Ngành hàng nông sản thực phẩm có đủ sức 'biến nguy thành cơ'?

Khảo sát mới đây về tình hình hoạt động của các doanh nghiệp (DN) nước mắm truyền thống ở Phú Quốc (Kiên Giang) cho thấy, các DN đang gặp nhiều khó khăn trong các đợt dịch Covid-19 vừa qua.

“Soi” khả năng chống chịu

Đặc biệt là tình hình chuỗi cung ứng bị đứt gãy, hàng hóa sản xuất ra không giao được cho khách hàng. Nguyên vật liệu, bao bì không về được nhà máy do việc “ngăn sông, cấm chợ”, giấy đi đường, giấy phép… hoặc do nhà cung cấp, đối tác bị phong tỏa, ngừng sản xuất.

Để "biến nguy thành cơ” nhằm “sống chung” với dịch Covid-19 đòi hỏi các DN, HTX trong ngành hàng nông sản thực phẩm linh động hơn trong phương thức sản xuất kinh doanh.

Từ đầu năm nay, doanh thu của các DN nước mắm truyền thống tại Phú Quốc đã sụt giảm từ 30 – 50%. Đặc biệt, khi dịch bùng mạnh từ đầu tháng 7/2021 và kéo dài cho đến nay, có những hộ sản xuất nước mắm truyền thống chỉ cung cấp nguyên liệu là chính, không có thành phẩm phân phối ra thị trường, không có doanh thu. Lý do là bởi các chợ truyền thống bị đóng cửa và nhiều siêu thị bị phong tỏa.

Với các DN nhà thùng nhỏ, cung cấp nguyên liệu cũng gặp khó vì khách hàng ngừng hoạt động do không đáp ứng được các quy định "3 tại chỗ". Hoặc chính doanh số của khách hàng cũng bị giảm nên không nhập hàng.

Đó cũng là khó khăn chung của các DN sản xuất nước mắm truyền thống trên cả nước. Vấn đề đặt ra là thời gian tới, liệu DN có đủ sức thích nghi với hoàn cảnh mới, biến chuyển trước nguy nan của đại dịch thành cơ hội để thâm nhập thị trường tốt hơn?

Nhiều ý kiến cho rằng, để biến "nguy" thành "cơ", các DN trong lĩnh vực này nên linh động biện pháp ứng phó, cũng như đẩy mạnh áp dụng số hóa hoạt động đánh bắt, sản xuất, kinh doanh trong ngành nước mắm.

Như băn khoăn của Ts. Trần Thị Dung, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội nước mắm truyền thống Việt Nam, các DN làm nước mắm truyền thống còn yếu và thiếu trong việc chuyển đổi số, nên thời gian tới rất cần cải thiện nhiều về việc này.

Ông Vũ Văn Cao, nguyên giám đốc CTCP Chế biến Dịch vụ Thủy sản Cát Hải cho biết, tuy mùa dịch Covid-19 này, công ty có thích ứng với cơ chế của các địa phương để đưa hàng hóa lưu thông. Tuy nhiên, việc ứng dụng số hóa của nước mắm Cát Hải hiện đang chậm so với các DN khác, có làm nhưng rất khiêm tốn và vẫn làm thủ công nhiều.

Sức chống chịu khiêm tốn của các DN nước mắm truyền thống cũng phảng phất phần nào “sức khỏe” của các DN, hợp tác xã (HTX) trong ngành hàng nông sản thực phẩm giữa mùa dịch này. Cho nên, khi bàn đến việc biến "nguy" thành "cơ" đối với các DN, HTX là cả thách thức lớn khi đang chịu cảnh sức cùng lực kiệt.

Thay đổi phương thức kinh doanh phù hợp

Điều này càng đòi hỏi các DN, HTX trong ngành hàng nông sản thực phẩm cần linh động hơn nữa trong các giải pháp, hoạt động sản xuất kinh doanh để thích nghi với hoàn cảnh mới, và cũng để giúp cho việc tiêu thụ nông sản được khơi thông tốt hơn.

Chẳng hạn như HTX thanh long sạch Hòa Lệ ở huyên Hàm Thuận Bắc (tỉnh Bình Thuận) mới đây đã tự tìm các phương thức tiêu thụ trái thanh long tươi trong bối cảnh do ảnh hưởng của dịch Covid -19 nên việc xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc gặp nhiều khó khăn, giá bán thấp.

Theo đó, HTX vừa cho ra 2 dòng sản phẩm kem tươi thanh long trắng và kem tươi thanh long đỏ sau 5 tháng liên kết với chuyên gia làm kem tươi ở Tp.HCM.

Như chia sẻ của ông Đỗ Thanh Hiệp, Giám đốc HTX thanh long sạch Hòa Lệ, có hơn 60% thịt trái thanh long ruột đỏ hoặc trắng được thu hái từ vùng trồng GlobalGAP của HTX được dùng làm nguyên liệu chế biến sản phẩm kem tươi mới này. Giá bán 2 dòng sản phẩm kem tươi thanh long trắng và đỏ cũng vừa túi tiền của người tiêu dùng.

Rõ ràng, cách thích ứng của HTX rất đáng khích lệ khi quyết tâm đầu tư vào khâu chế biến. Tỉnh Bình Thuận hiện có hơn 30.000ha đất trồng thanh long, cho ra khoảng 60.000 tấn trái mỗi năm. Để đầu ra được bền vững cần có thêm nhiều HTX, DN trong ngành hàng nông sản thực phẩm đầu tư vào chế biến sâu.

Bởi thực tế ở tỉnh này, đa số các HTX, DN trong ngành hàng nông sản thực phẩm đều có quy mô nhỏ, công suất còn thấp, công nghệ chế biến chưa hiện đại nên hiệu quả kinh tế đem lại vẫn chưa tương xứng với tiềm năng. Cho nên, để cho nguy nan của trái thanh long trong thời điểm này biến chuyển thành cơ hội đòi hỏi sự nỗ lực nhiều hơn nữa từ các DN, HTX.

Không những vậy, trong khó khăn về đầu ra của ngành hàng nông sản thực phẩm, để có thể "sống chung" với đại dịch đang rất cần vai trò linh động, thay đổi phương thức kinh doanh phù hợp của các DN và HTX.

Điều này có thể tham khảo cách làm hiệu quả của Công ty TNHH MTV Rau củ quả Minh Long ở huyện Chợ Gạo (Tiền Giang) khi mà mùa dịch này dù đối mặt nhiều khó khăn nhưng đơn hàng vẫn tăng gấp đôi so với trước lúc xảy ra đợt dịch bệnh lần 4, đối tác mới tìm đến công ty khá nhiều.

Bình quân mỗi ngày, DN này tiêu thụ 10 - 20 tấn nông sản giao đi các thị trường như Tp.Cần Thơ, Tp.HCM, Đồng Nai, Bến Tre…

Theo Giám đốc Lê Hữu Trang, đó là nhờ công ty biến những khó khăn của dịch bệnh thành cơ hội khi thay đổi trong tư duy kinh doanh phù hợp với diễn biến thị trường. Trong đó, phải kể đến việc kênh bán hàng trực tuyến của công ty được đẩy mạnh hơn so với trước kia, qua đó giúp tiêu thụ tốt nhiều mặt hàng nông sản thực phẩm.

Thế Vinh

Bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết số 84/NQ-CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ.