Ngành du lịch đầu năm: Những nỗi niềm trăn trở

Khởi động tích cực khắp cả nước

Thông tin từ Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cho hay dịp nghỉ tết Nguyên Đán vừa qua (từ ngày 8/2 - 14/2), ngành du lịch cả nước ước đón và phục vụ 10,5 triệu lượt khách nội địa (tăng 16,6% so với cùng kỳ năm 2023); trong đó có khoảng 3,5 triệu lượt khách lưu trú (tăng 75% so với cùng kỳ năm 2023). Đặc biệt, ngành du lịch ghi nhận lượng khách quốc tế đến tăng cao ở nhiều địa phương trên toàn quốc.

Du lịch TP.HCM dù chỉ tăng 5,9% lượng khách (1,8 triệu) và 4% doanh thu (6.550 tỉ) so với Tết 2023 nhưng vẫn bỏ xa các tỉnh. Hà Nội tăng 21,16% lượng khách (653.000); 35,1% doanh thu (2.350 tỉ). Đà Nẵng tăng 37% lượng khách (402.000); doanh thu 1.580 tỉ. Khánh Hòa tăng 42% lượng khách (630.000) doanh thu tăng 35% (880 tỉ)...

Đón khách quốc tế nhiều nhất là Đà Nẵng 177.000, bằng 79% lượng khách nội địa. Ninh Bình 115.000, tăng 390%, bằng 24% lượng khách nội địa. Hà Nội 103.000, tăng 220%, bằng 19% lượng khách nội địa. Quảng Nam 97.000, bằng 47% lượng khách nội địa. TPHCM 75.000, bằng 4,35% lượng khách nội địa...

Du lịch TP.HCM luôn tiên phong với nhiều nỗ lực cải thiện dịch vụ, tạo thêm tour mới. Khai trương tuyến tàu buýt 2 tầng du ngoạn sông Sài Gòn, mở thêm các tour đường thủy, tour “Nhà Bè Nghìn lẻ một đêm”, các tour “Ẩm thực đêm”, phục dựng chợ Xuân “Trên bên dưới thuyền” xưa ở bến Bình Đông, tham quan trụ sở UBND thành phố, trải nghiêm thử với tàu cao tốc; làm mới đường sách Nguyễn Văn Bình với nhiều hoạt động ấn tượng như lì xì sách đầu năm, phố Ông Đồ, giao lưu tác giả - tác phẩm...

Sát Tết, lãnh đạo và Sở Du lịch TP.HCM có nghĩa cử đẹp, bao tiêu hoa chưa kịp bán hết ở chợ hoa Xuân bến Bình Đông. Ước gì việc làm này được nhân rộng thêm để bà con nông dân ai cũng có Tết nghĩa tình. Càng ước TP.HCM, nhất là khu trung tâm bớt trang trí hoa giả, dùng hoa thật; vừa có hồn, vừa giúp bà con nông dân bán được hoa nhiều hơn.

Đường hoa thuận thiên trước vườn mai 200 cội ở ấp Hòa Bình, xã Long Thắng, huyện Lai Vung, Đồng Tháp

Trước Tết khắp nơi đều nỗ lực nâng cấp cơ sở hạ tầng, chất lượng dịch vụ, mở thêm nội dung; tìm cách thu hút khách. Các điểm đến đều tất bật vì lượng khách gia tăng.

Bản Sin Suối Hồ (người H’Mong. Phong Thổ, Lai Châu); miền núi, cách biên giới Trung Quốc 3km; đón hơn 10.000 khách đến tham quan, dù dân bản chỉ 736 người. 500 chỗ ngủ homestay trong bản đêm nào cũng kín khách. Tết này, bản làm hẳn sân khấu lộ thiên, giữa quảng trường nhỏ như sân vân động, nơi diễn ra các hoạt động lễ hội Lồng Tồng.

Bản Thái Hải (người Tày, thành phố Thái Nguyên) đưa hơn 60 nghệ nhân về Hà Nội; tổ chức tết Tày “Buon Chieng Pi Mau” ở Hoàng thành Thăng Long trước Tết và Làng Văn hóa các Dân tộc Việt Nam ở Khu Du lịch Đồng Mô (thị xã Sơn Tây).

