Nan giải bài toán trạm dừng nghỉ trên cao tốc
Các trạm dừng nghỉ trên các tuyến cao tốc có ý nghĩa rất quan trọng trong hành trình của du khách và người dân khi di chuyển. Sau hàng chục năm, hoạt động tại các địa điểm này vẫn còn nhiều điều phải bàn.
Bài 1: Nhếch nhác, vi phạm
Sau nhiều năm hoạt động, nhiều trạm dừng nghỉ trên cao tốc, hầu hết do Tổng Cty đầu tư phát triển đường cao tốc (VEC) liên kết triển khai được đầu tư sơ sài đã xuống cấp.
Dịch vụ chất lượng thấp
Tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai hiện có 5 cặp trạm dừng nghỉ ở cả hai chiều. Tại trạm dừng nghỉ Km 171+500, bên phải tuyến cao tốc từ Nội Bài đi Lào Cai, nhà của trạm dừng nghỉ được xây dựng tạm bợ. Hàng hóa bày bán lộn xộn. Nhiều mặt hàng bụi phủ trắng xóa. Thậm chí, hàng thực phẩm, bánh kẹo được bày bán ngay cửa nhà vệ sinh bốc mùi hôi thối.
Anh Hoàng Anh Tuấn, dẫn khách du lịch quốc tế mà chúng tôi gặp tại đây chia sẻ: Khách nước ngoài không nặng về ăn uống mà quan tâm đến nơi nghỉ ngơi, khu vệ sinh. “Mỗi khi dẫn đoàn khách du lịch quốc tế qua điểm dừng chân này, tôi thật sự xấu hổ bởi nhà vệ sinh ở đây không sạch sẽ. Nhiều du khách phải bịt mũi để giải quyết nhu cầu cá nhân”, anh Tuấn nói.
Ông Phạm Văn Đồng (quản lý Trạm dừng nghỉ Km 171+500 tuyến trái) cho biết, trải qua 3 năm dịch COVID-19, hoạt động của trạm dừng nghỉ rất khó khăn, biết hoạt động thu tiền vệ sinh của khách là không được phép, nhưng để bù lại chi phí, “nhờ bà con ủng hộ ít tiền nước, tiền giấy vệ sinh”.
Theo Quy chuẩn quốc gia về trạm dừng nghỉ đường bộ của Bộ GTVT, các dịch vụ vệ sinh tại trạm dừng nghỉ đều phải miễn phí, nhưng hầu như các trạm dừng nghỉ trên tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai đều thu tiền vệ sinh của khách, hoặc “lách luật” để thu. Cách lách luật thu tiền vệ sinh là đặt thùng quyên góp tự nguyện để bảo vệ môi trường nhưng vẫn có nhân viên gác ở đây, nếu ai không bỏ tiền vào thùng sẽ bị nhắc nhở. Thậm chí, có trạm treo tấm biển ghi rõ khu vệ sinh hoàn toàn miễn phí, nhưng khách khi đi vệ sinh xong vẫn bị nhân viên ở đây thu tiền.
Là tiểu thương thường xuyên di chuyển bằng xe khách tuyến Nội Bài - Lào Cai, chị Lê Thị Hà chia sẻ, trên toàn tuyến cao tốc Nội Bài - Lào Cai, chỉ có hai trạm dừng nghỉ ở Vĩnh Phúc là có nhà vệ sinh sạch sẽ, không thu tiền; còn lại đều thu tiền của khách. Nhiều trạm dừng nghỉ, nhà vệ sinh không được dọn dẹp sạch sẽ, khi bước vào cửa mùi hôi xộc ngay vào mũi rất khó chịu. “Mỗi lần vào nhà vệ sinh ở trạm dừng nghỉ KM 171+500, tôi phải bước chậm vì sàn nhà vệ sinh tuy lát gạch nhưng bị ứ nước rất bẩn”, chị Hà nói.
Nhân viên trạm dừng nghỉ thu tiền của khách
Chị Loan, khách du lịch từ thành phố Hồ Chí Minh cho hay, chị không biết việc thu tiền đi vệ sinh là sai quy định, nên họ thu thì chị trả. “Không có tiền lẻ, tôi phải trả tiền chẵn. Nhân viên ở đây trả lại một nắm tiền lẻ. Mọi người đi vệ sinh xong, tiền dính đầy các loại vi khuẩn, tôi cầm tiền mà thấy ghê ghê”, chị Loan cho hay.
Không chỉ nhà vệ sinh bẩn thỉu, bốc mùi, các trạm dừng nghỉ này gần như không có không gian giới thiệu, quảng bá văn hóa địa phương, nơi tuyên truyền về an toàn giao thông như trong QCVN 43: 2012/BGTVT. Trạm dừng nghỉ được chia nhỏ thành các sạp bán hàng hóa, đồ ăn uống. Nhiều mặt hàng không được niêm yết giá, giá cao hơn 20 đến 40% so với bên ngoài.
Khảo sát tại trạm dừng nghỉ do Cty CP 27/7 Thanh Xuân đầu tư xây dựng trên tuyến cao tốc này cũng cho thấy, ngoài việc nhân viên thu tiền đi vệ sinh, việc sắp xếp các gian hàng cũng lộn xộn. Tại đây bày bán các sản phẩm được gọi là thuốc chữa bệnh nhưng không rõ nguồn gốc; thậm chí, bán những sản phẩm đồ chơi trẻ em có thiên hướng bạo lực như: súng nhựa, dao kiếm nhựa không rõ nguồn gốc, xuất xứ…
Thuê mặt bằng qua nhiều cấp
Qua tìm hiểu, được biết, các trạm dừng nghỉ trên cao tốc Hà Nội - Lào Cai phải qua rất nhiều cấp để thuê mặt bằng. Theo đó, chủ đầu tư sau khi được VEC cho thuê/hợp tác sẽ tổ chức xây dựng hoặc cho bên thứ hai thuê lại. Người thứ hai tổ chức cho cho các chủ cửa hàng nhỏ lẻ khác thuê tiếp. Chính vì vậy đã dẫn tới tình trạng kinh doanh manh mún.
Trả lời báo Tiền Phong, đại diện VEC cho hay, cơ chế được VEC thực hiện với các trạm dừng nghỉ không phải là cho thuê mà hợp tác đầu tư. Theo đó, nhà đầu tư thứ cấp đầu tư xây dựng các công trình trên đất khu dịch vụ (bao gồm: nhà dừng nghỉ, trạm cung cấp nhiên liệu, các công trình công cộng phục vụ người tham gia giao thông) và được quyền khai thác trong thời gian nhất định. VEC cho biết, việc này được Chính phủ và Bộ GTVT thông qua chủ trương.
VEC thừa nhận, sau 10 năm đưa vào khai thác, đến nay, cơ sở vật chất các trạm dịch vụ đã xuống cấp, tuy nhiên các nhà đầu tư chưa có ý thức chỉnh trang nâng cấp.
