Nâng cao vai trò của Bảo hiểm tiền gửi trong kiểm soát đặc biệt tổ chức tín dụng

Tham gia vào quá trình kiểm soát đặc biệt đối với các tổ chức tín dụng

Sau khi Luật Các tổ chức tín dụng (TCTD) năm 2017 và các văn bản hướng dẫn Luật được ban hành đã tạo lập một khung pháp lý để Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam (BHTGVN) thực hiện các nhiệm vụ mới trong quá trình tham gia kiểm soát đặc biệt (KSĐB). Sau 5 năm triển khai thực hiện, BHTGVN đã hoàn thành các nhiệm vụ được giao.

Triển khai công tác tham gia KSĐB, BHTGVN đã chủ động nghiên cứu, xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quản trị, điều hành về KSĐB để phù hợp với Luật Các TCTD năm 2017, gồm: hoạt động cho vay đặc biệt đối với TCTD được KSĐB, tham gia vào quá trình KSĐB đối với tổ chức tham gia BHTG, tham gia đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi quỹ tín dụng nhân dân (QTDND), tổ chức tài chính vi mô, công ty tài chính được KSĐB.

Về cơ chế phối hợp, trao đổi thông tin, BHTGVN đã xây dựng và ban hành khung Quy chế phối hợp, trao đổi thông tin giữa Chi nhánh BHTGVN và Chi nhánh Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tỉnh, thành phố và đã thực hiện ký Quy chế làm việc, trao đổi thông tin với Chi nhánh NHNN có QTDND hoạt động trên địa bàn theo chỉ đạo của Thống đốc NHNN.

Trong quá trình tham gia KSĐB, BHTGVN chủ động, tích cực phối hợp với Cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng, Chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố, Ban KSĐB để xử lý các tình huống phát sinh, tham gia ý kiến đối với phương án xử lý QTDND được KSĐB, tham gia đánh giá tính khả thi của phương án phục hồi.

BHTGVN cử cán bộ tham gia Ban KSĐB các tổ chức tham gia BHTG thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công của trưởng ban KSĐB và đã tập trung đối chiếu, xác minh số liệu về tiền gửi, lập danh sách người gửi tiền, đặc biệt là hỗ trợ các QTDND được KSĐB thuộc diện ngân hàng thương mại tham gia xử lý thực hiện phương án đã được phê duyệt.

Về hoạt động cho vay đặc biệt, hàng năm BHTGVN xây dựng mức vốn dự phòng nhằm giữ vững thế chủ động nguồn lực về tài chính, sẵn sàng cho vay đặc biệt đối với TCTD được KSĐB đủ điều kiện vay vốn.

BHTGVN còn chủ động nghiên cứu và bảo vệ đề tài cấp BHTGVN và ngành ngân hàng liên quan đến hoạt động KSĐB QTDND được KSĐB. Cùng với đó, các khóa đào tạo về KSĐB cho lãnh đạo, cán bộ phòng ban nghiệp vụ, Chi nhánh BHTGVN liên tục được thực hiện nhằm chia sẻ, nâng cao kiến thức nghiệp vụ chuyên sâu và kinh nghiệm thực tiễn trong công tác tham gia KSĐB.

Với việc triển khai đồng bộ các hoạt động trên, kết quả là BHTGVN đã hoàn thành các nhiệm vụ trong quá trình tham gia KSĐB theo quy định của Luật Các TCTD năm 2017, qua đó đảm bảo an toàn hoạt động ngân hàng, bảo vệ quyền, lợi ích của người gửi tiền.

Mặc dù đã chủ động trong công tác KSĐB, BHTGVN vẫn còn gặp một số khó khăn trong hoạt động thực tiễn. Cụ thể:

Một là, các thành viên tham gia ban KSĐB thực hiện nhiệm vụ theo sự phân công của trưởng ban KSĐB và chưa có văn bản cụ thể quy định công việc đối với cán bộ BHTGVN là thành viên ban KSĐB. Điều này dẫn đến một số trường hợp được phân công nhiệm vụ chưa phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của BHTGVN hoặc không được tiếp nhận thông tin đầy đủ, không được triệu tập họp tham gia ý kiến.

Hai là, việc cung cấp thông tin giữa NHNN và BHTGVN đã được quy định tại Thông tư số 34/2016/TT-NHNN. Tuy nhiên, trên thực tế thông tin về KSĐB, BHTGVN được nhận còn hạn chế.