Một góc lễ hội Lồng Tồng mồng 7 Tết ở Sin Suối Hồ, Phong Thổ, Lai Châu

Nhiều homestay và gardenstay được hoàn thiện, làm phòng riêng, mở thêm cookingclasses và các dịch vụ du lịch nông nghiệp để khách trải nghiêm như Minh Thơ (Mai Hịch), A Páo (Pà Cò), Y Múa (Hang Kia) cùng ở Mai Châu, Hòa Bình; A Chu (Hua Tạt, Vân Hồ, Sơn La); Hợp Thành (thành phố Lào Cai)...

Khu di tích chùa Hương (Can Lộc, Hà Tĩnh); khởi dựng từ thế kỷ XIII, tấp nập khách các tỉnh hành hương. Lưu trú ở Vườn Quốc gia Cát Tiên ở được nâng chất, có thêm khu trưng bày hình ảnh mới nhất về vườn của bẫy ảnh quốc tế. Lượng khách đến Bình Thuận khá khiêm tốn so với nhiều tỉnh nhưng chất lượng, đa phần là khách lưu trú.

Các đường quê nông thôn mới Tây Nam bộ ấn tượng, gần gũi và chân mộc. Nhiều nơi phục dựng chợ quê, tạo hiệu quả bất ngờ tử nhà tổ chức đến người dân. Đường phố ngày bung sắc hoa, phả hương đêm vào “đèn hoa” trang trí. Nhiều đường hoa thuận thiên, đẹp ngỡ ngàng. Đẹp nhất là vươn mai hơn 200 cội, vàng rực cả đất trời ở ấp Hòa Bình, xã Long Thắng, Lai Vung, Đồng Tháp.

“Cà phê doanh nhân - doanh nghiệp”, còn gọi là “Cà phê Chủ tịch” miễn phí trong khuôn viên UBND tỉnh Đồng Tháp, thế giới chưa đâu có. Tết thành điểm check in của du khách. Ngày thường từ 6g45 - 7g30, Chủ tịch và lãnh đạo tỉnh cùng tiếp doanh nghiệp và người dân đến đề đạt ý kiến, tháo gỡ vướng mắc, du khách có thể vào tham quan thoải mái. Mô hình được Đồng Tháp nhân rộng, từ xã phường đến huyện, thị, thành phố. Trụ sở nào cũng có tiểu cảnh Xuân, mở của mời dân vào check-in và gặp gỡ chính quyền.

Chủ tịch tỉnh Đồng Tháp (áo trắng, ở giữa) cùng nhóm khách từ TP.HCM chiều mồng 6 Tết

Về Tam Nông, mùa nước ròng, gặp hàng ngàn chim trời du Xuân kiếm ăn, hồn nhiên và dạn dĩ, từ sớm tinh mơ. Đón binh minh, ngắm chim, xem bông súng nở, thưởng thức cháo nếp thơm xanh mùi dứa với dưa kiệu, khô lóc nướng, hột vịt muối là đặc sản dân dã của vùng đất Sen hồng. Chủ tịch Đồng Tháp Phạm Thiện Nghĩa tiếp nhóm khách Sài Gòn suốt hai giờ chưa dứt, thân thiện và chân tình đến khó tin.

Bình minh ở Tràm Chim Tam Nông

Về U Minh Hạ (Cà Mau), trekking rừng tràm, trải nghiệm gác kèo ong, nghía và phân biệt các loại tổ ong ruồi, ong mật, ong vò vẽ; đi “ăn ong” (dùng khói vào tổ ong lấy mật), đi thăm và gỡ lọp, lờ, ống trúm...; cùng nhau chế biến các chiến lợi phẩm với rau vườn. Đã nhất là các món nhộng ong, ong sữa bánh xèo, gỏi, chiên bột, xào, chiên trứng, cháo, ăn sống với mật, phấn ong… Có thể làm buffet ong với hàng chục món bổ dưỡng, không đụng hàng, ngon bá cháy…

Ngổn ngang cản trở

Bên cạnh những niềm vui đầu Xuân, vẫn đọng lại không ít băn khoăn.

