết đánh giá được 10 năm thực hiện việc quản lý các GDLK và chống chuyển giá, là công cụ tốt để có một khung khổ pháp luật ngăn ngừa hiện tượng chuyển giá và sai lệch kết quả kinh doanh, do vậy hạn chế được việc cạnh tranh không lành mạnh giữa các DN nước ngoài với DN Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam:

Theo bà Nguyễn Thị Lan Anh - Phó Vụ trưởng Vụ Thanh tra, Tổng cục Thuế, các quy định được đưa ra trong Nghị định 20 được xây dựng trên cơ sở phát huy những quy định về quản lý GDLK mang lại kết quả trong thời gian qua, khắc phục một số điểm vướng mắc trước đây và cập nhật, bổ sung các giải pháp quản lý mới được BEPS (Chương trình hành động chống xói mòn cơ sở thu thuế và chuyển lợi nhuận).

Một trong những nội dung quan trọng và cũng được coi là một giải pháp sẽ phát huy hiệu quả lớn trong thực tế là việc yêu cầu các DN chuẩn bị hồ sơ xác định giá GDLK gồm ba cấp, nhằm thu thập thêm thông tin về thuế của các công ty đa quốc gia. Cụ thể, người nộp thuế phải chuẩn bị và lưu trữ Hồ sơ thông tin tập đoàn toàn cầu, Hồ sơ quốc gia và Báo cáo lợi nhuận liên quốc gia. Các hồ sơ này sẽ nâng cao chất lượng quản lý rủi ro giá chuyển nhượng cho cơ quan Thuế, đồng thời giảm gánh nặng chi phí tuân thủ cho người nộp thuế qua cơ chế phối hợp trao đổi thông tin giữa các nước.

Đặc biệt, người nộp thuế phải cung cấp Báo cáo lợi nhuận liên quốc gia trong trường hợp công ty mẹ tối cao có nghĩa vụ phải chuẩn bị và nộp báo cáo này cho cơ quan Thuế nước sở tại hoặc trong trường hợp người nộp thuế chính là công ty mẹ tối cao có trụ sở đặt tại Việt Nam và có doanh thu hợp nhất toàn cầu từ 18.000 tỷ đồng trở lên.

Giải thích căn cứ đưa ra “ngưỡng” 18.000 tỷ đồng, bà Lan Anh cho hay, trong quá trình xây dựng chính sách, cơ quan soạn thảo đã thu thập những kinh nghiệm quốc tế và tổng kết, đánh giá hiện trạng tại Việt Nam để đưa ra nền tảng pháp lý cho phù hợp. Việc yêu cầu các công ty mẹ tối cao có trụ sở chính tại Việt Nam có ngưỡng doanh thu hợp nhất toàn cầu từ 18.000 tỷ đồng trở lên phải có nghĩa vụ lập báo cáo lợi nhuận liên quốc gia cũng xuất phát từ việc nghiên cứu, đúc rút kinh nghiệm quốc tế. Hiện nay, con số này ở nhiều nước đang duy trì khoảng 750 triệu Euro. Bên cạnh quy định này, sắp tới cơ quan Thuế các nước cũng sẽ có cơ chế trao đổi thông tin để đảm bảo việc quản lý được hiệu quả, minh bạch hơn.

Ngoài ra, Nghị định 20 đã đưa ra các nguyên tắc để xác định giá giao dịch liên kết như: Phân tích, so sánh với các giao dịch độc lập; nguyên tắc bản chất quyết định hình thức để xác định đúng bản chất giao dịch liên kết có tính chất tương đồng với các đối tượng so sánh độc lập; phân tích, so sánh phải đảm bảo tính tương đồng giữa đối tượng so sánh độc lập và giao dịch liên kết; áp dụng phương pháp đối chiếu, rà soát… đối với các yếu tố so sánh để lựa chọn các đối tượng so sánh độc lập. Các yếu tố so sánh cần phân tích gồm: Đặc tính sản phẩm, chức năng hoạt động, điều kiện hợp đồng và điều kiện kinh tế khi phát sinh giao dịch. Các phương pháp cụ thể làm căn cứ xác định giao dịch liên kết gồm: Phương pháp so sánh giá giao dịch độc lập, phương pháp so sánh tỷ suất lợi nhuận của người nộp thuế với tỷ suất lợi nhuận của các đối tượng so sánh độc lập, phương pháp phân bổ lợi nhuận.

Nếu phát hiện vi phạm như không kê khai, kê khai không đầy đủ thông tin; cung cấp không đầy đủ thông tin hồ sơ xác định giá GDLK; sử dụng các thông tin về giao dịch độc lập không trung thực, không đúng thực tế để phân tích so sánh, kê khai xác định giá GDLK hoặc dựa vào các tài liệu, dữ liệu và chứng từ không hợp pháp, không hợp lệ hoặc không nêu rõ nguồn gốc xuất xứ để xác định mức giá, tỷ suất lợi nhuận hoặc tỷ lệ phân bổ lợi nhuận áp dụng cho GDLK,... cơ quan Thuế sẽ ấn định thuế đối với người nộp thuế.

Những nội dung này sẽ được Bộ Tài chính hướng dẫn cụ thể hơn trong Thông tư hướng dẫn chi tiết Nghị định 20 để người nộp thuế và cơ quan Thuế xác định rõ ràng hơn.

Từ năm 2010 đến hết năm 2015, ngành Thuế đã thanh tra, kiểm tra và thực hiện điều chỉnh xác định giá thị trường đối với 130 DN, điều chỉnh giảm lỗ khoảng 2.962 tỷ đồng, điều chỉnh tăng thu nhập chịu thuế là 3.430 tỷ đồng, truy thu 724 tỷ đồng. Qua thực tế thanh tra, kiểm tra, cơ quan Thuế cũng nhận thấy, việc các quy định về quản lý thuế đối với DN có GDLK dần dần được quy chuẩn, hành lang pháp lý cũng rõ ràng hơn nên các DN đầu tư nước ngoài đã có ý thức hơn trong việc kê khai theo đúng quy định. Từ đó các DN đã sớm phát hiện và điều chỉnh các thông số của DN mình trước khi cơ quan Thuế đến thanh tra, kiểm tra.

Hồng Vân