Ba là, việc tham gia đánh giá tính khả thi phương án phục hồi chỉ dựa trên tình hình thực tế của các QTDND được KSĐB, chưa có quy định hướng dẫn cụ thể về cơ sở, tiêu chí, phương pháp đánh giá phương án phục hồi TCTD được KSĐB. Do vậy, việc tham gia ý kiến đối với phương án phục hồi QTDND được KSĐB còn mang tính chủ quan.

Bốn là, cho vay đặc biệt là hoạt động hỗ trợ TCTD được KSĐB, tiềm ẩn rủi ro không thu hồi được vốn. Tuy nhiên, cơ chế xử lý tổn thất về cho vay đặc biệt chưa rõ ràng. Bên cạnh đó, công ty tài chính không là đối tượng tham gia BHTG nên trong trường hợp BHTGVN cho vay đặc biệt, không đủ thông tin và cơ sở để thực hiện.

Bảo hiểm tiền gửi bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.

Giải pháp nâng cao vai trò của Bảo hiểm tiền gửi trong tham gia kiểm soát đặc biệt

Để công tác tham gia KSĐB theo Luật Các TCTD năm 2017 đạt hiệu quả, góp phần đảm bảo an toàn, lành mạnh hoạt động ngân hàng, cũng như đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền, BHTGVN cần tiếp tục chủ động nâng cao hiệu quả phối hợp trong hoạt động nghiệp vụ cũng như trình độ nguồn nhân lực, áp dụng công nghệ thông tin để có thể đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của BHTGVN khi tham gia KSĐB. Cụ thể:

Cần liên tục tăng cường tổ chức các khóa đào tạo trong và ngoài nước để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ tham gia KSĐB;

Tiếp tục nâng cao hiệu quả phối hợp giữa công tác giám sát, kiểm tra, KSĐB, thông tin tuyên truyền;

Hoàn thiện cơ chế quản trị công nghệ thông tin, tăng cường bảo mật và an toàn hệ thống nhằm tối ưu hóa hiệu quả hoạt động của BHTGVN, qua đó tăng cường vai trò của BHTGVN trong công tác tham gia KSĐB;

Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Cơ quan thanh tra, giám sát ngân hàng, các vụ, cục của NHNN, Chi nhánh NHNN tỉnh, thành phố và các ban KSĐB trong việc chia sẻ thông tin về TCTD được KSĐB nhằm tạo điều kiện để BHTGVN thực hiện tốt hơn nữa chức năng, nhiệm vụ được giao;

Tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các nội dung sửa đổi, bổ sung Luật BHTG để BHTGVN tham gia sâu hơn quá trình cơ cấu lại TCTD được KSĐB.

Về phía NHNN cũng cần tiếp tục chỉnh sửa, bổ sung quy định hiện hành về việc tham gia KSĐB để tháo gỡ các khó khăn nhằm nâng cao hơn nữa vai trò của BHTGVN trong quá trình này.

Theo đó, NHNN cần có quy định cụ thể về nhiệm vụ, quyền hạn của cán bộ BHTGVN khi tham gia Ban KSĐB;

Đề xuất hoặc ban hành văn bản, nội dung quy định cụ thể về cơ sở, tiêu chí, phương pháp đánh giá phương án phục hồi để hướng dẫn các bên liên quan, trong đó có BHTGVN tham gia đánh giá tính khả thi phương án phục hồi;

Về cho vay đặc biệt, cần có cơ chế giám sát thu hồi hiệu quả và xử lý tổn thất khi khoản vay đặc biệt không được thu hồi. Có văn bản hướng dẫn cụ thể để BHTGVN đủ cơ sở triển khai thực hiện cho vay đặc biệt đối với công ty tài chính khi phát sinh hoặc loại bỏ đối tượng cho vay đặc biệt đối với công ty tài chính từ nguồn của BHTGVN;

Ngoài việc tiếp tục thực hiện các hoạt động hiện nay của BHTGVN trong quá trình KSĐB, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, NHNN, BHTGVN cần đề xuất sửa đổi Luật BHTG để tiếp tục tham gia sâu hơn nữa vào hoạt động cơ cấu lại TCTD yếu kém phù hợp với nguồn lực của BHTGVN và thông lệ quốc tế.

PV