Không hiểu bằng cách nào, các địa phương có thể tổng hợp ngay lập tức tổng lượng khách, tổng doanh thu cả hàng trăm, thậm chí hàng ngàn dịch vụ trong ngày? Điều mà trên thế giới chưa nước nào làm được? Trong một ngày, một khách đi nhiều điểm thì tính thế nào?

Số liệu thống kê du lịch các tỉnh thành có nhiều bất cập. Chưa kể cùng một tỉnh thành nhưng có nhiều số liệu chênh lệch. Đã đến lúc làm cuộc cách mạng, thống nhất biểu mẫu thống kê du lịch cả nước, trong đó có tổng lượt khách tham quan, tổng số đêm lưu trú (không tính khách vì có khách ngủ nhiều đêm); công suất phòng, tổng doanh thu (có xác nhận của ngành thuế); doanh thu theo đầu khách; có tóm tắt nguyên nhân tăng giảm. Nếu không đoạn tuyệt với các số liệu nhảy múa như hiện nay, không thể dự báo khả thi, nói chi thực hiện mục tiêu.

Lượng khách đi tour nước ngoài tăng khá, dù giá tour tăng nhưng vẫn hấp dẫn hơn tour trong nước, vì lạ. Chủ yếu là khách lẻ, các nhóm gia đình, nhóm bạn ghép đoàn. Khách đoàn hầu như vắng bóng, bởi giá tour Tết cao hơn và mọi người dành thời gian cho gia đình. Tour nội thắng lớn, chủ yếu là khách gia đình và nhóm bạn, tự lái hoặc thuê xe và tự tổ chức. Với nhiều công ty lữ hành, Tết không còn là dịp tất bật, làm việc thông tầm như mươi năm trước. Làm tour Tết ngày càng rủi ro, lời ít, giá dịch vụ đồng khởi.

Buồn nhất là nỗi niềm rác, cứ không ngừng sinh sôi như hoa độc; lây lan khắp hàng cùng ngõ hẽm. Cùng với rác hữu cơ là rác vô hình với tệ nạn karaoke tràn lan khắp chốn và bóp còi vô tội vạ, tra tấn người dân lẫn du khách. Năm nay, tai nạn do bia rượu giàm nhưng do pháo gia tăng. Cần kíp phải chế tài nghiêm khắc hơn.

Một số nhà xe giường nằm chất lượng vẫn vô tư dùng “những đôi dép khuyết tật”, vì sợ mất, dù dép cũ, bẩn. Nhiều trạm dừng hoành tráng, hiện đại nhưng không có ổ cắm sạc điện thoại. WC không có móc treo túi xách, áo khoác khi đi vệ sinh. Cao tốc Dầu Giây - Vĩnh Hảo, hơn 200km, không có trạm dừng. Khách phải leo thang qua hàng rào thép gai để ghé trạm dừng tự phát.

Cao tốc Hà Nội - Lào Cai, xe khách tùy tiện dừng, đón khách. Trạm dừng ở Yên Bái; khách ngồi vào ghế, dù không gọi, vẫn được bưng ra khay đồ ăn đồng phục như thời bao cấp và tính tiền. Một số khách sạn mới khai trương, hoành tráng, nhưng ăn sáng cứ “1 tô và 1 ly”. Dịch vụ trải nghiệm ong U Minh Hạ tuyệt vời nhưng giá ăn uống vô lý, dù toàn cây nhà, lá vườn, cá mương...

Cần có giải pháp để giải quyết các vấn đề tồn đọng là rác, karaoke và còi xe tra tấn, chuẩn hóa số liệu thông kê - chuẩn hóa dịch vụ ăn uống, du lịch Việt mới có thể tung cánh, rút ngắn khoảng cách với du lịch Thái Lan và Malaysia. Giữa ngổn ngang cản trở, không thể giải quyết đồng bộ mà phải chọn ưu tiên, có cách làm, lộ trình và người chịu trách nhiệm.

Nhiều nước đã làm rất tốt những việc này. Việt Nam không thể mãi bó tay...

Nguyễn Văn Mỹ - Chủ tịch Lửa Việt Tours