Mỹ khôi phục chương trình do thám tàu ngầm thời Chiến tranh Lạnh

Tuy nhiên, vào tháng 10 năm ngoái, Hải quân Mỹ đã đặt cho đơn vị này một cái tên mới để phản ánh rõ hơn nhiệm vụ hiện tại của đơn vị: Bộ Tư lệnh Giám sát Dưới biển.

Hệ thống giám sát tích hợp dưới biển là gì?

Theo các nguồn tin, việc đổi tên trạm do thám tại căn cứ hải quân đảo Whidbey là một sự ủng hộ cho một dự án quân sự lớn hơn nhiều của Mỹ, đó là: Tiến hành tái thiết chương trình gián điệp chống tàu ngầm của Mỹ kể từ cuối Thế chiến II.

Tàu ngầm mang tên lửa dẫn đường USS Florida của hải quân Mỹ. Ảnh: Reuters

Sự hồi sinh của nỗ lực trị giá hàng tỷ đô la, được gọi là Hệ thống giám sát tích hợp dưới biển (IUSS), diễn ra trong bối cảnh căng thẳng và tranh chấp gia tăng ở nhiều vùng biển quốc tế.

Dự án cải tạo IUSS chưa từng được báo cáo trước đây. Nó liên quan đến việc hiện đại hóa mạng lưới cáp gián điệp âm thanh dưới nước hiện có của Mỹ và trang bị thêm cho đội tàu giám sát những cảm biến tiên tiến và micro dưới biển, những động thái nhằm tăng cường khả năng do thám của quân đội nước này.

Mỹ đã đồng ý bán cho Úc công nghệ tương tự để giúp tăng cường khả năng phòng thủ của đồng minh ở khu vực Thái Bình Dương.

Thay đổi sáng tạo nhất trong hệ thống trinh sát đại dương của Hải quân Mỹ là đầu tư vào các công nghệ mới để thu nhỏ và toàn cầu hóa các công cụ giám sát hàng hải truyền thống.

Mạng lưới cáp do thám cố định ban đầu nằm ở những vị trí bí mật dưới đáy đại dương, được thiết kế để do thám các tàu ngầm của Liên Xô cách đây 7 thập kỷ.

Kế hoạch của Hải quân Mỹ bao gồm việc triển khai một đội máy bay không người lái trên biển để lắng nghe tàu địch; đặt các cảm biến “vệ tinh dưới nước” di động ở đáy biển để quét tìm tàu ngầm; sử dụng vệ tinh để định vị tàu bằng cách theo dõi tần số vô tuyến của chúng; và sử dụng phần mềm trí tuệ nhân tạo để phân tích dữ liệu gián điệp hàng hải trong một khoảng thời gian ngắn mà các nhà phân tích thường bỏ sót.

Sự tồn tại của IUSS chỉ được công bố vào năm 1991 khi Chiến tranh Lạnh kết thúc và các chi tiết về hoạt động của tổ chức này vẫn được giữ bí mật.

Hãng tin Reuters đã tập hợp các chi tiết về kế hoạch của đơn vị thông qua các cuộc phỏng vấn với hơn chục người tham gia. Cuộc kiểm tra đó đã xác định được ít nhất 30 thỏa thuận liên quan đến chương trình giám sát đã được ký kết trong ba năm qua với các tập đoàn quốc phòng khổng lồ cũng như một loạt các công ty khởi nghiệp đang phát triển máy bay không người lái trên biển và xử lý AI.

Giám sát "từ trên không đến đáy biển"

IUSS được chỉ huy bởi Đại úy Stephany Moore, một sĩ quan tình báo kỳ cựu của Hải quân Mỹ. Chương trình hoạt động dưới sự chỉ huy của Lực lượng tàu ngầm Hạm đội Thái Bình Dương của Mỹ, do Chuẩn đô đốc Richard Seif đứng đầu.

Người phát ngôn của Lực lượng tàu ngầm Hạm đội Thái Bình Dương Mỹ cho biết hải quân nước này không thể thảo luận các chi tiết cụ thể liên quan đến hệ thống giám sát dưới biển của mình vì “lý do an ninh hoạt động”. Người này cho biết trong một tuyên bố: “Các hệ thống đã và sẽ trải qua sự tăng cường và tái cấp vốn khi các công nghệ dưới biển được phát triển và khi các ưu tiên quốc phòng được cập nhật”.

Tim Hawkins, người phát ngôn của Hạm đội 5 Mỹ, có trụ sở tại Trung Đông và đã chỉ đạo các cuộc thử nghiệm máy bay không người lái trên biển của Mỹ, nói rằng Hải quân đang cải thiện khả năng giám sát "từ trên không đến đáy biển” với mục đích vẽ ra bức tranh rõ ràng nhất từ trước đến nay về tình hình hoạt động toàn cầu trên biển.

Trong khi đó, theo các nguồn tin của Hải quân Mỹ nói với Reuters, thì Trung Quốc cũng đang thực hiện chương trình do thám hàng hải của riêng mình, được gọi là Bức tường dưới nước vĩ đại.

Hệ thống đó đang được xây dựng, bao gồm các dây cáp được trang bị cảm biến nghe sóng siêu âm đặt dọc đáy biển ở Biển Đông. Trung Quốc cũng đang xây dựng một đội tàu không người lái trên biển để do thám tàu ngầm.

Mai Anh (theo Reuters, CNA)