Máy gằn, giật, ì: hỏng bánh răng trục láp

Bánh răng bị gỉ sét do nước tràn vào khoang láp

Không giống như xe máy số, xe tay ga sử dụng hệ thống truyền động vô cấp dẫn động bằng dây đai thay cho xích và hộp số. Ở cầu sau của xe ga sử dụng hệ thống bánh răng dẫn động đến trục bánh xe gọi là bánh răng trục láp. Do các bánh răng truyền động này phải hoạt động thường xuyên với cường độ và tải trọng cao nên rất dễ bị mài mòn, tạo độ rơ dẫn tới tăng tính va đập giữa các bánh răng tạo tiếng kêu và làm giảm công suất truyền động.

Nếu tình trạng này kéo dài sẽ làm các bánh răng bị mòn nhanh, tiếng kêu lớn thậm chí là gây vỡ, mẻ khiến xe không di chuyển được. Điều kiện vận hành trong thời tiết mưa nhiều, bùn đất, bụi bặm cũng làm giảm tuổi thọ của hệ thống bánh răng. Do đó việc hiểu biết và bảo dưỡng hệ thống truyền động này là rất cần thiết cho những ai sử dụng xe tay ga.

Một bánh răng bị quăn, mẻ gây ảnh hưởng tới cả hệ thống

Các triệu chứng liên quan

Dấu hiệu đầu tiên có thể nhận biết việc hư hỏng phát sinh từ bộ phận truyền động là xe đi có cảm giác yếu hơn bình thường, có tiếng hú phát ra từ phía sau. Xe bị giật, lắc, khi đi có cảm giác bánh sau bị đảo giống như hiện tượng lốp non hơi, hoặc có tiếng kêu như tiếng thổi sáo. Một số có hiện tượng bị chảy dầu từ khoang láp ra ngoài. Khi chạy ở tốc độ thấp, xe có hiện tượng giật, không êm ái, khi tải nặng thì xe hơi gầm và rú lên lúc tăng ga.

Lý do là các bánh răng của trục láp bị mài mòn hoặc gỉ sét, sứt mẻ tạo độ rơ tăng tính va đập giữa các răng tạo tiếng kêu khó chịu, làm giảm công suất truyền động của xe. Trường hợp nặng hơn là vỡ răng, trượt giữa các răng ăn khớp khiến xe không hoạt động được.

Hở đường ống thoát hơi làm nước vào khoang láp gây hư hỏng

Nguyên nhân

Do điều kiện khí hậu ở Việt Nam nóng ẩm, nắng nóng và mưa nhiều, kèm theo hệ thống đường sá giao thông chưa thực sự tốt gây ảnh hưởng gián tiếp đến tuổi thọ của các bộ phận nói riêng và tổng thành chiếc xe nói chung. Những chiếc xe đi trời mưa bị ngập nước, cộng thêm gioăng (phớt) không kín có thể làm nước mưa tràn vào khoang láp.

Điều này khiến dầu láp bị biến tính mất tác dụng bôi trơn, gây nên gỉ sét bánh răng, làm hỏng vòng bi, từ đó gây mất cân bằng bánh xe hoặc làm các bánh răng không ăn khớp với nhau, tạo nên tiếng hú lớn hoặc hao xăng hơn bình thường. Vì vậy, sau khi xe bị ngập nước cần phải thay thế dầu láp và vệ sinh lại toàn bộ hệ thống truyền động ngay.

Dầu láp không chuẩn, cạn dầu cũng là nguyên nhân trực tiếp gây hư hỏng hệ thống bánh răng. Một số người sử dụng xe ga chỉ chú ý thay dầu máy định kỳ mà quên mất dầu láp, điều này có thể gây nên những hậu quả vô cùng tai hại.

Hư hỏng ở bánh răng trục láp có thể tốn của bạn hàng triệu đồng

Một sai lầm nghiêm trọng khác mà không ít người mắc phải là dùng dầu động cơ thay cho dầu láp. Thực tế, dầu láp có trị số độ nhớt lớn gấp khoảng hai lần so với dầu máy. Khi thay nhầm dầu máy vào khoang láp sẽ làm giảm tuổi thọ bánh răng và đặc biệt là nhà sản xuất sẽ không bảo hành cho trường hợp này.

