Nga "bó tay" với Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria?

Bất chấp các tuyên bố mạnh mẽ của Nga về việc Thổ Nhĩ Kỳ can thiệp sâu rộng vào chiến sự Syria, Ankara đang liên tiếp triển khai các động thái quân sự mạnh mẽ hơn vào quốc gia láng giềng.

Mới đây nhất, Thổ Nhĩ Kỳ đang ráo riết củng cố các vị trí mà họ đã chiếm đóng ở Syria và đã bắt đầu chuẩn bị cho việc xây dựng căn cứ quân sự ở làng Aktarin và làng Edle, nằm giữa Thị trấn Azaz và Thị trấn Al-Bab. Theo nguồn tin của phe đối lập, căn cứ quân sự mà Thổ Nhĩ Kỳ đang lên kế hoạch xây dựng là ở khu vực mà họ mới chiếm được trong chiến dịch “Lá chắn Euphrates”.

Theo ông Zekeriya Abdulmecit, đại diện của Quân đội Cách mạng, thuộc liên minh Các lực lượng Dân chủ Syria (SDF), sau khi kiểm soát thị trấn Jarabulus, Thổ Nhĩ Kỳ đang muốn mở rộng tầm ảnh hưởng tại Syria, ngăn cản lực lượng SDF, vốn chủ yếu là người Kurd, chiếm lại được tuyến đường nối liền khu vực Afrin và thị trấn Manbij.

Máy bay Thổ Nhĩ Kỳ hoạt động mạnh mẽ ở Syria.

Afrin là khu vực do người Kurd kiểm soát nhưng lại đang nằm giữa các lãnh thổ được Tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS), Thổ Nhĩ Kỳ và quân đội Syria nắm giữ.

Ông Abdulmecit còn nói rằng, chính quyền Erdogan đã cử thêm một nhóm 200 lính đặc nhiệm “mũ nồi tím” với vũ khí hạng nặng sang Syria.

Để phục vụ kế hoạch xây dựng căn cứ quân sự trên lãnh thổ Syria trong khu vực các khu dân cư Aktarin và Edle, hiện Thổ Nhĩ Kỳ đã điều động thêm lực lượng bổ sung vào vùng Aktarin, bố trí tại đây các quân nhân thuộc lực lượng đặc nhiệm và một số xe tăng, xe thiết giáp.

Việc triển khai các động thái quân sự mới sau khi bất hợp pháp điều quân tiến vào lãnh thổ Syria bằng chiến dịch "Lá chắn sông Euphrates" đã khiến cho quân đội Nga hiện đang "cắm chốt" ở đây không thể không bỏ qua.

Chiến dịch "Lá chắn Euphrates" do quân đội Thổ Nhĩ Kỳ phối hợp cùng lực lượng quân đội Syria tự do (FSA) được giới quan sát nhận định rằng, không hẳn nhằm trực tiếp vào IS mà là để ngăn chặn bước tiến của lực lượng người Kurd tại Syria, vốn đang kiểm soát các vùng lãnh thổ rộng lớn dọc biên giới Syria - Thổ Nhĩ Kỳ.

Nga với vai trò là đồng minh của Syria trong cuộc chiến chống khủng bố đã nhiều lần lên tiếng cùng chính quyền Tổng thống Syria Bashar al-Assad về sự can thiệp bất hợp pháp của Thổ Nhĩ Kỳ nhưng chưa hề có động thái quân sự nào. Điều này đặt một dấu hỏi cho sự nhân nhượng này của quân đội Nga.

Phó Giám đốc Viện dự báo và giải pháp chính trị LB Nga - Alexander Kuznetsov nhận định, các bên sẽ không thể đạt được giải pháp cho cuộc xung đột tại Syria nếu không có sự phối hợp nghiêm túc với Thổ Nhĩ Kỳ.

“Tôi cho rằng nếu không có sự hợp tác ngoại giao nghiêm túc với Thổ Nhĩ Kỳ các bên sẽ không thể giải quyết hoàn toàn cuộc xung đột ở Syria” – ông nhận xét.

“Thổ Nhĩ Kỳ đã rút đội ngũ nhân viên tình báo của mình ra khỏi Aleppo và lực lượng đối lập có vũ trang, hạn chế đáng kể việc trợ giúp cho lực lượng này, nhưng đổi lấy là hoạt động quân sự của Ankara ở phía Đông Bắc Syria. Động thái này không được nhiều bên đồng tình, chính phủ Syria coi hành động của Thổ Nhĩ Kỳ là một sự vi phạm chủ quyền quốc gia. Nhưng đây có khả năng là sự thỏa hiệp duy nhất trong giai đoạn hiện nay” – vị chuyên gia nói.

Nhà phân tích Nga nói: "Hiện chúng ta đang thấy rõ Ankara đang thực hiện chương trình của mình: đó là cơ hội của người Kurd bị hạn chế, rõ ràng là họ (người Kurd) sẽ không chiếm được thành phố Raqqa.

Nếu không có thỏa hiệp nào đó với Thổ Nhĩ Kỳ thì cuộc khủng hoảng này thực sự sẽ tiếp tục trong một thời gian dài nữa. Do vậy các bên cần thiết phải suy nghĩ về việc tham gia mang tính xây dựng của Thổ Nhĩ Kỳ trong tiến trình kiến tạo hòa bình (ở Syria)”.

Lá chắn nước đôi và cái khó của Nga

Song, thực chất, Thổ Nhĩ Kỳ gần đây đã chơi bài ngửa khi không những tấn công lực lượng người Kurd mà còn hổ trợ phiến quân Quân đội Syria tự do (FSA) và khủng bố al-Nusra đứng vững trước sức tấn công của quân đội Syria.

Khó có thể phủ nhận vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ trong chiến sự ở Syria song chính chiến dịch "Lá chắn sông Euphrates" đang cho thấy ý đồ nước đôi nước ba của Ankara khi đưa quân cùng bộ binh vào Syria.

Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ ở Syria.

Nếu chỉ bởi Thổ Nhĩ Kỳ có vai trò chiến lược, bù đắp những mảng trận địa còn thiếu của Moscow ở Syria mà Nga "làm ngơ" cho Ankara thì là điều giải thích chưa dễ chấp thuận.

Chính bởi Ankara đang có những bước tiến ngày càng sâu rộng ở Bắc Syria, Nga và chính phủ Syria cũng từng cảnh cáo trong cuộc không kích vào một khu vực tập trung của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ khiến 3 người thiệt mạng và 10 người khác bị thương.

Song động thái rời rạc và lẻ tẻ này nhiều khả năng sẽ không làm Thổ Nhĩ Kỳ e sợ đặc biệt là khi Ankara đã điều thêm bộ binh bổ sung vào chiến dịch "Lá chắn sông Euphrates" cho ý đồ của mình.

Đông Phong