Ngày 29.2 là ngày đặc quyền của phụ nữ 4 năm mới có 1 lần mà ít người biết

Có thể bạn đã quen nghe rằng Trái đất phải mất 365 ngày để hoàn thành một vòng quay quanh mặt trời, nhưng hành trình đó thực sự kéo dài hơn 365 ngày một chút. Năm nhuận giúp giữ cho lịch 12 tháng khớp với chuyển động của Trái đất quanh Mặt trời.

Sau bốn năm, số giờ còn lại cộng lại sẽ thành cả ngày. Trong năm nhuận, chúng ta thêm ngày bổ sung này vào tháng 2, khiến tháng 2 có 29 ngày thay vì 28 ngày như thường lệ.

Ý tưởng về việc cập nhật hằng năm có từ thời La Mã cổ đại, nơi người ta có lịch 355 ngày thay vì 365 vì nó dựa trên các chu kỳ và tuần trăng. Họ nhận thấy rằng lịch của họ không đồng bộ với các mùa, vì vậy họ bắt đầu thêm một tháng mà họ gọi là Mercedonius, hai năm một lần để bù đắp những ngày còn thiếu.

Vào năm 45 TCN, hoàng đế La Mã Julius Caesar đã đưa ra lịch mặt trời, dựa trên lịch được phát triển ở Ai Cập. Cứ bốn năm một lần, tháng hai lại nhận được thêm một ngày để giữ cho lịch phù hợp với hành trình Trái Đất quay quanh Mặt Trời. Để vinh danh Caesar, hệ thống này vẫn được gọi là lịch Julian.

Nhưng đó không phải là điều chỉnh cuối cùng. Thời gian trôi qua, con người nhận ra rằng hành trình của Trái đất không chính xác là 365,25 ngày - nó thực sự mất 365,24219 ngày, tức là ít hơn khoảng 11 phút. Vì vậy, cứ bốn năm lại thêm một ngày thực sự là một sự điều chỉnh nhiều hơn mức cần thiết.

Năm 1582, Giáo hoàng Gregory XIII đã ký một sắc lệnh thực hiện một điều chỉnh nhỏ. Vẫn sẽ có một năm nhuận cứ bốn năm một lần, ngoại trừ những năm "thế kỷ" – những năm chia hết cho 100, như 1700 hoặc 2100. Những "năm thế kỷ" này là ngoại lệ vì tuy chia hết cho 4 nhưng sẽ không có ngày nhuận vào 29.2. Nhưng năm 2000 vừa qua vẫn có ngày 29.2 vì lại có ngoại lệ trong ngoại lệ tức là những năm chia hết cho 400 thì tuy chúng là năm “thế kỷ” nhưng vẫn có ngày 29.2.

Nghe có vẻ hơi giống một bài toán, nhưng sự điều chỉnh này đã khiến lịch càng chính xác hơn – và từ thời điểm đó trở đi, nó được gọi là lịch Gregorian.

Điều gì sẽ xảy ra nếu chúng ta không có năm nhuận?

Nếu lịch không thực hiện sự điều chỉnh nhỏ thêm ngày 29.2 bốn năm một lần, nó sẽ dần dần không còn phù hợp với các mùa.

Qua nhiều thế kỷ, điều này có thể dẫn đến các điểm chí (xuân chí, hạ chí…) và điểm phân (xuân phân, hạ phân) xảy ra ở những thời điểm khác với dự kiến. Thời tiết mùa đông có thể phát triển theo lịch thể hiện mùa hè và nông dân rơi vào bối rối không biết khi nào nên gieo hạt. Có thể nói nếu không có năm nhuận, lịch của chúng ta sẽ dần mất kết nối với các mùa.

Các loại lịch khác trên thế giới đều có cách tính thời gian riêng. Lịch Do Thái, được điều chỉnh bởi cả Mặt Trăng và Mặt Trời, giống như một bài toán lớn có chu kỳ 19 năm. Thỉnh thoảng, nó sẽ thêm một tháng nhuận để đảm bảo rằng các lễ kỷ niệm đặc biệt diễn ra vào đúng thời điểm.

Lịch Hồi giáo thậm chí còn độc đáo hơn. Nó tuân theo các giai đoạn của Mặt trăng và không thêm ngày. Vì một năm âm lịch chỉ dài khoảng 355 ngày nên những ngày quan trọng trong lịch Hồi giáo sẽ sớm hơn 10 đến 11 ngày mỗi năm theo dương lịch.

Ví dụ, tháng Ramadan, tháng ăn chay của người Hồi giáo, rơi vào tháng thứ chín theo lịch Hồi giáo. Năm 2024 sẽ diễn ra từ ngày 11.3 đến ngày 9.4; năm 2025 diễn ra từ ngày 1-29.3; và vào năm 2026, nó sẽ được tổ chức từ ngày 18.2 đến ngày 19.3.

Thiên văn học có nguồn gốc như kênh huyền bí để tính toán cuộc sống hằng ngày của chúng ta, liên kết các sự kiện xung quanh chúng ta với các thiên tượng. Khái niệm năm nhuận minh họa việc con người ngay từ thời xa xưa đã tìm thấy trật tự trong những điều kiện có vẻ hỗn loạn như thế nào.

Các công cụ đơn giản, không phức tạp nhưng hiệu quả, được sinh ra từ những ý tưởng sáng tạo của các nhà thiên văn học cổ đại và những người có tầm nhìn xa, đã cung cấp thoáng qua những cái nhìn đầu tiên để hiểu được bản chất vũ trụ bao quanh chúng ta. Một số phương pháp cổ xưa, chẳng hạn như đo sao và danh sách các đối tượng thiên văn, vẫn tồn tại cho đến ngày nay, tiết lộ bản chất vượt thời gian trong hành trình tìm hiểu thiên nhiên của chúng ta.

Công việc này thật thú vị nhưng cũng vô cùng khiêm nhường; nó liên tục cho thấy rằng trong bản đồ vũ trụ lớn, cuộc sống của chúng ta chỉ chiếm một lát cắt rất nhỏ trong cả không gian và thời gian – ngay cả trong những năm nhuận khi chúng ta thêm ngày đó vào.

Anh tú