Việc thay thế côn xe không đúng tiêu chuẩn cũng ảnh hưởng trực tiếp đến bánh răng trục láp. Lý do là khi xe hoạt động, côn kém chất lượng có thể bị trượt tải gây giật, lắc trục dẫn tới hỏng bi, gây nên tiếng hú khá lớn, thậm chí có thể làm gãy bánh răng. Nguyên nhân tiếp theo đến từ việc hở đường ống thoát hơi của khoang láp, khi rửa xe hay đi trời mưa nước dễ dàng lọt vào và làm cho dầu láp bị giảm tính bôi trơn gây nên tiếng hú và tốn xăng, để lâu có thể làm hỏng hệ thống bánh răng.

Lốp xe không đều, hơi bơm không căng hoặc lốp kém chất lượng cũng gây nên việc lắc đảo bánh sau, từ đó ảnh hưởng trực tiếp đến trục láp, vòng bi và hệ thống bánh răng. Mặt khác, thói quen sử dụng xe không đúng cách như việc tăng giảm ga đột ngột, ga không đều cũng ảnh hưởng đến hoạt động của cả hệ thống truyền động. Trường hợp phớt láp bị hỏng gây nên hiện tượng dầu rò rỉ sang khu vực dây đai làm trượt, hao dầu dẫn đến xe yếu, không đảm bảo công suất truyền động.

Hệ thống bánh răng trục láp trên xe ga

Khắc phục và sửa chữa

Việc đầu tiên là phải xác định được chính xác nguyên nhân gây hỏng hóc hệ thống bánh răng trục láp là do dâu, từ đó mới có các biện pháp khắc phục. Điều đơn giản nhất là khi xe bị hú, có tiếng kêu bất thường từ phía sau cần kiểm tra ngay dầu láp còn hay hết. Ở các xe Vespa chỉ cần tháo que thăm dầu hộp số xem tình trạng dầu, với các xe ga của Honda, Yamaha... phải tháo ốc nạp để kiểm tra.

Kiểm tra bánh xe xem có bị rơ, đảo bánh hay không, khi thay bi trục láp cần xem kỹ gioăng xem đã kín chưa. Nếu có hiện tượng nước lọt vào gây biến tính dầu láp sang màu trắng đục cần phải súc rửa lại toàn bộ hệ thống bánh răng, thay thế dầu láp mới.

Khi một bánh răng nào đó có hiện tượng bị quăn mép, mẻ, sứt hoặc gãy thì cần thiết phải thay cả hệ thống bao gồm vòng bi, gioăng và bộ bánh răng. Chi phí thay thế toàn bộ hệ thống này ở các xe ga phổ thông khoảng 1,2 triệu đồng, Honda Sh là khoảng 5 triệu đồng, các dòng Vespa khoảng 1,8 – 2 triệu đồng.

Cần kiểm tra và thay dầu máy định kỳ

Bảo dưỡng và tư vấn

Thường xuyên kiểm tra và thay dầu láp định kỳ không những giúp xe chạy êm hơn, bền hơn mà còn giảm khả năng xảy ra hư hỏng cho cụm truyền động bánh sau, tiết kiệm chi phí sửa chữa và tăng độ an toàn vận hành. Cần chú ý thay dầu láp đúng chủng loại phù hợp với chiếc xe của mình theo khuyến cáo của nhà sản xuất (trong điều kiện vận hành bình thường nên thay dầu láp sau 5.000 – 6.000km). Bên cạnh đó, việc bảo dưỡng côn, thay thế dây đai định kỳ cũng làm giảm ảnh hưởng hư hại tới hệ thống bánh răng trục láp.

Kiểm tra thêm xem ống thông hơi hộp số đã đúng vị trí chưa, có bị hở hay chuột cắn hay không. Tránh đi xe vào các đoạn đường ngập nước, nếu xe bị ngập hoặc có hiện tượng nước lọt vào khoang láp cần thay dầu mới và kiểm tra các bộ phận liên quan. Giữ thói quen đi xe đúng cách, không tăng giảm ga đột ngột, không tải quá nặng và sử dụng chủng loại lốp, côn, dây đai... phù hợp với tiêu chuẩn của nhà sản xuất.

Bài & ảnh: Trần Giáp
(Bài viết được hỗ trợ bởi Gara Trần Đồng – Số 247 Lê Duẩn, Đống Đa, Hà Nội)

Call

Send SMS

Add to Skype

You'll need Skype CreditFree via Skype